روزی که مردم پاوه قتل‌عام شدند
روز ۲۵ مرداد ۱۳۵۸ مهاجمان مسلح دو روز پس از حمله به شهر پاوه، حدود ۶۰ تن از جمله ۱۸ مامور سپاه پاسداران را قتل‌عام کردند.
آفتاب‌‌نیوز : تاریخ ایرانی نوشت: شامگاه ۲۲ مرداد سپاه پاسداران و گروهان ژاندارمری پاوه طی پیام‌های فوری که به مراکز خود در کرمانشاه فرستاده بودند، اعلام کردند: «پاوه به دست مهاجمان در شرف سقوط است» و از سپاه پاسداران و ارتش استمداد کردند. آن‌ها در این پیغام‌ها مدت مقاومت شهر را حدود یکساعت پیش‌بینی کرده بودند. در پی اعلام این خبر، هیاتی مرکب از دکتر چمران معاون نخست‌وزیر، تیمسار فلاحی فرمانده نیروی زمینی و ابوشریف فرمانده عملیات سپاه پاسداران انقلاب با سه فروند هلی‌کوپتر و مهمات کافی راهی پاوه شدند.
خبرگزاری پارس فردای آن روز گزارش داد: «دکتر مصطفی چمران معاون نخست‌وزیر اعلام کرده است ساعت ۲ بامداد سه‌شنبه ۲۳ مرداد افراد مسلح مرکب از احزاب منطقه و حزب دموکرات کردستان به گروهان و مرکز سپاه پاسداران پاوه حمله مسلحانه کردند و در این تهاجم همه راه‌های ورودی شهر محاصره شد و تحت کنترل درآمد. بر اساس این گزارش سه نفر از پاسداران زخمی شدند و به گفته چمران نیروهای کمکی از کرمانشاه به سوی پاوه در حرکت هستند.»
محمد سپهری‌پور استاندار کرمانشاهان هم صبح همان روز در گفت‌وگویی که روزنامه کیهان آن را به چاپ رساند، اعلام کرد که از ساعت ۳ بامداد دیگر ارتباطی با شهر جنگ‌زده پاوه ندارد. استاندار گفت: طرفداران حزب دموکرات کردستان که قبلاً در «قوری‌قلعه» متحصن شده بودند از پریشب با انواع و اقسام سلاح‌های سبک و سنگین به شهر پاوه حمله کردند و بعد از دو شب مقاومت افراد سپاه پاسداران، شهر را به تصرف خود درآوردند.
استاندار کرمانشاهان اضافه کرد: این عده که تعدادی اخلالگر و ضدانقلابی نیز در میان آنان هستند و جمعا در حدود ۲ هزار نفر تخمین زده می‌شوند در حال حاضر ارتفاعات و مراکز ارتباطی شهر پاوه را در تصرف و کنترل خود دارند. استاندار گفت: به علت اینکه ارتش و سایر نیروهای انتظامی مجوزی برای دخالت و مقاومت نداشتند تنها افراد سپاه پاسداران مستقر در پاوه و مردم طرفدار استقرار سپاه پاسداران در این شهر با افراد مسلح درگیر هستند و حدود صد پاسدار از کرمانشاه نیز برای کمک به پاسداران پاوه اعزام شده‌اند ولی به علت بسته بودن راه زمینی فقط تا «روانسر» حدود هفتاد کیلومتری پاوه پیشروی کرده‌اند.
استاندار در ادامه مصاحبه امروز خود با خبرنگار کیهان گفت: برای کمک‌رسانی به پاسداران پاوه تنها راه ممکن برای ما پل هوایی به وسیله هلی‌کوپترهای هوانیروز است، اما به علت وجود ارتفاعات زیاد در پاوه و در تیررس بودن هلی‌کوپتر‌ها استفاده از این راه هوایی نیز با مشکلات زیادی مواجه است و ما می‌کوشیم که راه‌حل‌های فوری و ضربتی دیگری برای رفع این مشکل پیدا کنیم و هرچه زود‌تر پاسداران را به محل برسانیم.
استاندار کرمانشاهان شهر پاوه را یک شهر جنگ‌زده خواند و گفت: ۳۶ ساعت متوالی است که پاوه در جنگی سخت درگیر است و حمله افراد مسلح و مقاومت دلیرانه پاسداران ادامه داشت و تا این ساعت اطلاع یا گزارش جدیدی از آنچه پس از تصرف شهر پیش آمده به دست ما نرسیده است و میزان تلفات نیز مشخص نیست. استاندار با اعلام قطع ارتباط از طریق بیسیم شهربانی که تنها وسیله ارتباطی با پاوه بود، گفت: به نظر می‌رسد که افراد مسلح ساختمان شهربانی را نیز در تصرف داشته باشند و ما هنوز در انتظار اخبار تازه از این شهر جنگ‌زده هستیم.
