پای درددل دانشجویان پزشکی در "روز پزشک"؛
رزیدنتها و دانشجویان پزشکی بخش عظیمی از نیروی بیمارستان‌های دولتی را تشکیل می‌دهند. نیروهایی که اگرچه در مرحله آموزش هستند، اما بیشترین نقش را در ارائه خدمات درمانی ایفا می‌کنند. بنابراین باید به نیازها و دغدغه‌های این قشر از جامعه پزشکی که پزشکان آینده کشور را تشکیل می‌دهند توجه ویژه‌ای شود چرا که این مساله تاثیر مستقیمی در کاهش خطاهای پزشکی و بهبود روند درمانی بیماران دارد.
آفتاب‌‌نیوز :
این روزها در جامعه هر دسته و گروهی از مشاغل با مشکلات صنفی مواجه هستند، دانشجویان پزشکی هم از بقیه مردم مستثنی نیستند. به نظر می‌رسد مهمترین مشکل دانشجویان پزشکی مشکلات معیشتی و عدم تعریف حدود وظایف و اختیارات و همچنین ساعات کاری نامشخص است و از طرفی گاه تصمیم‌گیری‌های ناگهانی وزارت بهداشت در خصوص شرایط و ضوابط پذیرش آزمون دستیاری و تغییرات سهمیه‌بندی در آزمون‌های پزشکی باعث شده دانشجویان امیدهای خود را کمرنگ شده ببینند و نتوانند برنامه ریزی دقیقی برای آینده شان داشته باشند.
همین امر باعث افزایش تقاضای مهاجرت پزشکان جوان شده است و از طرفی خیلی از کشوهای همسایه و کشورهای اروپایی تمایل دارند پزشکان ما را جذب کنند و حتی برای آنها تسهیلات و شرایط ویژه ای نیز فراهم می‌کنند. این اتفاق برای کشور آثار زیانبار مادی و معنوی دارد چرا که پزشکانی که بر روی مردم خودمان تمرین کرده و تجربه کسب کرده‌اند ازین پس و با مهاجرت تجربه‌شان را به کشورهای دیگر می‌برند و این یکی از مهم ترین مسائلی است که سیاستگذاران نظام سلامت باید در صدد حل آن باشند.
خبرنگار ایسنا به مناسبت اول شهرورماه و روز پزشک گفت‌وگویی با چند تن از دانشجویان رزیدنت پزشکی انجام داد که در این گفت و گو عمده مسائل و دغدغه‌های آنها مطرح شده است.
میثم رضایی دستیار تخصصی پزشکی ورزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران و فعال صنفی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: علی رغم پیگیری‌ها و وعده ها متاسفانه گویا اراده‌ای جهت حل مشکلات این بخش از جامعه پزشکی وجود ندارد. مسئولین دوران دستیاری و طرح ضریب K را صرفا دوران گذار می‌دانند و این دسته از پزشکان عملا فاقد متولی صنفی هستند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ساعات کاری طولانی که گاه به ۴۰ ساعت مداوم می‌رسد، علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی به پزشک، بیمار را در معرض خطای تصمیم گیری کادر درمان قرار می‌دهد. با وجودی که بنابر قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی، پزشکان نباید بیش از ۱۲ ساعت مدوام فعالیت کنند، این موضوع در مورد پزشکان دستیار تخصصی اجرا نمی‌شود و وزارت بهداشت باید در این مورد پاسخگو باشد.
رضایی با اشاره به اینکه حیطه وظایف محوله به دستیاران از فعالیت‌های علمی و آموزشی تا بعضا خدمات بهیاری و ایفای نقش منشی گسترده است، افزود: با توجه به کمبودهای مالی طرح تحول سلامت، از دستیار تخصصی به عنوان یک نیروی کار رایگان، به جا و نابجا استفاده می‌شود.
این دستیار تخصصی پزشکی ورزشی ضمن ابزار تاسف از اینکه هیچ گونه سیستم نظارتی بر عملکرد مدیران گروه های آموزشی نیست، گفت: گاهی این موضوع منجر به سوء استفاده عضو هیئت علمی از دستیار می‌شود.
