آفتابنیوز : طبق اعلام روز گذشته سازمان انرژی اتمی کشورمان تزریق گاز UF6 به سانتریفیوژهای پیشرفته IR-8 انجام شده و هماکنون این ماشین در
مرحله تست با گاز اورانیوم غنیشده است تا به این ترتیب مرحله مهمی از روند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای نسل پیشرفته (نسل 8) که طراحی و ساخت آن توسط دانشمندان ایرانی انجام شده است آغاز شود.
به گزارش آفتابنیوز، پیش از این زارعان دستیار ویژه رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در گفتوگو با خراسان خبر از این اقدام راهبردی صنعت هستهای در آیندهای بسیار نزدیک داده بود و حالا با تحقق این وعده مهم، کشورمان توانسته عرصه جدیدی از غنیسازی را پیش روی خود ببیند.
چه ویژگیهایی از IR-۸ میدانیم؟
به دلیل حساسیت بالای این ماشین، جزئیات کامل آن منتشر نشده است و صرفا برخی ویژگی های آن عمومیت پیدا کرده است. این ماشین پیشرفته غنیسازی که به طور کامل توسط متخصصان کشورمان و در چارچوب تعهدات ایران در بندهای ۳۲،۳۸،۳۹ و ۶۳ برجام ساخته شده و تست گازدهی آن با گاز UF۶ نیز با رمز مقدس یا اباالفضل العباس (ع) صورت گرفته بیش از ۳ متر ارتفاع دارد و با قطری چند برابر سانتریفیوژ نسل اول ایران که هم اکنون کار غنیسازی را برای کشورمان در نطنز انجام میدهد میتواند حدود ۲۰ برابر سانتریفیوژ نسل یک غنیسازی داشته باشد. این ماشین با بیش از ۲۰ سو ظرفیت غنیسازی به عنوان یک سانتریفیوژ راهبردی در کشورمان توان بازگشت پذیری جمهوری اسلامی ایران را به شدت بالا می برد. با این وجود و در چارچوب برجام، ایران میتواند تا گذشت هشت و نیم سال از اجرای برجام، زنجیره ۳۰ تایی از این ماشین را تولید و تست کند و از سال دهم نیز منعی برای تولید این ماشین مطابق با برنامه غنیسازی صنعتی خود ندارد ضمن اینکه استفاده از این سانتریفیوژ به لحاظ اقتصادی نیز غنیسازی را در کشور به صرفه میسازد. این ماشین برخلاف نمونههای اولیه سانتریفیوژهای کشورمان، کاملا بومی و بدون استفاده از فناوریها یا نمونههای خارجی و بر اساس تلاش و دانش متخصصان ایرانی در چارچوب برنامه تحقیق و توسعه صنعت هستهای کشورمان ساخته شده که نشانی از شادابی و طراوت صنعت هستهای در ایران پس از برجام است.
چرا IR-۸ راهبردی است؟
تصویری از سانتریفیوژ IR-8 ساخت کشورمان که
ظرفیت غنیسازی بیش از 20 برابر اسنتریفیوژهای فعلی را دارد
نقش این ماشینها در واکنش سریع ایران به نقض برجام از جمله مواردی است که اهمیت راهبردی این نسل از سانتریفیوژها را افزایش داده و IR-۸ ایرانی از این جهت می تواند پاسخ کوبنده جمهوری اسلامی به هر گونه نقض عهد از سوی طرف مقابل در برجام باشد. زیرا نه تنها تعداد کمی از این نوع ماشین (حدود یک آبشار ۱۶۴ تایی سانتریفیوژ نسل ۸) جای ۴۰۰۰ ماشین نسل یک ایرانی فعالی که طبق برجام برچیده شده را میگیرد و میزان غنیسازی ما را به روز اول میرساند بلکه آن گونه که رحیمیان نماینده سازمان انرژی اتمی در مذاکرات برجام و معاون فعلی رییس سازمان در تولید سوخت هسته ای سال گذشته در گفت وگو با ویژه نامه شاهکار ایرانی روزنامه خراسان گفته بود : «در فردو هم اگر یک روزی میخواستیم بازگشت داشته باشیم خیلی به صرفه نبود که با ماشین نسل اول خیلی کند تولید کنیم. ما میتوانیم در فردو از ماشینهای پیشرفتهتر مثل IR-۶ یاIR-۴ یا IR-۸ استفاده کنیم.کار درست این است که ماشینهایIR-۱ را جمع کنیم و ماشینهای پیشرفته و با ظرفیت بیشتر بگذاریم. در فردو ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ ماشین ۲۰ سو ( (IR-۸ را می توانیم نصب کنیم که بیش از ۳۰ هزار سو میشود یعنی در حدود ۳ برابر ظرفیت امروز نطنز و پاسخ محکمی به طرف مقابل است». همچنین بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان نیز در همین ویژه نامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تولید ۲۰۰ عدد IR-۸ و ۲۰۰ عدد IR-۶ آن هم بدون روتور به چه علت در برجام از سال هشتم به بعد تعیین شده است؟ تصریح کرده بود: «این به خاطر ترس آنها بود که میگفتند هر ۲۰۰ تا IR-۸ معادل ۵ هزار سانتریفیوژهای نسل فعلی شماست و اگر روزی بخواهید فرار هستهای کنید با این تعداد میتوانید گریز زیر یک سال داشته باشید ضمن اینکه ساخت روتور هم برای ایران کاری ندارد و سریع ساخته میشود. این ۲۰۰ تا برای ما خیلی مهم نیست و یک تمرین خوبی است تا ببینیم که چقدر توان صنعتی داریم برای این کار تا از سال یازدهم جهش در تولید ماشین یا روتور داشته باشیم و بتوانیم به تولید صنعتی و اقتصادی سوخت برسیم.»
IR-۸ چه جایگاهی در برجام دارد؟
در پیوست یک برجام که محل بحث در مورد مسائل فنی است در ۵ بند ۳۲،۳۸،۳۹ ، ۵۳ و ۶۳این ماشین مورد توجه قرار گرفته است.در ماده ۳۲ تصریح شده که ایران برای ده سال تحقیق و توسعه غنیسازی خود را ادامه خواهد داد و شامل ماشین های نسل هشت نیز می شود نکته مهم این ماده این است که به کشورمان اجازه داده شده تا ماشینها را، با اورانیوم یا بدون استفاده از اورانیوم بسازد یا تست کند و گازدهی که در روزهای آینده انجام می شود نیز ناشی از این بند است. همچنین پاراگراف ۳۸ این پیوست می گوید : ایران،همزمان با شروع برجام، به انجام آزمایشات بر روی تک ماشین های سانتریفیوژ IR-۸ و زنجیره های میانی آن ادامه خواهد داد و از ۵/۱ سال مانده به سال دهم، آزمایشات بر روی زنجیره ۳۰ ماشین را شروع خواهد کرد. در ماده ۳۹ اما یک محدودیت در نظر گرفته شده و آن اینکه جریان گاز محصول و پسماند حاصل از زنجیره های IR-۶ و IR-۸ به گونه ای باید تغییر یابد که امکان برداشت محصول اورانیوم غنی شده و رقیق شده را میسر نسازد.ضمن اینکه ایران می تواند طبق بند ۵۳ از سال دهم زیرساخت های ضروری برای نصب ماشین سانتریفیوژ IR-۸ را در سالنB نطنز(سالن A شامل سانتریفیوژهای نسل اول است) آغاز کند. از سوی دیگر طبق بند ۶۳، ایران براساس برنامه خود، در پایان سال هشتم سالیانه ۲۰۰ عدد ماشین سانتریفیوژ IR-۸ وIR-۶از هر نوع را به غیر از روتور تا سال دهم شروع می کند و بعد از سال دهم ایران می تواند ماشین کامل را به همین مقدار در سال تولید و در نطنز انبار کند.
رونمایی از یکی از ابزارهای قدرت ایران در مقابل نقض عهد طرف مقابل برجام
به نظر می رسد با اعلام رسمی تزریق گاز اورانیوم به این ماشین های پیشرفته از سوی ایران به قول کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، کشورمان می تواند یکی از ابزارهای جعبه ابزار هیات نظارت بر برجام برای انجام هر گونه عکسالعمل به حماقت واشنگتن را به نمایش گذاشته و زمین بازی را تا حدود زیادی تغییر دهد و تصور اینکه ایران در بازی برگشت پذیری دستان بسته ای دارد نیز رنگ ببازد. به این ترتیب میتوان از IR-۸ به عنوان یک عامل قدرت مقابل نقض عهدهای طرف های مقابل برجام به خصوص آمریکایی ها، یاد کرد. ابزاری که بدون نقض برجام کارایی جدی در بازگشتپذیری خواهد داشت. یکی از اهداف سازمان انرژی اتمی این است که بتوانیم در یک برنامه به صرفه اقتصادی و در جهت غنیسازی صنعتی از این نوع ماشین بهره برداری کنیم، چراکه برای رسیدن به هدف اولیه ایران در غنیسازی که حدود ۱۹۰هزار سو تعیین شده به جای استفاده از ۱۹۰هزار ماشین IR-۱ می توانیم با حدود ۹ هزار ماشین IR-۸ این میزان ظرفیت غنیسازی را محقق سازیم ؛ هر دو این هدف گذاری ها نشان می دهد آینده غنیسازی صنعت هسته ای کشورمان با حضور ماشین های جدید روشن و قابل اتکا بوده و میتواند نیازهای ما را در این حوزه پوشش دهد.
انجام آزمایشهای مکانیکی طی سه سال اخیر
در اطلاعیه سازمان انرژی اتمی نیز با اشاره به این که «مرحله مهمی از روند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای نسل پیشرفته IR-۸ با تزریق گاز UF۶ آغاز شد» آمده است: این مرحله مهم در تحقیق و توسعه غنیسازی در راستای رهنمودهای مقام معظم رهبری مبنی بر ادامه بدون محدودیت تحقیق و توسعه و بر اساس حقوق و تعهدات کشورمان در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صورت میگیرد. سازمان انرژی اتمی تاکید کرده است: «فعالیتهای تحقیق و توسعه در تمامی عرصههای صلحآمیز هستهای از جمله غنیسازی بر اساس برنامه صنعتی تولید انواع سوخت راکتورهای تحقیقاتی و قدرت در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بدون وقفه و بر اساس برنامههای پیشبینی شده ادامه خواهد یافت.» سازمان انرژی اتمی همچنین تاکید کرده است: «سانتریفیوژهای IR-۸ آزمایشهای مکانیکی خود را طی سه سال گذشته با موفقیت پشت سر گذاشته است».
منبع: روزنامه خراسان