چاقی در کودکی بسترساز بیماری در بزرگسالی
چاقی و اضافه‌وزن در دوران کودکی، چالشی جدی در دنیای امروز است که در صورت بی‌توجهی، دامنه آن تا بزرگسالی ادامه یافته و علاوه بر تهدید کودکان به انواع بیماری‌ها، آنان را در معرض تهدیدات جدی سلامت در سنین بالا قرار می‌دهد.
آفتاب‌‌نیوز :
روند افزایش چاقی در دنیا به‌خصوص در میان کودکان، زنگ خطری است که باید پیش از بروز معضلات جدی‌تر، نسبت به پیشگیری و یافتن درمان آن اقدام کرد؛ چراکه چاقی کودکان ازجمله چالش‌های بسترساز بیماری در طفولیت و بزرگسالی است.
موضوعی که «زهرا عبداللهی» مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، به‌تازگی در برنامه‌ای رسانه‌ای به آن اشاره کرد و بابیان اینکه چاقی در قرن 21 «پدیده قرن» نامیده شده به‌طوری‌که همه کشورها دچار این معضل هستند، گفت: چاقی در کودکان و نوجوانان خطرناک‌تر است، چراکه اگر تعداد سلول‌های چربی بیشتر از حد موردنیاز ساخته شود، در بزرگسالی به‌محض دریافت کالری و چربی بیش‌ازاندازه به‌صورت چربی در بدن ذخیره می‌شود. علت دیگر این است که چاقی و اضافه‌وزن، زمینه ابتلا به بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد.
وی بیان کرد: کودک چاق در بزرگسالی به نسبت بیشتری به چاقی مبتلا می‌شود چراکه تمام بیماری‌ها مثل دیابت، سرطان و بیماری‌های غیرواگیر در بین افراد چاق، شیوع بیشتری دارند.
عبداللهی تصریح کرد: 20 درصد از کودکان دچار چاقی شکمی هستند، زیرا مصرف روغن، نمک، قند و شکر بیش‌ازحد مجاز و مصرف میوه و سبزی و لبنیات کمتر از میزان لازم است.
**سونامی رشد چاقی کودکان در کشورهای جهان
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، روند چاقی در میان کودکان و نوجوانان جهان، از سال 1975 تا سال 2016، ده برابر شده است به این صورت که در سال 2016، بنا بر آمارهای اعلام‌شده، 6 درصد از دختران و 8 درصد از پسران چاق عنوان‌شده‌اند درصورتی‌که این رقم در سال 1975 کمتر از یک درصد برای هر دو گروه دختر و پسر بوده است.
در ادامه این گزارش آمده است که تا سال 2022 با آمار عجیبی از چاقی و اضافه‌وزن کودکان روبه‌رو خواهیم بود.این آمار بر اساس اندازه‌گیری وزن و قد 129 میلیون نفر در کشورهای مختلف صورت گرفته است که سازمان جهانی بهداشت را واداشته تا خواستار مقابله با مصرف بیش‌ازاندازه خوراکی‌های چاق‌کننده شود.
**برآوردسازی چاقی کودکان از 2 سالگی
چاقی در کودکان به وضعیت افزایش و تجمع توده چربی به شکل منفی در بدن کودک اطلاق می‌شود، وضعیتی که دکتر «فرزانه عباسی» فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم کودکان در مورد نحوه اندازه‌گیری آن گفت: برای سنجش چاقی از شاخص‌هایی استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها شاخص توده بدن است که بر اساس وزن و قد کودک و منحنی‌های خاصی که برای آن تعبیه‌شده، اندازه‌گیری می‌شود. این سنجش از سن 2 سالگی کودکان و با توجه به جنسیت آنان صورت می‌گیرد.
وی روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: اگر شاخص توده بدنی از 85 درصد بالاتر باشد به آن اضافه‌وزن اطلاق و درصورتی‌که 95 درصد یا بیشتر باشد چاقی محسوب می‌شود.
**پیامدهای چاقی در کودکان
فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم کودکان همچنین اظهار داشت: چاقی مفرط در کودکان، از دو منظر مهم روی کودکان اثر می‌گذارد: نخست از منظر روحی- روانی است به این معنا که کودکان چاق در میان همسالان یا در نگاه اطرافیان، بیش از سایرین مورد تمسخر قرار می‌گیرند بر همین اساس دچار اختلالات سایکولوژی می‌شوند. به‌مرور خود را از محیط دور می‌کنند که در این صورت یا منزوی می‌شوند یا پرخاشگر و خشونت‌طلب.
عباسی افزود: ازنظر بهداشت و سلامت هم کودکان چاق، مستعد یکسری بیماری‌های خاص مانند دیابت، افزایش فشارخون، اختلالات خواب و بیماری‌های قلبی هستند. در مواردی هم بیماری‌های کبدی و بلوغ زودرس دامن‌گیر آنان می‌شود. عفونت‌های پوستی، آسم و اختلالات تنفسی هم از دیگر تبعات چاقی روی کودکان است.
به بیان وی، با ذکر تمام این موارد، باید گفت در صورت عدم پیشگیری و کنترل اضافه‌وزن و چاقی‌های زودرس، در بزرگسالی بیماری‌های قلبی عروقی به همراه دارد و کودک، مستعد دیابت نوع 2 یا سکته مغزی و چربی خون بالا می‌شود.
**افزایش روند چاقی در تک‌فرزندان
چرایی چاق شدن کودکان در دهه‌های اخیر، پرسش دیگر خبرنگار علمی ایرنا بود که دکتر عباسی در پاسخ به آن گفت: دلایل چاق شدن کودکان، گسترده است که در وهله نخست به محیط، سپس ژنتیک و عادت‌های غذایی نادرست یا مخلوطی از همه این عوامل بازمی‌گردد.
به بیان عباسی، ریز فاکتورها یا ریسک‌های خطری که در کودکان منجر به چاقی آنان می‌شود به چاق بودن پدر و مادر و ژنی که از آنان منتقل می‌شود، بستگی دارد.
وی درباره فاکتورهای محیطی دخیل در چاقی کودکان هم اظهار داشت: روی آوردن خانواده‌ها به تک‌فرزندی، باعث شده تا توجه ویژه‌ای از سوی والدین به فرزند معطوف شود و همین امر، یک نوع فرزند سالاری را دامن زده تا آنجا که نقش و دخالت والدین در تعیین نوع غذای فرزند کمرنگ شده است و فرزند نوع تغذیه خود را تعیین می‌کنند که همین امر به چاقی آنان دامن زده است.
«تغذیه غلط هم یکی دیگر از فاکتورهای محیطی مؤثر بر چاقی کودکان است.مشاهده‌شده خانواده‌ای با وضعیت اقتصادی پایین، فرزندی چاق دارند که با اندک بررسی می‌توان دریافت علت این است که این خانواده‌ها غذاهایی که انرژی و پروتئین کافی برای رشد فرزند دارد را از او دریغ کرده و در ازای آن، غذاهایی پرکالری اما فاقد ارزش غذایی را جایگزین کرده‌اند همانند چیپس و پفک.»
**شکاف غذایی، چاق‌کننده کودکان
غذا نخوردن خانواده‌ها در کنار هم از دیگر عوامل چاقی فرزندان است، موضوعی که عباسی درباره آن گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که فرزندانی که در هفته بیش از 5 وعده‌غذای را با والدین صرف می‌کنند، ریسک چاقی کمتری دارند و در مقابل آنآن‌که کمتر از سه وعده را با والدین و بیشتر با دوستان یا در محیط بیرون غذا می‌خورند دچار چاقی می‌شوند چراکه نظارتی بر نوع و سلامت غذای آنان نیست.
مدرسه و محیط آموزشی هم به دلیل اینکه متخصص تغذیه نظارتی بر نوع غذاهای ارائه‌شده به دانش آموزان ندارد، نقش بسزایی در چاقی آنان دارد.
**کم‌تحرکی عامل دیگر چاقی
عباسی با اشاره به نقش محیط اجتماعی و آموزشی در کم‌تحرکی کودکان و درنتیجه چاقی آنان گفت: فعالیت فیزیکی کودکان در محیط هم تأثیر زیادی بر روند چاقی آنان دارد. به این معنا که پیش‌ازاین کودکان، آزادانه در کوی و برزن به فعالیت بدنی می‌پرداختند اما با تغییر شرایط و بافت زندگی، به دلایلی همانند خطرات احتمالی در جامعه که فرزندان را تهدید می‌کند، والدین ترجیح می‌دهند که کودک بیشتر در خانه باشد و با وسایل الکترونیکی و دیجیتالی اوقات گذراند. همین امر، دلیلی برافزایش جمعیت کودکان چاق در جوامع مختلف شده است.
**کنترل و نظارت، راهکار مقابله با اضافه‌وزن
مصرف میوه و سبزیجات، افزایش تحرک بدنی، کاهش استرس و توجه والدین به حفظ وزن سالم خود و فرزندان در کنار از بین بردن عادات بدغذایی ازجمله راهکارهای کاهش وزن در کودکان است.
عباسی ضمن بیان این مطلب، افزود: تمام پیامدهای چاقی که ذکر شد قابل‌درمان است به‌شرط آن‌که چاقی کودکان از سن دوسالگی کنترل شود. دیده‌شده بچه‌هایی که از شیر مادر به مدت‌زمان طولانی استفاده می‌کنند ، در بزرگسالی کمتر دچار چاقی شده‌اند. موضوعی که والدین باید در نظر داشته باشند تا فرزند خود را از بیماری‌هایی همانند دیابت نوع2، بیماری قلبی و سکته بر حذر بدارند.
'همچنین تشویق فرزندان به تحرک زیاد و آشتی آنان با طبیعت، تبلیغ رسانه‌ها در جهت اطلاع‌رسانی به والدین و فرزندان برای داشتن زندگی سالم و مهیاکردن فضای اجتماعی مناسب برای انجام هر نوع فعالیت ورزشی از دیگر مواردی است که می‌تواند از بار سنگین اضافه‌وزن و هزینه‌های جانبی آن بکاهد. '
ایرنا
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید