پایان روابط استراتژیک آمریکا و ترکیه؟
آفتاب‌‌نیوز : 
بطوری که بسیاری از کارشناسان بر این باورند با این وجود هرگز نتوان آنها را بطور کامل با هم سازگار ساخت زیرا ترکیه در تلاش است تا خود را به عنوان حافظ منافع آمریکا در جنبه های مختلف سیاسی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی به منطقه تحمیل کند و این آن چیزی است که با سیاستهای ایران سازگاری ندارد.
بر خلاف اظهارات فوق برخی از کارشناسان و تحلیل گران مسایل سیاسی بر این باورند که با اینکه ترکیه یکی از متحدان دیرین و راهبردی آمریکا در منطقه خاورمیانه می باشد و در جنگ سرد نیز نقش مهمی در استراتژی کلان این کشور ایفا نمود، روابط دو کشور آن گونه که در ظاهر به نظر می رسد فارغ از تنش و اختلاف نبوده است و اولین اختلاف جدی ترکیه با آمریکا در پی استقرار نیروهای نظامی ترکیه در قبرس شمالی به وجود آمد و در آن قضیه، آمریکا، ترکیه را تحریم تسلیحاتی نمود. اما چون پنتاگون در آن زمان به ترکیه احتیاج داشت، تحریمها را لغو کرد. اما در نهایت منافع امنیتی آمریکا و منافع اقتصادی و سیاسی ترکیه از جمله دلایلی می باشد که طرفین برای اجتناب از هرگونه تنش در روابط در نظر می گیرند؛ زیرا در ادبیات روابط دو کشور گفته می شود که ترکیه یک سرمایه امنیتی برای آمریکاست موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه این کشور و مجاورت آن با شوروی در زمان جنگ سرد و بحران خیزترین مناطق دنیا (بالکان، خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز و مدیترانه شرقی)، آمریکا را نیازمند ترکیه کرده است. آمریکا نیز به منظور بحران مدیریت در این مناطق و حتی مداخله نظامی در آنها نیازمند همکاری ترکیه بوده است و استقرار پایگاه نظامی آمریکا در اینجرلیک نیز بر همین اساس صورت گرفته است. با این وجود مهم ترین منافع استراتژیک آمریکا در روابط با ترکیه از این منظر عبارت خواهد بود از:
1- ترکیه به عنوان یک متحد دموکراتیک و با ثبات که قابلیت تبدیل شدن به یک الگو برای کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را دارد.
2- به عنوان یک بازیگر ایفا کننده نقش مثبت در امنیت مناطق پیرامونی خود.
3- به عنوان تسهیل کننده آزادی عمل و قدرت نمایی آمریکا در مناطق پیرامونی این کشور.
4- نیاز به ترکیه برای تامین امنیت اصلی ترین متحد خود در خاورمیانه یعنی اسراییل و نیز تقویت محور غربی در این منطقه.
5- نیاز به ترکیه برای الگوسازی در طرح خاورمیانه بزرگ به عنوان الگویی از سازش اسلام و دموکراسی.
6- نیاز به مقابله با تهدیدات ایران و سوریه که در همسایگی ترکیه قرار دارند.
و اصلی ترین منافع ترکیه در حفظ روابط استراتژیک با آمریکا شامل موارد زیر می توان باشد:
1- نیاز به حمایت های اقتصادی و مالی آمریکا خصوصا در نهادهای مالی نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول که در حل بحرانهای مالی ترکیه نقش کلیدی ایفا کرده اند.
2- به منظور اعمال فشار به اتحادیه اروپا برای پذیرش عضویت ترکیه.
3- برای مدرنیزه کردن سیستم دفاعی و حفظ برتری نظامی ترکیه نسبت به همسایگان خود.
4- نیاز به آمریکا در حل بحران قبرس.
5- ورود به نظام سرمایه ای و اقتصاد جهانی.
بنابراین منافع متقابل فوق در این تحلیل باعث می گردد تا روابط دو کشور با وجود تنش های مقطعی هم چنان برای دو طرف اهمیت حیاتی داشته باشد.گرچه بعد از رای منفی پارلمان ترکیه به استقرار نیروهای آمریکایی در خاک این کشور برای حمله به عراق در سال 2003، عده ای بر این باور بودند که دوران روابط استراتژیک آمریکا، ترکیه به سرآمده است. اما مقامات ترک و خصوصا نظامیان به آمریکا اطمینان دادند که همکاریهای دو کشور در زمینه های مختلف همچنان ادامه خواهد یافت.
از این منظر بر خلاف آنچه ادعا می شود این کارشناسان بر این باورند که در سالهای آینده ترکیه همچنان اهمیت ژئوپلیتیکی و امنیتی خود را برای آمریکا و اروپا حفظ خواهد کرد و با توجه به بحران عراق، آمریکا و اروپا همچنان نیازمند آن خواهند بود که ترکیه در برقراری امنیت در خاورمیانه بزرگ با آنها همکاری کند. در کنار این نیاز امنیتی، تاکید آمریکا بر مسئله دموکراتیزاسیون و دولت – ملت سازی در خاورمیانه بزرگ باعث خواهد شد تا ترکیه از منظر دموکراتیک بودن و تداوم اصلاحات سیاسی، اقتصادی و حقوقی نیز جایگاه ویژه ای در استراتژی کلان آمریکا در خاورمیانه بزرگ و حتی جهان اسلام داشته باشد. ترکیه هم می تواند از این وضعیت برای تحقق آرمان دیرین خود یعنی پیوستن به اتحادیه اروپا بهره گیرد. لذا از منظر این کارشناسان انتظار می رود روابط آمریکا – ترکیه در سالهای آینده هم چنان اهمیت خود را حفظ کند و دو طرف مانع از ایجاد بحران جدی دراین روابط شوند.
کاربران محترم برای مطالعه بیشتر در این خصوص مراجعه کنید به:
- رحمن قهرمانپور: تعاملات ایران و ترکیه در آغاز قرن بیست و یکم، نامه دفاع، سال 1384، شماره چهارم.
بطوری که بسیاری از کارشناسان بر این باورند با این وجود هرگز نتوان آنها را بطور کامل با هم سازگار ساخت زیرا ترکیه در تلاش است تا خود را به عنوان حافظ منافع آمریکا در جنبه های مختلف سیاسی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی به منطقه تحمیل کند و این آن چیزی است که با سیاستهای ایران سازگاری ندارد. بر خلاف اظهارات فوق برخی از کارشناسان و تحلیل گران مسایل سیاسی بر این باورند که با اینکه ترکیه یکی از متحدان دیرین و راهبردی آمریکا در منطقه خاورمیانه می باشد و در جنگ سرد نیز نقش مهمی در استراتژی کلان این کشور ایفا نمود، روابط دو کشور آن گونه که در ظاهر به نظر می رسد فارغ از تنش و اختلاف نبوده است و اولین اختلاف جدی ترکیه با آمریکا در پی استقرار نیروهای نظامی ترکیه در قبرس شمالی به وجود آمد و در آن قضیه، آمریکا، ترکیه را تحریم تسلیحاتی نمود. اما چون پنتاگون در آن زمان به ترکیه احتیاج داشت، تحریمها را لغو کرد. اما در نهایت منافع امنیتی آمریکا و منافع اقتصادی و سیاسی ترکیه از جمله دلایلی می باشد که طرفین برای اجتناب از هرگونه تنش در روابط در نظر می گیرند؛ زیرا در ادبیات روابط دو کشور گفته می شود که ترکیه یک سرمایه امنیتی برای آمریکاست موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه این کشور و مجاورت آن با شوروی در زمان جنگ سرد و بحران خیزترین مناطق دنیا (بالکان، خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز و مدیترانه شرقی)، آمریکا را نیازمند ترکیه کرده است. آمریکا نیز به منظور بحران مدیریت در این مناطق و حتی مداخله نظامی در آنها نیازمند همکاری ترکیه بوده است و استقرار پایگاه نظامی آمریکا در اینجرلیک نیز بر همین اساس صورت گرفته است. با این وجود مهم ترین منافع استراتژیک آمریکا در روابط با ترکیه از این منظر عبارت خواهد بود از:
1- ترکیه به عنوان یک متحد دموکراتیک و با ثبات که قابلیت تبدیل شدن به یک الگو برای کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را دارد.
2- به عنوان یک بازیگر ایفا کننده نقش مثبت در امنیت مناطق پیرامونی خود.
3- به عنوان تسهیل کننده آزادی عمل و قدرت نمایی آمریکا در مناطق پیرامونی این کشور.
4- نیاز به ترکیه برای تامین امنیت اصلی ترین متحد خود در خاورمیانه یعنی اسراییل و نیز تقویت محور غربی در این منطقه.
5- نیاز به ترکیه برای الگوسازی در طرح خاورمیانه بزرگ به عنوان الگویی از سازش اسلام و دموکراسی.
6- نیاز به مقابله با تهدیدات ایران و سوریه که در همسایگی ترکیه قرار دارند.
و اصلی ترین منافع ترکیه در حفظ روابط استراتژیک با آمریکا شامل موارد زیر می توان باشد:
1- نیاز به حمایت های اقتصادی و مالی آمریکا خصوصا در نهادهای مالی نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول که در حل بحرانهای مالی ترکیه نقش کلیدی ایفا کرده اند.
2- به منظور اعمال فشار به اتحادیه اروپا برای پذیرش عضویت ترکیه.
3- برای مدرنیزه کردن سیستم دفاعی و حفظ برتری نظامی ترکیه نسبت به همسایگان خود.
4- نیاز به آمریکا در حل بحران قبرس.
5- ورود به نظام سرمایه ای و اقتصاد جهانی.
بنابراین منافع متقابل فوق در این تحلیل باعث می گردد تا روابط دو کشور با وجود تنش های مقطعی هم چنان برای دو طرف اهمیت حیاتی داشته باشد.گرچه بعد از رای منفی پارلمان ترکیه به استقرار نیروهای آمریکایی در خاک این کشور برای حمله به عراق در سال 2003، عده ای بر این باور بودند که دوران روابط استراتژیک آمریکا، ترکیه به سرآمده است. اما مقامات ترک و خصوصا نظامیان به آمریکا اطمینان دادند که همکاریهای دو کشور در زمینه های مختلف همچنان ادامه خواهد یافت.
از این منظر بر خلاف آنچه ادعا می شود این کارشناسان بر این باورند که در سالهای آینده ترکیه همچنان اهمیت ژئوپلیتیکی و امنیتی خود را برای آمریکا و اروپا حفظ خواهد کرد و با توجه به بحران عراق، آمریکا و اروپا همچنان نیازمند آن خواهند بود که ترکیه در برقراری امنیت در خاورمیانه بزرگ با آنها همکاری کند. در کنار این نیاز امنیتی، تاکید آمریکا بر مسئله دموکراتیزاسیون و دولت – ملت سازی در خاورمیانه بزرگ باعث خواهد شد تا ترکیه از منظر دموکراتیک بودن و تداوم اصلاحات سیاسی، اقتصادی و حقوقی نیز جایگاه ویژه ای در استراتژی کلان آمریکا در خاورمیانه بزرگ و حتی جهان اسلام داشته باشد. ترکیه هم می تواند از این وضعیت برای تحقق آرمان دیرین خود یعنی پیوستن به اتحادیه اروپا بهره گیرد. لذا از منظر این کارشناسان انتظار می رود روابط آمریکا – ترکیه در سالهای آینده هم چنان اهمیت خود را حفظ کند و دو طرف مانع از ایجاد بحران جدی دراین روابط شوند.
کاربران محترم برای مطالعه بیشتر در این خصوص مراجعه کنید به:
- رحمن قهرمانپور: تعاملات ایران و ترکیه در آغاز قرن بیست و یکم، نامه دفاع، سال 1384، شماره چهارم.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید