برای آذر ماهی‌های سینمای ایران/تولدتان مبارک آقایان سینما!
جمشید مشایخی
جمشید مشایخی از بازیگران پیشکسوت و چهره‌های ماندگار سینما، تئاتر و تلویزیون در ششم آذرماه ۱۳۱۳ در تهران متولد شد. او که دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر است، فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۳۶ با بازی در نمایش «وظیفه پزشک» آغاز کرد، با فیلم کوتاه «جلد مار» در سال ۴۲ مقابل دوربین رفت و دو سال بعد با فیلم «خشت و آینه» وارد سینما شد.
این بازیگر پیشکسوت تا کنون در بیش از ۹۰ فیلم سینمایی و ۵۰ سریال بازی کرده است. او در گفت‌وگویی بیان کرده است که علت پذیرفتن بعضی نقش‌ها کمک به کارگردان آن فیلم بوده هرچند که به کارنامه بازیگری‌اش لطمه وارد شود.
مشایخی در دوران فعالیت خود تا کنون موفقیت‌هایی از جمله دریافت دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم‌های "کمال الملک" و "گل‌های داوودی" و همچنین دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای ایفای نقش در فیلم "بانوی من" در هفتمین دوره جشن خانه سینما و نامزد دریافت تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد در سومین دوره جشن خانه سینما بوده است. همچنین جایزه بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم "پدربزرگ" از جشنواره بین‌المللی پیونگ یانگ را به دست آورده است.
این هنرمند تا به امروز ایفاگر نقش‌های متفاوتی در سینما و تلویزیون بوده است که از جمله آنها می‌توان بازی در فیلم‌های «گاو»، «قیصر»، «شازده احتجاب»، «سوته‌دلان»، «خانه عنکبوت»، «کمال‌الملک»، «گل‌های داودی»، «آوار»، «پدربزرگ»، «طلسم»، «سرب»، «روز واقعه»، «خانه روی آب»، «یک بوس کوچولو»، «جرم» و «سیزده۵۹» و مجموعه‌های «هزاردستان»، «داستان‌های مولوی»، «سلطان صاحبقران»، «امام علی(ع)»، «پهلوانان نمی‌میرند» و «ستایش» اشاره کرد.
آخرین حضور سینمایی مشایخی در فیلم "رفقای خوب" به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی مجید قاری‌زاده در سال ۱۳۹۴ بوده است.
او در گفتگویی که بعد از دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جهموری با او انجام شد، بیان کرد: ملت ایران به اذعان دیگر مردم دنیا بافرهنگ‌ترین مردم جهان بوده و هستند. من اهل تعارف نیستم به همین دلیل می‌گویم که اگر آقای روحانی انتخاب نمی‌شد من در ایران نمی‌ماندم.
از این هنرمند پیشکسوت تاکنون در جشنواره‌ها و مراسم متعددی تجلیل شده است و هم‌اکنون سردیس‌های جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان و زنده‌یاد داوود رشیدی و همچنین خسروشکیبایی در حال آماده‌سازی است که به‌زودی در ستون‌هایی در شهرک سینمایی نصب خواهند شد.
***********************
مهدی هاشمی
مهدی هاشمی بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینما و تئاتر و تلویزیون هم از آذر ماهی‌های سینما است و در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۲۵ متولد شده است.
او تاکنون در بیش از ۳۰ فیلم سینمایی، ۲۰ مجموعه تلویزیونی و چندین تئاتر بازی کرده است. نکته قابل توجه از این بازیگر حضور او در فیلم‌ها و کاراکترهایی متفاوت و ژانرهای گوناگون است.
هاشمی در سال ۱۳۴۸ به همراه داریوش فرهنگ گروه تئاتر«پیاده» را تشکیل دادند و در سال ۱۳۵۲ در رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. این هنرمند اولین بازی سینمایی‌اش را در فیلم « زنده باد...» خسرو سینایی تجربه کرد و با بازی در سریال «سلطان و شبان» خوش درخشید و در دهه‌ی هفتاد در فیلم‌هایی چون «همسر» و «معجزه‌خنده» به ایفای نقش پرداخت.
در کارنامه کاری او بازی در آثار کارگردانان بزرگ سینمای ایران چون بهرام بیضایی، رخشان بنی اعتماد و کیانوش عیاری، مرضیه برومند و کیومرث پور احمد به چشم می‌خورد. هاشمی پس از چند سال کم کاری و دوری از تلویزیون و سینما سرانجام در سال ۸۸ با بازی در فیلم «هیچ» عبدالرضا کاهانی بار دیگر با نقشی متفاوت به پرده سینما برگشت.