روزنامه کیهان دو روز پس از آغاز درگیری‌ها در پاوه به چاپ سخنان یکی عضو حزب دموکرات کردستان پرداخت. این روزنامه نوشت: کیهان صبح امروز با ستاد حزب دموکرات کردستان در مهاباد تلفنی تماس گرفت. یکی از اعضای حزب که حاضر نشد خود را معرفی کند در مورد چگونگی آغاز درگیری گفت: مردم پاوه از چندی قبل در «قوری‌قلعه» متحصن شده بودند و مسئولان به جای توجه به خواست‌های آنان از مرکز کرمانشاه تقاضای نیروی کمکی کردند. وی مدعی شد: دیشب هم یک عده از همین پاسداران اعزامی با جیپی که چراغ آن خاموش بود به محل تحصن رفتند و تحصن‌کنندگان را به گلوله بستند و آنان نیز به آتش پاسداران پاسخ دادند. وی در مورد تلفات این درگیری‌ها گفت: بر اساس گزارش‌هایی که تاکنون به دست ما رسیده است تا الان ۴ تن از پاسداران کشته و سه تن زخمی شده‌اند. همچنین دو نفر از افرادی که متحصن بودند به ضرب گلوله پاسداران مجروح شدند. وی همچنین گفت که در حال حاضر در کامیاران و روانسر هم سپاه پاسداران مستقر بودند و اخطار کرد که احتمال درگیری در این ۲ نقطه هم وجود دارد. در حالی که صبح روز ۲۵ مرداد به نظر می‌رسید شهر در کنترل سپاه پاسداران است و مهاجمان ابتکار عمل را از دست داده‌اند، سخنگوی سپاه پاسداران اعلام کرد کلیه ارتباط تلفنی و بیسیم ما با شهرستان پاوه قطع شده است اما آخرین خبری که از این شهرستان به دست ما رسیده نیروهای حزب دموکرات و جلال طالبانی دور شهر را محاصره و هر آن حلقه محاصره را تنگ‌تر می‌کنند. وی افزود: آخرین خبر از پاوه حاکی است که ۱۰ تا ۲۰ نفر زخمی شده‌اند، ولی از تعداد کشته‌شدگان این شهرستان اطلاعی به دست ما نرسیده است.
شامگاه روز بیست و پنجم اوضاع شهر جنگ‌زده پاوه پس از یک آرامش زودگذر از ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه بار دیگر با ادامه تیراندازی و درگیری‌های مسلحانه به وخامت گرایید و در پی آن یک فروند هواپیمای اف-۴ (فانتوم) نیروی هوایی بر فراز منطقه اورامانات سقوط کرد و به بدنه یک هلی‌کوپتر نیز گلوله‌ای اصابت کرد که بر اثر این دو سقوط، خلبان و کمک خلبان هواپیما و خلبان هواپیما و خلبان هلی‌کوپتر شهید شدند.
همزمان خبرگزاری پارس به نقل از یک منبع آگاه در نخست‌وزیری نوشت: «وضع پاوه، با حمله گسترده مهاجمین که از گروه‌های جلال طالبانی، سالارجاف و پالیزبان به رهبری فرقه دموکرات کردستان تشکیل یافته‌اند وخیم‌تر شده و عده زیادی از سپاه پاسداران انقلاب و مردم شهر کشته و زخمی شده‌اند. بیمارستان شهر به دست مهاجمین سقوط کرده و چند بهیار، پزشک و پاسدار زخمی و کشته شده‌اند و دکتر چمران، معاون نخست‌وزیر نیز دز حلقه محاصره مهاجمین قرار دارد. نیروهای کمکی کرمانشاه، با یک پل هوایی در حال تقویت محاصره‌شدگان هستند و از تعداد دقیق کشته‌ها و زخمی‌ها اطلاعی در دست نیست. بر اساس اطلاعیه‌ای که دفتر دکتر چمران شب گذشته در اختیار خبرگزاری پارس قرار داد، تاکنون ۴۰ پاسدار و غیرپاسدار در پاوه کشته شده و ۱۸ نفر را نیز در بیمارستان سر بریده‌اند. هنوز از تعداد کشته‌ها و زخمی‌ها اطلاع دقیقی در دست نیست.»
فرمان شدیداللحن امام و پایان غائله
در پی بالا گرفتن درگیری‌ها در پاوه و انتشار اخباری مبنی بر کشتار مردم و پاسداران توسط نیروهای مهاجم، بنیانگذار جمهوری اسلامی با صدور فرمانی خواهان اعزام نیرو به این منطقه شد. متن فرمان امام خمینی بدین شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
از اطراف ایران گروه‌های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور بدهم به سوی پاوه رفته، غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم، اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم. من به عنوان ریاست کل قوا به رییس ستاد ارتش دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کند و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کند. تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم و در صورتیکه تخلف از این دستور نمایند با آنان عمل انقلابی می‌کنم. مکرر از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده‌اند. من اگر تا ۲۴ ساعت دیگر عمل مثبت انجام نگیرد، سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم. والسلام. روح‌الله الموسوی الخمینی»
پس از پیام امام هزاران تن از نیروهای ارتش و سپاه و داوطلبان غیرنظامی به پاوه سرازیر شدند و پس چند ساعت خبر آزادی شهر پاوه از دست مهاجمان مخابره شد. نیروهای ارتش از نقاط مختلف با هواپیما راهی کرمانشاه شده بودند تا در صورت نیاز پس از تشخیص موقعیت به نقاط ضروری اعزام شوند. آخرین اخبار از شهر جنگ‌زده پاوه هم حاکی از آن بود که بدنبال اعزام نیروهای کمکی سپاه و ارتش به منطقه، در جریان درگیری‌ها ۳۰۰ نفر از مهاجمان کشته شدند. پس از پایان غائله و در بعدازظهر ۲۸ مرداد امام خمینی فرمانده کل قوا، با صدور پیامی از مردم و نیروهای انتظامی و نظامی «تشکر وافر» کرد. متن پیام دوم امام بدین شرح بود:
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
پیرو مسائل پاوه، گروه‌های بسیار زیادی از اطراف و اکناف کشور آمادگی خود را برای حرکت به منطقه و سرکوبی اشرار اعلام نمودند. من از مردم غیرتمند و برادران عزیزم تشکر وافر می‌کنم. پیرو مسئله سنندج- که به اطلاع رسید و به قوای انتظامیه دستور بسیج فوری دادم- از قوای انتظامی اطلاع رسید که اقدام مؤثر و فوری شده است. اکنون مطلع شدم که اهالی محترم و برادران غیور کرمانشاه به طور دسته جمعی پیاده به طرف سنندج حرکت کرده‌اند. ضمن تشکر فراوان، از آنان تقاضا دارم به منازل خود مراجعت کنند. به قوای انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اکید دادهام که غائله کردستان را ختم نموده، و مردم شریف آن منطقه را از دست ضد انقلابیون نجات دهند و آن منطقه را از لوث اشرار خارج و داخل پاک نمایند. از خداوند تعالی سلامت و توفیق همگان را خواستارم. والسلام. روح اللَّه الموسوی الخمینی».
خبرگزاری پارس فردای آن روز گزارش داد: «دکتر مصطفی چمران معاون نخست‌وزیر اعلام کرده است ساعت ۲ بامداد سه‌شنبه ۲۳ مرداد افراد مسلح مرکب از احزاب منطقه و حزب دموکرات کردستان به گروهان و مرکز سپاه پاسداران پاوه حمله مسلحانه کردند و در این تهاجم همه راه‌های ورودی شهر محاصره شد و تحت کنترل درآمد. بر اساس این گزارش سه نفر از پاسداران زخمی شدند و به گفته چمران نیروهای کمکی از کرمانشاه به سوی پاوه در حرکت هستند.»
محمد سپهری‌پور استاندار کرمانشاهان هم صبح همان روز در گفت‌وگویی که روزنامه کیهان آن را به چاپ رساند، اعلام کرد که از ساعت ۳ بامداد دیگر ارتباطی با شهر جنگ‌زده پاوه ندارد. استاندار گفت: طرفداران حزب دموکرات کردستان که قبلاً در «قوری‌قلعه» متحصن شده بودند از پریشب با انواع و اقسام سلاح‌های سبک و سنگین به شهر پاوه حمله کردند و بعد از دو شب مقاومت افراد سپاه پاسداران، شهر را به تصرف خود درآوردند.
