شایعترین سرطان های کودکان به ترتیب سرطان خون، مغز و غدد لنفاوی است. طبق آمار اعلام شده، درحال حاضر حدود ۱۸ هزار کودک در ایران مبتلا به سرطان هستند و حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار و ۳۰۰ کودک نیز سالانه به جمع مبتلایان به سرطان در کشور افزوده می شوند.
دکتر محمد فرانوش، دبیر انجمن خون و سرطان کودکان ایران، نشانههای
ابتلا به سرطان در کودکان و عوامل زمینهساز آن را در ادامه توضیح داده
است:
علائم سرطان مانند علائم عمومی یک بیماری شایع است مانند فردی
که مرتب تب می کند؛ ابتلا به سرماخوردگی نیز تب ایجاد می کند و این خانواده
ها را به اشتباه می اندازد. بنابراین والدین کودکان باید توجه داشته باشند
که تب هایی که مرتبط تکرار می شوند، تبی که همراه با بزرگی غدد لنفاوی به
صورت پایدار باشد یا تبی که با خونریزی همراه است، باید جدی گرفته شود و
کودک تحت آزمایش های تشخیصی سرطان قرار گیرد.
خونریزی های بینی،
کبودی های غیرطبیعی پوست، کاهش وزن بی دلیل، بی اشتهایی زیاد، استفراغ
صبحگاهی، توده هایی که زیر پوست لمس می شوند و سردردهای بی دلیلی که تکرار
می شوند نیز می توانند نشانه هایی از ابتلا به سرطان باشند.
کودکان
هیچگاه تظاهر به بیماری نمی کنند زیرا هیچ سودی از این قضیه نمی برند و
باید یادمان باشد که هر سردردی که ذکر می کنند باید غیرطبیعی تلقی شود و
باید به دنبال نشانه های دیگری باشیم که زودتر به تشخیص برسیم.
عواملی که می توانند سبب بروز سرطان در کودکان شوند، متعدد هستند؛
ازجمله مهمترین این عوامل عوامل ژنتیکی هستند که تاثیر زیادی در بروز سرطان
کودکان دارند و تحقیقات نشان داده است که منشا بسیاری از سرطان ها در کلون
اولیه، ژنتیکی بوده و تغییرات ژنتیکی سبب بروز این سرطان ها در کودکان شده
است.
در خصوص تاثیر عوامل ژنتیکی در بروز سرطان های کودکان، سابقه فامیلی، جهش های ژنتیکی و نقص ژنتیکی می تواند عامل بروز سرطان باشد.
برخی بیماری های ژنتیکی می توانند فرد را مستعد ابتلا به سرطان در سال
های آتی کنند؛ مانند برخی بیماری های ژنتیکی مثل سندروم فانکونی، بیماری
های پوستی، سندرم دان، سندرم ترنر احتمال ابتلای این افراد به سرطان نسبت
به سایر افراد جامعه بیشتر است.
ابتلا به بیماری های ویروسی در دوران کودکی زمینه ساز بروز سرطان در
بزرگسالی است. بیماری های ویروسی مانند عفونت ناشی از ابشتاین بار ویروس
(EBV) که فرد را مستعد ابتلا به سرطان غدد لنفاوی در نوجوانی و بزرگسالی می
کند و همچنین ویروس های هرپس (herpes) می تواند فرد را بعد از مدتی مستعد
ابتلا به سرطان کند. همچنین ویروس HIV یا HTLV۱ که در برخی مناطق ایران
آندمیک است، شرایط ابتلا به سرطان را فراهم می کند.
عوامل محیطی متعددی مانند اشعه های یونیزان، آلودگی هوا و مواد شیمیایی می توانند ایجادکننده زمینه بروز سرطان در کودکان شوند.
عوامل
محیطی مانند استنشاق دود سیگار به صورت passive smoker یعنی والدین سیگار
مصرف کنند و کودکان استنشاق کننده ثانویه دود سیگار باشند نیز می تواند سبب
بروز سرطان در کودکان باشد.
عامل دیگر اشعه های یونیزان محیطی و امواج مختلفی است که در محیط زندگی
با آنها در ارتباط هستیم؛ این امواج می تواند در ساختار کوروموزومی اختلال
ایجاد کرده و منجر به بروز سرطان شود. اشعه اولتراویوله از دیگر امواج
محیطی است که می تواند منجر به سرطان پوست شود.
آلودگی هوا و تغییر در لایه اوزون نیز منجر به افزایش تابش اشعه ماوراء بنفش می شود و شرایط ابتلا به سرطان را فراهم می کند.
برخی مواد شیمیایی مانند بنزن که گفته می شد در بنزین خودروها وجود دارد
و با بخارات ناشی از احتراق بنزین در هوا منتشر می شود، فرد را مستعد
ابتلا به سرطان می کند. همچنین تحقیقات نشان می دهند که آزبست بکار رفته در
عایق ها نیز می تواند فرد را مستعد سرطان کند.
آلوده شدن کودکان با مواد شیمیایی از دیگر عوامل مستعدکننده ابتلای آنان
به سرطان است. مواد شیمیایی خاصی در محیط کار برخی از پدران وجود دارد که لباس کار پدر به آن آلوده می شود و کودکان در اثر تماس با این لباس
ها به این مواد شیمیایی آلوده شده و مستعد ابتلا به سرطان می شوند.
بنابراین پدران باید لباس کار خود را قبل از ورود به منزل تعویض کنند تا از
بروز اختلال و سرطان در کودکان پیشگیری شود.
توجه به وضعیت جسمانی
کودکان برای تشخیص بموقع سرطان مهم است. در سرطان خون وغدد لنفاوی بیش از
۸۰ درصد کودکان بهبودی کامل یافته و به زندگی عادی بازمی گردند اما در
سرطان های استخوان و تومورهای کلیه امیدی کمی به بهبود داریم.