چرتکه اندازی شورای امنیت درباره ایران

آفتاب‌‌نیوز : در پی گفت و گویی را می خوانید که در آن رجب صفروف مدیر کل مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه به پرسش های پیرامون مساله هسته ای ایران پاسخ داده است.
- شما بیانیه شورای امنیت سازمان ملل را درباره ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
- این بیانیه شدت کمتری دارد اما در هر حال ضد ایرانی است. چرا که شورای امنیت در این بیانیه از ایران خواستار توقف کلیه فعالیت های خود در زمینه غنی سازی اورانیوم از جمله در حوزه تحقیقات شده است. علاوه بر آن تهران باید با دادن اجازه دست رسی کارشناسان آژانس به تمام اماکن و اسناد هسته ای همکاری فعالانه تری با آژانس بین المللی هسته ای داشته باشد.

- منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به بیانیه شورای امنیت گفت که برنامه هسته ای ایران کاملا صلح آمیز بوده و ایران در هیچ شرایطی از گسترش آن پس نخواهد نشست. آیا شما معتقدید که ایران در این زمینه به فعالیت خود ادامه خواهد داد؟
- من فکر می کنم بدون توجه به تهدیدات و فشارها که اهمیتی ندارد از کدام سو باشد، ایران برنامه هسته ای خود را گسترش خواهد داد و نیروگاه های صلح آمیز هسته ای تولید برق در این کشور با تمام سرعت به پیش خواهد رفت.

- به پیش بینی شما اتفاقات آینده به چه نحوی خواهد بود؟
- ایران در طول این مدت پی در پی تمایل خود را برای همکاری فعالانه با آژانس اعلام داشته و راه حل هایی را برای خروج از بحران پیرامون مساله هسته ای خود پیشنهاد داده است. یکی از آن ها هم که می دانیم پیشنهاد ساخت مرکز غنی سازی اورانیوم در خاک ایران و تحت نگهبانی آژانس بین المللی هسته ای است. بازگشت ایران به سامانه تعلیق فعالیت های غنی سازی پیش بینی خوشبینانه ای است، چرا که بر پایه سخنان علی سلطانیان نماینده ایران در سازمان ملل متحد تصمیم ایران برای از سرگیری غنی سازی اورانیوم و ادامه تحقیقات در این زمینه غیر قابل بازگشت است. در یک کلام تا زمان رسیدن مهلت تعیین شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل عملا انتظار هیچ تغییری نمی رود؛ چرا که اختلاف نظرات طرفین در این باره اساسی اند.

- پس از پایان مهلت سی روزه چه؟
- گزارش آژانس منفی خواهد بود و به اصطلاح «پرونده هسته ای ایران» به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد و از این مرحله به بعد است که جالب ترین قسمت ماجرا آغاز خواهد شد. در حال حاضر اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل به دو اردوگاه تقسیم شده اند: اردوگاه ضد ایرانی متشکل از امریکا، بریتانیا و فرانسه و اردوگاه طرف ایران که عبارت اند از روسیه و چین. یعنی یک بن بست در پیش روست. در سویی همه کشورهای جامعه ی بین الملل به همراه روسیه و چین قرار دارند که از برنامه هسته ای ایران در هراس اند، اما در عین حال هیچ دلیل مستدلی برای در پیش گرفتن تصمیمی بر ضد تهران ندارند. روسیه و چین بی نهایت به پایداری در ایران علاقه دارند. پیش از هر چیز به این سبب که روسیه و چین در این قمار بازار بسیار آینده دار ایران را در داو می بینند که منافع میلیارد دلاری در بر دارد و از سویی ایران وزنه ای وزین نه تنها در جهان اسلام بلکه در تمام جهان به شمار می رود. به ویژه چین که از دیدگاه انرژی بسیار به ایران وابسته است.

کشورهای غرب و در راس آنها امریکا از آن بیم دارند که ایران با دست یابی به فن آوری روز هسته ای، به مهم ترین بازیگر سیاسی در منطقه و جهان بدل شود. بیش از این نکته غرب از این واهمه دارد که در پی روند همگرایی در زمینه انرژی می تواند منجر به پدید آمدن بلوک جدیدی در برابر غرب با محوریت روسیه- ایران-چین شود که این امر به نوبه خود می تواند نظام تک قطبی حاضر را در نقشه سیاسی جهان تغییر دهد.

جبهه ضد ایرانی در شورای امنیت سازمان ملل در حال حاضر تلاش دارد روسیه را به سوی خود جلب کند، چرا که طی سه چهار ماه گذشته بر خلاف موضع یکسان و تغییر ناپذیر چین بارها به دیدگاه غرب نزدیک شده و موضع مداومی نداشته است. در این میان پاکت پیشنهادهای اغوا کننده غرب برای جلب موضع روسیه می تواند حاوی این موارد باشد: تسریع در روند پذیرش روسیه در سازمان تجارت جهانی، تعدیل تبصره جکسن- ونیک، پذیرش کامل روسیه در گروه هشت، تضمین شرکت جرج بوش در نشست گروه هشت در سن پترزبورگ، حمایت همه جانبه روسیه در تمام پروژه های بین المللی تولید انرژی، حمل و نقل و تجاری- اقتصادی، تغییر بنیادی در روابط کشورهای غرب نسبت به رفورم های پوتین در هیات دولت روسیه و چهره های انسانی زندگی جامعه روسیه اعم از سطح مردم سالاری، آزادی بیان و حقوق بشر.

عملا هم روسیه خواهان آن است که غرب به این نحو به آن نگاه کند. اما پرسش هایی وجود دارد که بر پایه آنها چانه زنی در حال حاضر نا به جاست. و جای خوشبختی است که در حکومت روسیه درک درستی در این باره وجود دارد و تمایلی نسبت به این امتیازات (در برابر موضوع مهمی چون ایران) نشان نداده است. ممکن است مسکو با رد غرب دست به عنوان یک قدرت جهانی به مهم ترین انتخاب خود در تاریخ جدید خود بزند. علاوه بر این هر گونه رابطه ای در سطوح جدید با کشورهایی مانند ایران، چین و هند، روسیه را بدل به بازیگری وزین در سیاست جهانی می کند. غرب نیز دقیقا از این موضوع بیم دارد... 

- نتیجه پایانی چه خواهد بود؟
- جامعه جهانی گزینه های گسترده ای در این باره ندارد. ایران در تمام جهات محق است. اعمال تحریم و حتی راه حل نظامی در ارتباط با این کشور از دیدگاه جامعه بین الملل غیر ممکن است. بنا بر این جامعه جهانی یا مجبور است حقوق ایران را برای برخورداری از انرژی هسته ای بومی پذیرا باشد یا بر خلاف قوانین بین الملل به قوه قهریه در برابر ایران متوسل شود. تحریم هم درست مانند اقدام نظامی در برابر ایران تاثیری نخواهد داشت. تهران از هیچ کدام آنها ترسی ندارد. در صورت تحریم عملا اتفاق تازه ای برای ایران نمی افتد چرا که ایران سال هاست به خوبی در برابر چنین تحریم هایی سر کرده و حتی شکوفا شده است. (درست است که این امر به انزوای بین المللی ایران می انجامد). اما در صورت حمله نظامی به ایران نتیجه عکس حاصل غرب خواهد شد چرا که مردم با شدت بیشتری همبسته شده و همه با هم برای حفظ استقلال و حاکمیت خود مقاومت خواهند کرد.

از طرفی در صورت اعلام تحریم علیه ایران، این کشور می تواند از آژانس بین المللی هسته ای خارج شده پایبندی به پروتکل الحاقی را معلق کند و سرانجام پیشنهاد روسیه را برای ساخت تاسیسات مشترک ایرانی روسی غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه، به فراموشی خواهد سپرد.

حتی در صورت اقدام دوم یعنی کاربرد نیروی نظامی علیه ایران، این کشور سناریوهایی برای اقدام متقابل علیه غرب دارد که برخی از آنها می توانند این ها باشند: ایران از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای خارج می شود، همه زیرساخت های نفت و گاز کشورهای خاورمیانه و خاور نزدیک را از گردونه خارج کند، تنگه هرمز را کاملا ببندد و در صورت دریافت نخستین موشک در خاک خود ضربات مهلکی به مهم ترین متحد امریکا در منطقه یعنی اسراییل وارد کند. اگر در نظر بگیریم که فن آوری بومی تسلیحاتی ایران دارای موشک های میان برد و دور بردی است که قادر است مواد تخریبی به وزن بیش از یک تن را به هدف برساند، پس در ویرانگری این نیروها نباید تردید داشت.

شاهد آشکار این امر برگزاری رزمایش نظامی دریایی اخیر ایران در تنگه هرمز و دریای عمان است که در آن 17 هزار نیروی نظامی ایران شرکت داشتند. همانطور که می دانیم در این رزمایش ایران موشک نامرئی فجر-3 را با توانایی نابودی هم زمان چند هدف با موفقیت آزمایش کرد که ابزارهای پدافندی کنونی توانایی پاسخ گویی به آن را ندارند. همچنین از دیگر سلاح های که در این رزمایش با موفقیت آزمایش شد، سریع ترین اژدر جهان بود که حتی در نیروی دریایی روسیه نمونه مشابه ندارد.

- به باور شما واکنش دولت تاجیکستان نسبت به وخامت احتمالی اوضاع پیرامون ایران چه خواهد بود؟
- در واقع همه کشورهای جهان غیر از امریکا و احتمالا بریتانیا نسبت به گزینه راه حل نظامی برای برنامه هسته ای ایران کاملا دیدگاهی منفی دارند. به عنوان مثال آذربایجان کاملا با این امر مخالفت کرده و اعلام نموده سرزمین و حریم هوایی خود را برای استفاده نیروهای امریکایی در اختیار این کشور قرار نخواهد داد. حتی ترکیه، کشور عضو پیمان ناتو که به طور سنتی رقیب اقتصادی ایران در منطقه به شمار می رود، نیز از شرکت در هرگونه اقدام نظامی علیه ایران سر باز زده است. باید یادآوری کنم که این کشورها مانند هر کشور دیگری با اتخاذ تصمیمات مشابه و با در پیش گرفتن سیاست پایداری در منطقه در واقع پیش از هر چیز به تامین امنیت خود می اندیشند.

درباره تاجیکستان وضعیت کاملا ویژه است. ایران نه تنها مهم ترین شریک تجاری- اقتصادی تاجیکستان است بلکه کشوری برادر برای تاجیکستان محسوب می شود. از این رو تاجیکستان به طور آشکار در برابر هرگونه وخامت اوضاع پیرامون ایران واکنش نشان خواهد داد.

در حال حاضر تاجیکستان به صورت جدی بحران پیرامون ایران را پیگیری می کند و امیدوار است این مساله به زودی حل و فصل شود. آشکار است که تاجیکستان در صورت اعمال تحریم های شورای امنیت نسبت به آن به شدت واکنش نشان خواهد داد و در صورت حمله نظامی امریکا به ایران این امر به تنش جدی در روابط امریکا و تاجیکستان تا حد تعطیلی سفارت امریکا در دوشنبه خواهد انجامید.