استاندار کرمانشاهان اضافه کرد: این عده که تعدادی اخلالگر و ضدانقلابی نیز در میان آنان هستند و جمعا در حدود ۲ هزار نفر تخمین زده می‌شوند در حال حاضر ارتفاعات و مراکز ارتباطی شهر پاوه را در تصرف و کنترل خود دارند. استاندار گفت: به علت اینکه ارتش و سایر نیروهای انتظامی مجوزی برای دخالت و مقاومت نداشتند تنها افراد سپاه پاسداران مستقر در پاوه و مردم طرفدار استقرار سپاه پاسداران در این شهر با افراد مسلح درگیر هستند و حدود صد پاسدار از کرمانشاه نیز برای کمک به پاسداران پاوه اعزام شده‌اند ولی به علت بسته بودن راه زمینی فقط تا «روانسر» حدود هفتاد کیلومتری پاوه پیشروی کرده‌اند.
استاندار در ادامه مصاحبه امروز خود با خبرنگار کیهان گفت: برای کمک‌رسانی به پاسداران پاوه تنها راه ممکن برای ما پل هوایی به وسیله هلی‌کوپترهای هوانیروز است، اما به علت وجود ارتفاعات زیاد در پاوه و در تیررس بودن هلی‌کوپتر‌ها استفاده از این راه هوایی نیز با مشکلات زیادی مواجه است و ما می‌کوشیم که راه‌حل‌های فوری و ضربتی دیگری برای رفع این مشکل پیدا کنیم و هرچه زود‌تر پاسداران را به محل برسانیم.
استاندار کرمانشاهان شهر پاوه را یک شهر جنگ‌زده خواند و گفت: ۳۶ ساعت متوالی است که پاوه در جنگی سخت درگیر است و حمله افراد مسلح و مقاومت دلیرانه پاسداران ادامه داشت و تا این ساعت اطلاع یا گزارش جدیدی از آنچه پس از تصرف شهر پیش آمده به دست ما نرسیده است و میزان تلفات نیز مشخص نیست. استاندار با اعلام قطع ارتباط از طریق بیسیم شهربانی که تنها وسیله ارتباطی با پاوه بود، گفت: به نظر می‌رسد که افراد مسلح ساختمان شهربانی را نیز در تصرف داشته باشند و ما هنوز در انتظار اخبار تازه از این شهر جنگ‌زده هستیم.
روزنامه کیهان دو روز پس از آغاز درگیری‌ها در پاوه به چاپ سخنان یکی عضو حزب دموکرات کردستان پرداخت. این روزنامه نوشت: کیهان صبح امروز با ستاد حزب دموکرات کردستان در مهاباد تلفنی تماس گرفت. یکی از اعضای حزب که حاضر نشد خود را معرفی کند در مورد چگونگی آغاز درگیری گفت: مردم پاوه از چندی قبل در «قوری‌قلعه» متحصن شده بودند و مسئولان به جای توجه به خواست‌های آنان از مرکز کرمانشاه تقاضای نیروی کمکی کردند. وی مدعی شد: دیشب هم یک عده از همین پاسداران اعزامی با جیپی که چراغ آن خاموش بود به محل تحصن رفتند و تحصن‌کنندگان را به گلوله بستند و آنان نیز به آتش پاسداران پاسخ دادند. وی در مورد تلفات این درگیری‌ها گفت: بر اساس گزارش‌هایی که تاکنون به دست ما رسیده است تا الان ۴ تن از پاسداران کشته و سه تن زخمی شده‌اند. همچنین دو نفر از افرادی که متحصن بودند به ضرب گلوله پاسداران مجروح شدند. وی همچنین گفت که در حال حاضر در کامیاران و روانسر هم سپاه پاسداران مستقر بودند و اخطار کرد که احتمال درگیری در این ۲ نقطه هم وجود دارد. در حالی که صبح روز ۲۵ مرداد به نظر می‌رسید شهر در کنترل سپاه پاسداران است و مهاجمان ابتکار عمل را از دست داده‌اند، سخنگوی سپاه پاسداران اعلام کرد کلیه ارتباط تلفنی و بیسیم ما با شهرستان پاوه قطع شده است اما آخرین خبری که از این شهرستان به دست ما رسیده نیروهای حزب دموکرات و جلال طالبانی دور شهر را محاصره و هر آن حلقه محاصره را تنگ‌تر می‌کنند. وی افزود: آخرین خبر از پاوه حاکی است که ۱۰ تا ۲۰ نفر زخمی شده‌اند، ولی از تعداد کشته‌شدگان این شهرستان اطلاعی به دست ما نرسیده است.
شامگاه روز بیست و پنجم اوضاع شهر جنگ‌زده پاوه پس از یک آرامش زودگذر از ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه بار دیگر با ادامه تیراندازی و درگیری‌های مسلحانه به وخامت گرایید و در پی آن یک فروند هواپیمای اف-۴ (فانتوم) نیروی هوایی بر فراز منطقه اورامانات سقوط کرد و به بدنه یک هلی‌کوپتر نیز گلوله‌ای اصابت کرد که بر اثر این دو سقوط، خلبان و کمک خلبان هواپیما و خلبان هواپیما و خلبان هلی‌کوپتر شهید شدند.
همزمان خبرگزاری پارس به نقل از یک منبع آگاه در نخست‌وزیری نوشت: «وضع پاوه، با حمله گسترده مهاجمین که از گروه‌های جلال طالبانی، سالارجاف و پالیزبان به رهبری فرقه دموکرات کردستان تشکیل یافته‌اند وخیم‌تر شده و عده زیادی از سپاه پاسداران انقلاب و مردم شهر کشته و زخمی شده‌اند. بیمارستان شهر به دست مهاجمین سقوط کرده و چند بهیار، پزشک و پاسدار زخمی و کشته شده‌اند و دکتر چمران، معاون نخست‌وزیر نیز دز حلقه محاصره مهاجمین قرار دارد. نیروهای کمکی کرمانشاه، با یک پل هوایی در حال تقویت محاصره‌شدگان هستند و از تعداد دقیق کشته‌ها و زخمی‌ها اطلاعی در دست نیست. بر اساس اطلاعیه‌ای که دفتر دکتر چمران شب گذشته در اختیار خبرگزاری پارس قرار داد، تاکنون ۴۰ پاسدار و غیرپاسدار در پاوه کشته شده و ۱۸ نفر را نیز در بیمارستان سر بریده‌اند. هنوز از تعداد کشته‌ها و زخمی‌ها اطلاع دقیقی در دست نیست.»
فرمان شدیداللحن امام و پایان غائله
در پی بالا گرفتن درگیری‌ها در پاوه و انتشار اخباری مبنی بر کشتار مردم و پاسداران توسط نیروهای مهاجم، بنیانگذار جمهوری اسلامی با صدور فرمانی خواهان اعزام نیرو به این منطقه شد. متن فرمان امام خمینی بدین شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
از اطراف ایران گروه‌های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور بدهم به سوی پاوه رفته، غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم، اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم. من به عنوان ریاست کل قوا به رییس ستاد ارتش دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کند و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کند. تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم و در صورتیکه تخلف از این دستور نمایند با آنان عمل انقلابی می‌کنم. مکرر از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده‌اند. من اگر تا ۲۴ ساعت دیگر عمل مثبت انجام نگیرد، سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم. والسلام. روح‌الله الموسوی الخمینی»
پس از پیام امام هزاران تن از نیروهای ارتش و سپاه و داوطلبان غیرنظامی به پاوه سرازیر شدند و پس چند ساعت خبر آزادی شهر پاوه از دست مهاجمان مخابره شد. نیروهای ارتش از نقاط مختلف با هواپیما راهی کرمانشاه شده بودند تا در صورت نیاز پس از تشخیص موقعیت به نقاط ضروری اعزام شوند. آخرین اخبار از شهر جنگ‌زده پاوه هم حاکی از آن بود که بدنبال اعزام نیروهای کمکی سپاه و ارتش به منطقه، در جریان درگیری‌ها ۳۰۰ نفر از مهاجمان کشته شدند. پس از پایان غائله و در بعدازظهر ۲۸ مرداد امام خمینی فرمانده کل قوا، با صدور پیامی از مردم و نیروهای انتظامی و نظامی «تشکر وافر» کرد. متن پیام دوم امام بدین شرح بود:
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
پیرو مسائل پاوه، گروه‌های بسیار زیادی از اطراف و اکناف کشور آمادگی خود را برای حرکت به منطقه و سرکوبی اشرار اعلام نمودند. من از مردم غیرتمند و برادران عزیزم تشکر وافر می‌کنم. پیرو مسئله سنندج- که به اطلاع رسید و به قوای انتظامیه دستور بسیج فوری دادم- از قوای انتظامی اطلاع رسید که اقدام مؤثر و فوری شده است. اکنون مطلع شدم که اهالی محترم و برادران غیور کرمانشاه به طور دسته جمعی پیاده به طرف سنندج حرکت کرده‌اند. ضمن تشکر فراوان، از آنان تقاضا دارم به منازل خود مراجعت کنند. به قوای انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اکید دادهام که غائله کردستان را ختم نموده، و مردم شریف آن منطقه را از دست ضد انقلابیون نجات دهند و آن منطقه را از لوث اشرار خارج و داخل پاک نمایند. از خداوند تعالی سلامت و توفیق همگان را خواستارم. والسلام. روح اللَّه الموسوی الخمینی».
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید