آفتابنیوز : سرویس سیاسی- حسین موسویان مذاکرهکننده ارشد پیشین ایران در مذاکرات هستهای با انتشار یاداشتی در سایت شبکه خبری «سی ان ان» اشاره میکند که انتشار خبر فوت ناگهانی آیتالله هاشمیرفسنجانی تمامی ایرانیان را بهتزده کرده است.
به گزارش آفتابنیوز؛ او درباره آیتالله هاشمی مینویسد: «دولتمردی برجسته بود که در طول جوانی به مبارزه علیه رژیم دیکتاتوری شاه پرداخت. متحمل زندان، شکنجه و تبعید شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹ میلادی و بازگشت حضرت امام (ره) به ایران، آیتالله هاشمی نزدیکترین مشاور و محرم اسرار ایشان بود و نقش مهمی در مدیریت کشور داشت.
پس از حمله صدام حسین به ایران در سال ۱۹۸۰ میلادی آیتالله هاشمی به عنوان رییس مجلس و فرمانده جنگ به مدت هشت سال خدمت کرد. او همچنین، نقش مهمی در ایجاد این تضمین داشت که ایران سرخود را بالا نگهدارد حتی در شرایطی که تقریبا تمام قدرتهای جهانی و منطقهای از صدام حمایت کرده بودند. پس از پایان جنگ، او فرماندهی برنامه بازسازی عظیم کشور را در طول دو دوره ریاستجمهوری خود در فاصله سالهای ۱۹۹۷ تا ۱۹۸۹ میلادی برعهده گرفت.»
موسویان در ادامه میافزاید: «زمانی که آیتالله هاشمی به عنوان رییسجمهوری انتخاب شد، ایران دچار تضاد سیاسی و گرفتار رادیکالیسم میان جناحهای راست و چپ شده بود. او اما از ایده اعتدال به عنوان فلسفهای هدایتبخش در تنظیم سیاست داخلی و خارجی دفاع کرد.»
موسویان از سابقه آشنایی خود با آیتالله هاشمی مینویسد: «من ایشان را بیش از سه دهه میشناختم. با تجربه دستاولی که در زمینه اهمیت روابط با کشورهای خارجی داشتند، هم از گسترش روابط با کشورهای شرقی مانند چین، روسیه و هندوستان حمایت میکردند و همزمان نیز تلاش بیوقفهای برای بهبود روابط ایران با غرب و کاهش تنش در روابط ایران و امریکا انجام دادند. هنگامی که واشنگتن و مقامهای اروپایی، ایران را به کمک برای آزادسازی گروگانهای غربی در لبنان در فاصله سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۲ میلادی فراخواندند، آیتالله هاشمی، محمو واعظی که در حال حاضر وزیر ارتباطات است و من را برای شرکت در مذاکرات اعزام کرد که در نهایت به آزادی گروگانها در امنیت کامل انجامید. با این حال، بوش رییسجمهوری وقت، وعده خود را عملی نکرد و حسن نیت متقابل نشان نداد با این وجود، آیتالله هاشمی کماکان به تلاش برای بهبود روابط میان ایران و امریکا ادامه داد. در سال ۱۹۹۵ میلادی اولین قرارداد نفتی ایران با یک شرکت خارجی از زمان پیروزی انقلاب به این سو با شرکت امریکایی کونوکو منعقد شد که بیش از ۱ میلیارد دلار ارزش داشت. این قرارداد اما قربانی فرمان اجرایی بیل کلینتون رییسجمهوری وقت امریکا شد که خواستار محدودیت سرمایهگذاریهای مشابه در ایران شد. آیتالله هاشمی پس از آن برای بهبود روابط ایران با اروپا و کشورهای عربی همسایه ایران کوشید.»
او در ادامه مینویسد: «در جلسهای با حضور هانس دیتریش گنشر وزیر امور خارجه وقت آلمان، من با او درباره گزنیههای آیتالله هاشمی برای توسعه روابط دوستانه با کشورهای حوزه خلیج فارس صحبت کردم. آیتالله هاشمی به وزیر امور حارجه وقت آلمان گفته بود که تهران میخواهد از طریق ایجاد یک سیستم امنیتی و همکاری میان کشورهای خلیج فارس به اتجادیه اروپا کمک کند. وزیر آلمانی به وجد آمد و گفت که این موضوع را به واشنگتن اطلاع میدهد. او کمی بعد در دیداری خصوصی به ما گفت که امریکا با این ایده مخالفت کرده است.»
او در ادامه اشاره میکند که در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ میلادی زمانی که به عنوان سفیر ایران در آلمان خدمت میکرد، صداراعظم وقت آلمان هلموت کهل گفته بود که مشتاق به کمک برای کاهش تنش در روابط ایران و امریکا است. آیتالله هاشمی نیز از این موضوع استقبال کرد و گفت که ایران آماده همکاری در زمینه جلوگیری از تکثیر سلاحهای کشتار جمعی، مبارزه با تروریسم و حفاظت از حقوق بشر است. با این حال، چند هفته بعد، دفتر صدراعظم آلمان به من اطلاع داد که پس از رایزنی کهل با پرزیدنت کلینتون در اینباره، رییسجمهوری آمریکا به شدت با این طرح مخالفت کرده بود.»
او میافزاید: «در اواسط دهه ۹۰ میلادی، ملک عبدالله ولیعهد عربستان سعودی که به دلیل بیماری پدرش آماده برعهدهگیری زمام امور بود به آیتالله هاشمی پیشنهاد مذاکره داد. روابط عربستان سعودی و ایران به دلیل حمایت ریاض از صدام در طول جنگ ایران و عراق بدتر از قبل شده بود. در کنار یکی از پسران آیتالله هاشمی به ریاض سفر کردیم و چندین روز با ولیعهد مذاکره کردیم نتیجه آن توافقاتی بر سر رابطه دوستانه میان دو کشور بود.»
موسویان در پایان میافزاید: «آیتالله هاشمی مرد صلح و همکاری در سیاست خارجی و توسعه در داخل ایران بود. هدف او ساخت ایرانی مدرن با ملتی مترقی بود. او باور داشت که تاریخ و مذهب ایرانیان طرفدار صلح با همسایگان است. میراث مهم او طرز فکر اعتدالی و گریز از افراطگرایی در ایران و منطقه بود.»