آفتابنیوز : سرویس بین الملل- ۲۰۱۷، سال حوادث عمده ای برای خاورمیانه بود و به نظر می رسد در سال ۲۰۱۸ میلادی نیز این منطقه از جهان مهمترین نقطه باشد. چالش ها برای مدیریت و حل منازعات باقی مانده اند. اکنون یمن منطقه ای بدون نقشه راه برای صلح است و اختلافات ارضی در سرتاسر غرب سوریه از ادلب تا درعا در سال آینده ادامه خواهند یافت.
به گزارش آفتابنیوز، شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی با اشاره به این که آشفتگی در سرتاسر خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ میلادی مشکلاتی را ایجاد می کند به پنج موردی اشاره می کند که در این سال باید مورد توجه قرار گیرند:
۱-آیا پناهجویان سوری به خانههایشان باز خواهند گشت؟
در حال حاضر ۵.۴ میلیون پناهجوی سوری در کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نام شان ثبت شده است؛ مخصوصا در کشورهای همسایه در ترکیه ۳.۴ میلیون، در لبنان ۱.۵ میلیون و در اردن ۶۵۰ هزار نفر. در سال ۲۰۱۷ میلادی تعداد اندکی از پناهجویان روند بازگشت شان آغاز شده است و این روند ممکن است در سل ۲۰۱۸ میلادی تسریع شود چرا که کشورهای مذکور با افزایش مشکلات امنیتی و تنش های اجتماعی مواجه شده اند. بازگشت آنان به سوریه تاثیر قابل توجهی بر تلاش ها برای بازسازی سوریه و دولت محلی خواهد گذاشت.
۲-بیت المقدس و اتحاد مجدد منطقه ای
فلسطین بار دیگر در مرکز سیاست عربی قرار گرفته است چرا که فشارهای عمومی سبب می شود تا دولت ها در برابر اقدام امریکا پیرامون برسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل بایستند. در نتیجه، بیت المقدس همچنان نقش مهمی در تغییر سیاست خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ خواهد داشت. آنکارا از واشنگتن دور می شود، عمان از ریاض فاصله می گیرد و تهران از فرصت برای پیشبرد امور متحدانش استفاده می کند. همزمان با آنکه هیچ فرایند صلحی در افق دیده نمی شود؛ محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین بیشتر تضعیف خواهد شد و باید برای واکنش حماس خود را آماده سازد. استراتژی امریکا برای متحد کردن عربستان و اسرائیل علیه ایران نیز در جریان خواهد بود اما با دشواری بسیار چرا که ریاض از سوی افکارعمومی تحت فشار خواهد بود تا در قبال مسئله فلسطین در صورت بالا گرفتن دامنه خشونت در کرانه باختری موضع گیری کند. بیت المقدس به محلی برای تشکیل ائتلاف های جدید تبدیل خواهد شد آن هم همزمان با کاهش تلاطم در سوریه.
۳-لرزش در ریاض: سیاست داخلی موتور محرکه سیاست خارجی
غیرقابل پیش بینی بودن «محمد بن سلمان» در سال ۲۰۱۷ میلادی در سال ۲۰۱۸ ادامه خواهد یافت. از زمان صعود به قدرت به عنوان ولیعهد او توانایی های خود را نشان داده است. البته او تصمیم گرفته تا با سیاست خارجی تهاجمی کاری کند که افکار عمومی به آشفتگی در داخل عربستان توجه نکنند. او در ماه ژوئن محمد بن نایف را مجبور به استعفا کرد. عربستان همچنین تحریم هایی را علیه قطر وضع کرد. همچنین، شاهزادگان سعودی و بازرگانان مطرح آن کشور در ماه نوامبر در هتل «ریتز کارلتون» در ماه نوامبر زندانی شدند و سعد حریری نخست وزیر لبنان در جریان سفر به ریاض مجبور به استعفا از مقام اش به عنوان نخست وزیر لبنان شد. در صورتی که محمد بن سلمان احساس کند که از نظر داخلی قدرتاش تثبیت شده است این احتمال وجود دارد که سیاست خارجی عربستان سعودی به رویکرد نسبتا متعارف تری بازگردد. با این حال، عدم اطمینان می تواند خطر افزایش شعارها و اقدامات تهاجمی عربستان در سطح خارجی را به همراه داشته باشد. عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۸ در مسیر یک دو راهی و تقاطع مهم تاریخی قرار خواهد گرفت.
۴- بازگشت به صندوق رای این بار در عراق و لیبی
سال ۲۰۱۸ شاهد بازگشت به صندوق های رای در کشورهای کلیدی در سرتاسر منطقه خواهیم بود. از انتخابات ریاست جمهوری مصر در ماه مارس و انتخابات مجلس لبنان در ماه مه. با این حال، انتخابات ریاستی و پارلمانی در لیبی که برای اواسط ۲۰۱۸ برنامه ریزی شده و انتخابات پارلمانی عراق در ماه مه بسیار مهم خواهند بود. حیدر العبادی نخست وزیر عراق که دو پیروزی سیاسی را با شکست دادن داعش و لغو نتیجه همه پرسی استقلال کردستان کسب کرده است بایستی اکثریت متحدان اش را حفظ کند. او در دوران انتخابات وعده مبارزه علیه فساد اداری را داده بود. در مقابل او احتمالا «نوری مالکی» نخست وزیر سابق قرار دارد که گفته می شود مورد حمایت ایران است.
لیبی در وضعیت مبهمی به سر می برد و زمان انتخابات هنوز به طور دقیق اعلام نشده است. ممکن است شاهد رقابت جالبی باشیم که ژنرال خلیفه حفتر نظامی سابق ارتش لیبی نیز در حضور دارد.
۵- آیا داعش بازخواهد گشت؟
داعش به عنوان یک قدرت مرکزی با کنترل مرز جغرافیایی از بین رفته است اما تهدیدی که آن گروه ممکن است ایجاد کند دور از دسترس نیست. این گروه رادیکال به تدریج عملیات زیرزمینی خود را از سر می گیرد و می تواند در سرتاسر جهان انجام دهد. هنوز مشخص نیست که آیا داعش با القاعده متحد می شود یا کماکان به عنوان رقیب آن گروه باقی خواهد ماند. در صورتی که بی ثباتی و عدم اشتی ملی در سوریه، عراق و یا لیبی ادامه یابد داعش و سایر گروه های افراطی ممکن است بتوانند از خلاء سیاسی ایجاد شده برای تقویت قدرت خود استفاده کنند. واقعیت آن است که پیشبینیناپذیر بودن تحولات سیاسی سال ۲۰۱۸ میلادی تنها پیشبینیای است که می توان درباره آن انجام داد!