این بازیگر در نهمین و بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر به ترتیب برای بازی در فیلم‌های «دو فیلم با یک بلیت»، «آلزایمر» و «آقا یوسف» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او همچنین نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در دوازدهمین جشنواره فیلم فجر به خاطر فیلم «همسر» و نامزد دریافت تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم «معجزه خنده» در اولین جشن خانه سینما شد.
آخرین حضور مهدی هاشمی در سینما در فیلم سینمایی "سیانور" به کارگردانی بهروز شعیبی در سال ۱۳۹۴ بوده است.
کیانوش عیاری در گفت‌و گویی با ایسنا درباره نحوه بازی مهدی هاشمی در فیلم‌ها گفت که او(مهدی هاشمی) در لحظاتی که مشغول بازی است، بسیار عجیب، تنهای تنها می‌شود و به فروتنانه‌ترین شکل ممکن خود را مانند خمیری نرم و منعطف در اختیار کار قرار می‌دهد و این بزرگترین هدیه مهدی هاشمی به فیلمی است که در آن حضور دارد.
مهدی هاشمی در فیلم‌هایی چون «ضد گلوله»، «تلفن همراه رییس جمهور»، «آلزایمر»، «آقا یوسف»، «هیچ» عبدالرضا کاهانی، «پری دریایی» ، «روز کارنامه»، «معجزه خنده»، «دیپلمات»، «بهترین بابای دنیا»، « دو فیلم با یک بلیت»، «الو!الو! من جوجوام»، «همسر»، «آقای بخشدار»، «ناصرالدین شاه آکتور سینما»، «علی و غول جنگل»، «شکار خاموش»، «زرد قناری»، «خارج از محدوده»، «غریبه»، «بگذار زندگی کنم»، «مرگ یزدگرد» ، «زنده باد...» و «فرزند چهارم» به ایفای نقش پرداخت.
***********************
مسعود جعفری جوزانی
دیگر هنرمند متولد آذر مسعود جعفری جوزانی است. این کارگردان، تهیه کننده، نویسنده و فیلمساز ایرانی زاده ۱۸ آذر ۱۳۲۷ است.
او دارای مدرک کارشناسی ارشد فیلمسازی از دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو آمریکا است. او کار سینمایی را با کارگردانی فیلم‌های کوتاه آغاز کرد. از دیگر فعالیت‌های وی می‌توان به مجوز تدریس مادام العمر برای درس سینما و گرافیک در دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو و تدریس در دانشگاه‌های کشور اشاره کرد.
این فیلمساز تاکنون ۸ فیلم سینمایی را کارگردانی کرده، نویسندگی ۹ فیلم سینمایی را بر عهده داشته و تهیه کننده ۱۰ فیلم سینمایی بوده است. در سابقه فعالیت او نگارش سه کتاب به نام‌های "یک مرد یک خرس"، "ایران برگر" و "فیلمنامه کوروش کبیر" به چشم می‌خورد. در بین فیلم‌هایی که او تا کنون ساخته است فیلم سینمایی "پشت دیوار سکوت" که در جشنواره فجر سال گذشته به نمایش در آمده، هنوز اکران نشده است. او برنده جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۵ هم شده است.
سریال « در چشم باد» از جمله آثار ماندگار مسعود جعفری جوزانی است.
از جمله فیلم‌هایی که او ساخته است می‌توان به جاده‌های سرد (کارگردان)، شیر سنگی (نویسنده و کارگردان)، در مسیر تند باد (نویسنده و کارگردان)، سایه خیال (نو یسنده و تهیه کننده)، یک مرد، یک خرس (نویسنده و کارگردان)، ناصرالدین شاه، آکتور سینما (تهیه کننده)، دل و دشنه (نویسنده و کارگردان)، بلوغ (نویسنده و کارگردان)، چشم‌هایش(نویسنده و کارگردان)، ایران برگر (نویسنده و کارگردان)، پشت دیوار سکوت(نویسنده و کارگردان) اشاره کرد.
***********************
رسول صدرعاملی
رسول صدرعاملی متولد ۲۲ آذر ۱۳۳۳ در اصفهان و فارغ التحصیل لیسانس رشته جامعه شناسی است.
او علاوه بر کارگردانی، تهیه کننده، فیلمنامه نویس و روزنامه نگاری را تجربه کرده است. صدرعاملی ابتدا در روزنامه اطلاعات به عنوان خبرنگار کار خود را آغاز کرد با اوج گیری انقلاب در پاییز ۵۷ به نوفل لوشاتو رفت و احوالات آن روز رهبر انقلاب ایران را منعکس می‌کرد .صدرعاملی به گفته خودش آرزو می‌کرده که روزی یک خبرنگار و روزنامه نگار بشود.
صدرعاملی فعالیت‌های خود در حوزه سینما را با تهیه کنندگی فیلم "خونبارش" در سال ۱۳۵۹ به کارگردانی امیر قویدل آغاز نمود و اولین فیلمش را با نام «رهایی» در سال ۱۳۶۱ ساخت. او تاکنون بیش از ۱۰ فیلم را کارگردانی کرده، نویسنده ۸ فیلم سینمایی بوده و ۱۰ فیلم را تهیه کرده است.
فیلم "گل‌های داودی" به کارگردانی رسول صدرعاملی در سال ۱۳۶۳ در سومین دوره فیلم فجر، پنج لوح زرین از هیات داوران دریافت کرد، همچنین این فیلم در جشنواره فیلم پیونگ یانگ نیز مقام اول را به دست آورد. رسول صدرعاملی در بیستمین جشنواره بین المللی فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای ساخت فیلم "من ترانه ۱۵ سال دارم" دریافت کرد، فیلم "دختری با کفش های کتانی" نیز جوایز متعدد داخلی و خارجی را کسب کرده است.
از جمله فیلم‌هایی که صدرعاملی کارگردانی آنها را برعهده داشته می‌توان به گل‌های داودی – ۱۳۶۳، پاییزان – ۱۳۶۳، قربانی – ۱۳۷۰، سمفونی تهران – ۱۳۷۲، مستندهای اجتماعی از جمله، سریال خاطرات یک خبرنگار (پرواز انقلاب ۱۳۷۶)، دختری با کفشهای کتانی – ۱۳۷۸، من، ترانه ۱۵سال دارم – ۱۳۸۰، دیشب باباتو دیدم آیدا – ۱۳۸۳، شب – ۱۳۸۵، هر شب تنهایی – ۱۳۸۶، زندگی با چشمان بسته – ۱۳۸۷، در انتظار معجزه – ۱۳۸۸ اشاره کرد.
رسول صدرعاملی به تازگی فیلمبرداری «سال دوم دانشکده من» را به پایان برده است و پیش بینی می‌شود آخرین ساخته‌اش برای جشنواره‌ی فیلم فجر آماده شود.
او همچنین تهیه کننده فیلم های دبیرستان، راه و بیراه، در کمال خونسردی، روزهای خوب زندگی، شبیخون، برگ برنده، عروسک فرنگی، مستند داستانی، پیاده‌روهای واراژدین اشاره کرد.
***********************
داریوش مهرجویی
داریوش مهرجویی فیلمساز پیشکسوت، از دیگر آذرماهی‌های سینمای ایران، متولد ۱۷ آذر ۱۳۱۸ است.
مهرجویی در ۱۷ سالگی به سینما علاقه‌مند می‌شود و برای درک بهتر فیلم‌های روز، به آموختن زبان انگلیسی روی آورد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و سپس بیست ساله بود که برای ادامه تحصیل به کالیفرنیا رفت. او در ابتدا سینما خواند اما خیلی زود آن را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در لس‌آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریه‌ی پارس ریویو در لس‌آنجلس را بر عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و نخستین فیلم خود به نام "الماس ۳۳" که بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت.
از کارهای تاثیر گذار او ساخت فیلم سینمایی "گاو" است. او در سال ۱۳۴۸ با هم‌کاری غلامحسین ساعدی فیلم‌نامه‌ی "گاو" را از روی یکی از داستان‌های کوتاه عزادارن بیل نوشت و کارگردانی کرد. این فیلم جوایز متعددی را در جشنواره‌های بین‌المللی کسب کرد و هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد.
او بیش از ۲۰ فیلم سینمایی را کارگردانی کرده است، تهیه کننده بیش از ۱۰ فیلم سینمایی و نویسنده ۲۲ فیلم نیز بوده است. در کارنامه کاری او فعالیت های دیگری مثل تدوین فیلم، طراحی لباس و صحنه، ترجمه کتاب و نمایشنامه،سردبیری مجله و نوشتن رمان هم دیده می‌شود. او علاوه بر ساخت فیلم‌های بلند سینمایی، چندین فیلم کوتاه و مستند هم ساخته است.
تعداد قابل توجهی از فیلم‌های مهرجوئی بر اساس اثار ادبی ساخته شده است به عنوان مثال فیلم‌های سینمایی "گاو" بر اساس (عزاداران بیل،ساعدی)، "آقای هالو" بر اساس (علی نصیریان)، دایره‌ی مینا(ساعدی) درخت گلابی(گلی ترقی)، لیلا(مهنازانصاریان) و میهمان مامان(هوشنگ مرادی کرمانی) با اقتباس از داستان‌ها و نمایشنامه‌های ایرانی و بانو(ویریدیانای بونوئل)، سارا(خانه عروسکِ ایبسن) و پری (فرنی و زوئی- سالینجر) اقتباس آزادی از آثار خارجی‌اند.
بازیگرانی مانند علی نصیریان، خسرو شکیبایی، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، پرویز فنی‌زاده، نیکی کریمی، علی مصفا، لیلا حاتمی، بهرام رادان، گلشیفته فراهانی، حامد بهداد، رضا عطاران، مهناز افشار، طناز طباطبایی و... در فیلم‌های این فیلمساز پیشکسوت حضور داشته‌اند که از بین آنها عزت‌الله انتظامی با ایفای نقش در ده فیلم سینمایی بیشترین حضور را در فیلم‌های مهرجویی ایفا کرده است.
او جوایز متعددی در جشنواره‌های داخلی و خارجی برای ساخت فیلم‌هایی از جمله گاو، آقای هالو، پستچی، دایره مینا، مدرسه‌ای که می‌رفتیم، هامون، بانو،سارا، پری،لیلا،درخت گلابی، بمانی، مهمان مامان، سنتوری، نارنجی‌پوش، شخصی دریافت کرده است. آخرین فیلم سینمایی مهرجویی "اشباح" است که در سال ۱۳۹۲ ساخته شد.
***********************
ناصر طهماسب
از دیگر هنرمندان متولد آذر می‌توان از ناصر طهماسب نام برد. او متولد ۱۳۱۸ در تهران است و از دهه چهل وارد فعالیت در این زمینه شده است.
طهماسب سالهاست در زمره برترین‌های دوبلاژ ایران قرار دارد و به جای بسیاری از ستارگان بزرگ سینمای ایران و جهان حرف زده است. او همچنین صدای خود را به برخی از آثار ویژه کودکان نیز وام داده است، از جمله کاپیتان یوگی در سریال انیمیشن یوگی و دوستان. او در سالهای اخیر در زمینه بازیگری نیز فعال شده است
او افزون بر گویندگی نقش‌های اول، در فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی زیادی به عنوان مدیر دوبلاژ و سرپرست گویندگان نیز فعالیت داشته‌است. طهماسب به عنوان استاد تیپ سازی در دوبله شناخته می‌شود. او می‌تواند با صدای منحصر به فردش، به جای شخصیت‌های مختلف با لحنی متفاوت صحبت کند.
صدای طهماسب یادآور نقش‌آفرینی بازیگران بزرگی مانند هارولد لوید، هنری فوندا، آنتونی پرکینز، جک نیکلسون و دیوید جانسن است. همچنین به‌یادماندنی ترین نقش‌هایی که او گویندگی آنها را به عهده داشته‌است عبارتند از: فرمانده کسلر در سریال ارتش سری و ابوالفتح با بازی علی نصیریان در سریال هزاردستان اثر علی حاتمی و یوگی در کارتون کاپیتان یوگی یکی دیگر از دوبله‌های خاطره انگیز وی است که نسل جوان امروزی با آن خاطره دارند. دوبله صدای کاراکتر والتر وایت در سریال "برِکینگ بد" نیز از جمله آخرین فعالیت‌های او بوده است.
طهماسب در یک فیلم سینمایی و یک مجموعه تلویزیونی بازی کرده است. نخستین تجربه بازیگری او در فیلم «راه دوم» ساخته حمید رخشانی بوده است.
او همچنین در سریال تلویزیونی «مرگ تدریجی یک رؤیا» و فیلم سینمایی «من مادر هستم» ساخته فریدون جیرانی نیز نقش آفرینی کرده‌است.
***********************
کیومرث پوراحمد
کیومرث پوراحمد از آذرماهی‌های سینمای ایران، متولد ۲۵ آذر ۱۳۲۸ در شهر نجف‌آباد اصفهان است.
این فیلمساز کارش را با نقد نویسی شروع کرد و فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب اسلامی و با دستیاری کارگردان در مجموعه تلویزیونی «آتش بدون دود» به کارگردانی نادر ابراهیمی آغاز کرد. وی همچنین سینما را با نویسندگی فیلمنامه «قصه خیابان دراز» به کارگردانی محسن تقوایی تجربه کرد.
او که با ژانر کودک وارد سینما شد در کارنامه فعالیت‌های هنری‌اش تجربه کارگردانی ۱۹ فیلم سینمایی، تهیه‌کنندگی شش اثر سینمایی و همچنین نویسندگی ۲۰ اثر به چشم می‌خورد.
زنده‌یاد پروین‌دخت یزدانیان، بی‌بی "قصه‌های مجید" مادر کیومرث پور احمد است. او با بازی در فیلم‌های پسرش، کار بازیگری را آغاز کرد. یزدانیان برای بازی در فیلم "صبح روز بعد" برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش دوم زن از یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
فیلم مستندی هم درباره زندگی کیومرث پوراحمد به کارگردانی مشترک سیدسجاد آوینی و اردلان آشوری ساخته شده‌است. همچنین او شرح حال خود را در کتابی تحت عنوان «کودکی نیمه‌تمام» منتشر کرده است.
این کارگردان بخشی از داشته‌های سینمایی خود مانند جوایز جشنواره‌های داخلی و بین المللی، لوح تقدیر و سپاس، دیپلم افتخار، لوازم و اکساسوار صحنه، جایزه ویژه هیات داوران جشنواره آسیا پاسفیک سال ۲۰۰۷ برای ساخت فیلم «اتوبوس شب»، جایزه مروارید شرق جشنواره نپانگ مالزی برای ساخت فیلم «خواهران غریب»، وصیت نامه پروین دخت یزدانیان و سیمرغ‌های بلورین جشنواره فیلم فجر را به موزه سینما اهدا کرده. همچنین به تازگی بخش دیگری از جوایز سینمایی خود را مانند گواهی عضویت پوراحمد در آکادمی جشنواره آسیاپاسفیک، نمونه قراردادهای کاری برای ساخت سریال هایی چون «سرنخ» و «پرانتز باز» و فیلم هایی که کارگردانی کرده است برای جانمایی در غرفه ویژه خود به موزه سینما اهدا کرد.
جوایز و موفقیت‌هایی که او تاکنون در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی به دست آورده است، می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر برای فیلم "خواهران غریب"، تندیس بهترین فیلم جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای فیلم "شب یلدا"، برنده جایزه بزرگ هیئت داوران جوایز آسیا پاسیفیک برای فیلم "اتوبوس شب"، جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم خروس طلایی برای فیلم "اتوبوس شب"، جایزه ویژه و لوح تقدیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای فیلم "به خاطر هانیه"، جایزه بهترین کارگردانی جشنواره فیلم پنانگ برای فیلم "خواهران غریب"، تندیس بهترین کارگردانی و تندیس بهترین فیلمنامه جشن خانه سینما برای فیلم "اتوبوس شب"، برنده جایزه پروانه زرین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم کودک و نوجوان برای فیلم "اتوبوس شب"، برنده جایزه ویژه بهترین فیلمنامه جشنواره بین‌المللی فیلم رشد برای فیلم "صبح روز بعد" اشاره کرد.
از جمله فیلم‌هایی که او ساخته است می‌توان از کفشهایم کو(۱۳۹۴)، ۵۰ قدم آخر(۱۳۹۲)، اتوبوس شب (۱۳۸۵)، نوک برج (۱۳۸۴)، گل یخ (۱۳۸۳)، شب یلدا (۱۳۸۰)، خواهران غریب (۱۳۷۴)، به خاطر هانیه (۱۳۷۳)، نان و شعر (۱۳۷۲)، سفرنامه شیراز (۱۳۷۱)، صبح روز بعد (۱۳۷۱)، شرم (۱۳۷۰)، شکار خاموش (۱۳۶۸)، لنگرگاه (۱۳۶۷)، گاویار (۱۳۶۶)، آلبوم تمبر (۱۳۶۵)، بی بی چلچله (۱۳۶۳)، تاتوره (۱۳۶۳)، باران (۱۳۶۱) نام برد.
منبع: ایسنا