وی افزود: پزشک دستیار تخصصی علاوه بر این که مسئولیت حقوقی درمان بیماران را به عهده دارد و خود ملزم به پرداخت بیمه مسئولیت حرفه‌ای است.
رضایی بیان کرد: بنا به شرایط، این قشر گاهی دانشجو، گاهی پزشک و گاهی کارگرند و تعهد غیر منصفانه‌ای که در ابتدای دوره دستیاری از پزشک اخذ می‌شود، وی را از هر گونه احقاق حقی بی‌نصیب میکند. در حالی که این گروه از هرگونه فعالیت درآمد زا خارج از بیمارستان محرومند و ناچارا باید به کمک هزینه حدود یک میلیون تومانی وزارت بهداشت برای گذران معیشت و اسکان خانواده خود اکتفا کنند.
وی ادامه داد: این دوران سخت به چهار سال محدود نمی‌شود و نظر به اعتقاد وزارت بهداشت مبنی بر تحصیل رایگان پزشک و لزوم اجرای تعهد و خدمت در مناطق محروم، پزشکان جهت گذران طرح ضریب K حدود دو سال در مناطق مورد نیاز وزارت بهداشت مشغول به خدمت می‌شوند.
این دستیار تخصصی پزشکی ورزشی با بیان این مطلب که پزشکی که به اجبار به شهری دورافتاده کوچانده شده، حتی اختیار فعالیت خصوصی و داشتن مطب را ندارد و باید صرفا در بیمارستان دولتی خدمت درمانی ارایه دهد، گفت: متاسفانه دریافت کارانه بابت این خدمت نیز با تاخیر فراوان روبروست و بیش از یکسال دریافتی پزشکان طرح ضریب K به تاخیر افتاده است. کدام قشری حاضر است با چنین دیرکردی حقوق خود را دریافت کند و زبان به اعتراض نگشاید؟ این پزشک ملزم به ارائه خدمت در هر ساعتی از شبانه روز در بیمارستان دولتی می‌شود و بابت این خدمت تعرفه‌های بسیار ناچیزی گاه بیش از یک سال بعد دریافت میکند و بابت آن گاهی مورد هجمه های گوناگون قرار میگیرد.
وی گفت: این بخش عمده از جامعه پزشکی اساسا دیده نمی‌شوند و تصور ذهنی مردم از پزشکان عمدتا افراد متمول مطب نشین است.
این دستیار تخصصی پزشکی ورزشی با بیان اینکه طی سالیان اخیر درصد بالایی از پزشکان و دانشجویان پزشکی تصمیم به مهاجرت گرفته‌اند، گفت: عمده دلایل آنها برای مهاجرت، تنزل جایگاه پزشکی در ایران، افول درآمدها و نبود امنیت شغلی در آینده با توجه به افزایش بی ضابطه پذیرش دانشجو و دستیار تخصصی است.
وی ادامه داد: در آزمون پذیرش دستیاری امسال ۹ درصد کرسی‌ها بدون متقاضی باقی ماند و روند عدم تمایل پزشکان عمومی به تحصیلات تکمیلی و دوره تخصصی هر ساله افزایش می‌یابد و این مساله به دلیل آن است که پزشکان آینده خود را در خارج از کشور جستجو می‌کنند. از سویی شاهد دعوت فارغ التحصیلان دکترای رشته‌های علوم پزشکی غیر پزشک به عرصه‌های بالینی هستیم که رسالت اصلی آنها توسعه علم است نه انجام خدمات بالینی.
رضایی در پایان یادآورشد: تغییر در نگاه سیاست های وزارت بهداشت به دانشجو و دستیار تخصصی به عنوان نیروی کار بیمارستان های آموزشی امری ضروریست، در غیر این صورت شاهد گسترش پزشکان متخصص فاقد شغل خواهیم بود.
تلفیق نامناسب بخش‌های درمانی و آموزشی بیماری مزمن بیمارستان های آموزشی
دکتر هادی بحری رزیدنت سال چهارم جراحی از دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه تا زمانی که فردی وارد این رشته نشود نمی‌تواند از نزدیک مشکلات پزشکی را لمس کند، گفت: اشکالات عمده آموزشی، عدم پیروی از قانون مشخص، تصمیم‌گیری‌های ناگهانی وزارت بهداشت برای نحوه برگزاری آزمون‌ها و همچنین ناعادلانه بودن نوع سهمیه بندی در پذیرش دانشجوی مقاطع تخصصی و بسیاری اشکالات موجود دیگر باعث شده بسیاری از دانشجویان به دنبال راهی برای رهایی خود از این وضعیت باشند و یکی از دغدغه های اصلی آنها خروج از کشور و ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج باشد.
وی با بیان این مطلب که در دوره رزیدنتی مرز مشخصی بین آموزش و کار درمانی وجود ندارد، افزود: این دوره بیشتر در قالب عملی و دوره‌ای برای کارورزی است اما به علت فشار کاری بیش از حدی که به دانشجو وارد می‌شود قطعا از تحصیل خود باز می‌ماند و تنها درگیر امور درمانی بیماران می‌شود.
بحری با اشاره به اینکه بار اصلی خدمات درمانی در بیمارستان های آموزشی بر عهده دستیاران تخصصی یا رزیدنتها است، اظهار کرد: دستیاران باید دوره‌های آموزشی خود را در بیمارستان و بر بالین بیمار بگذرانند، اما نکته قابل تامل این است که عملا دستیاران تبدیل شده‌اند به یک نیروی درمانی ارزان قیمت و یا حتی مفت که در سیستم درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و از حداقل حقوق برخوردارند.
وی ادامه داد: حضور روزانه ۶ تا ۸ ساعته در بیمارستان، بسته به رشته‌های مختلف تعداد کشیک ها متفاوت است و هر دستیار باید ۱۵ شب حداقل در ماه کشیک باشد و البته در مورد رشته های جراحی مانند جراحی عمومی و ارتوپدی این تعداد کشیک می تواند به ۲۵ یا حتی ۳۰ کشیک در ماه برسد و این حجم از فشار می‌تواند هم برای بیمار و هم خود دستیار آسیب‌زا باشد.
بحری با تاکید بر اینکه دستیار حق کار کردن در جایی به جز بیمارستان آموزشی را ندارد، گفت: تنها درآمد دستیاران همان کمک هزینه تحصیلی است که از سوی دانشگاه به رزیدنتها پرداخت می‌شود و این کمک هزینه تحصیلی که به طور تقریبی یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون ۷۰۰ هزار تومان می‌شود، با مخارج امروزی چیزی شبیه طنز است.
وی اظهار کرد: در رشته های جراحی "حق کمک جراح" در نظر گرفته شده و بابت هر عمل جراحی بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزارتومان از بیمه بیمار اخذ می‌شود و در صورتحساب بیمارستان محاسبه می‌شود اما این حق هیچ گاه به رزیدنت پرداخت نمی‌شود در حالیکه اگر یک رزیدنت قصوری را مرتکب شود باید همانند یک پزشک تمام عیار پاسخگو باشد.
بحری با اشاره به اینکه بعد از اجرای طرح تحول سلامت تعداد مراجعات به بیمارستان های آموزشی چندین برابر شده است افزود: با اجرای این طرح فشار کاری رزیدنتها چند برابر شده و جای هیچ اعتراضی هم وجود ندارد و بیمارستان های آموزشی حاضر نیستند پزشک استخدام کنند تا این کاری حجم کار کاهش پیدا کند و طبعا حجم بالای فشار کاری زیاد عوارض جسمی و روحی در بلند مدت برای رزیدنت و درصد خطاهای پزشکی را بالا می‌برد.
رزیدنتها؛ فشار کاری و مشکلات معیشتی
دکتر نیما شهریار پور رزیدنت سال سوم طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه مشکلات دوران دستیاری به قدری جدی است که نمی‌توان بی اعتنا از کنار آنها عبور کرد گفت: بازگشت آموزش به جایگاه اصلی خود از مطالباتی است که نظام سلامت بطور جد باید آن را دنبال کند تا به کیفیت و ارتقاء سلامت بینجامد.
وی با بیان این مطلب که در بیمارستان‌های آموزشی بیشتر به کار درمانی توجه می شود افزود: در بیمارستان‌های آموزشی بیشتر از آنکه کار آموزشی صورت گیرد کار درمانی انجام می‌شود.
شهریار پور به تجربیات تلخ دوران دستیاری اشاره کرد و گفت: افزایش روز افزون مراجعات بیمارستانی، تورم و مشکلات اقتصادی به قیمت قربانی شدن دستیاران زیر بار فشار کاری و مشکلات معیشتی فراوان از تجربیات تلخ دوران دستیاری است.
وی با بیان اینکه باید ساعات کاری برای هر دستیار تعیین شود و رزیدنت نیز نباید بیشتر از ساعات کاری خود فعالیت کند چون احتمال دارد درصد خطا بالا برود، افزود: یک رزیدنت به طور متوسط باید در ماه بین ۴۵۰ تا ۵۵۰ ساعت کار کند که به طور میانگین هفته‌ای ۱۱۲ ساعت می‌شود. این در حالی است که در کشورهای اروپایی و استرالیا متوسط ساعت کاری ۴۸ ساعت و آمریکا که بیشترین ساعت کاری برای یک رزیدنت ۸۰ ساعت است. لذا متاسفانه ساعات کاری رزیدنت‌های داخلی با استانداردهای جهانی فاصله دارد.
رزیدنت طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان کرد: رفع بی اعتمادی رزیدنت‌های پزشکی به سیستمی که به نام آموزش بیشترین حجم کار ممکن را طلب میکند، حضور طولانی در بیمارستان، عدم استقلال مالی در طول دوره دستیاری تاثیراتی عمیق و غیر قابل انکار است که باید بگوییم که بسیاری از مشکلات در حوزه‌ی اخلاق پزشکی و تعامل با بیماران، به همین تجربه‌های ناکار آمد و تلخ در دوران دستیاری باز می‌گردند.
وی بازبینی جدی و کلی تعهدنامه و عادلانه شدن مفاد تعهدنامه رزیدنتها، به رسمیت شناخته شدن رزیدنتها به عنوان نیروی کار، بهره‌مند شدن از مزایای حقوق ماهانه و بیمه، محاسبه سنوات کاری، افزایش حقوق خود و تعلق کارانه‌ی درمانی به تناسب کاری که انجام می‌دهند، تصویب آیین نامه ساعات کاری و تعیین سقف برای حضور در بیمارستان به صورت منطقی و عادلانه را از مطالبات رزیدنت‌های پزشکی دانست.
شهریار پور به فرم اخذ تعهد از دستیاران پذیرفته شده اشاره کرد و گفت: وزارت بهداشت از بدو اعلام نتایج آزمون دستیاری از پذیرفته شدگان یک تعهد نامه محضری با دو ضامن کارمند دولتی غیر بازنشسته می‌خواهد که بر اساس آن دستیار در صورت استنکاف به هر دلیلی، باید چندین برابر هزینه تحصیل که هیچ شفافیتی ندارد پرداخت کند.
رزیدنت طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: سالهاست که دستیاران ایرانی بین آموزش و کار سرگردانند به نام آموزش وارد می‌شوند، اما عملا آموزش بخش کوچکی از ساعات حضور آنها در بیمارستان را تشکیل می‌دهد و کارهای بر زمین مانده فراوان و کمبود پرسنل درمانی، عملا دستیاران را به نیروی درمانی بدل کرده است نیرویی که حتی در مقابل خطای احتمالی نیز مسئولیت قانونی دارد.
وی گفت: دستیاران ایرانی چیزی به نام حقوق دریافت نمی‌کنند و از سایر مزایا مانند بیمه و سنوات نیز بی بهره‌اند، وزارت بهداشت صرفا به آنها کمک هزینه‌ای ناچیز به مبلغ یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان پرداخت میکند، پر واضح است که چنین کمک هزینه‌ای در قبال ساعات و حجم کار دستیاران در بیمارستان‌ها بسیار ناچیز و ناعادلانه است، زیرا این گروه‌ها که هفت سال را در دوره عمومی گذرانده‌اند، از حق کار به عنوان پزشک عمومی برای گذران امورات روزمره‌ی زندگی خویش نیز محروم هستند و این کمک هزینه ناچیز به هیچ وجه پاسخگو و شایسته نیازهای یک پزشک عمومیِ در حال گذراندنِ دوران دستیاری نیست.
شهریار پور گفت: آموزش باید به جایگاه اصلی خود برگردد، واقعیت آن است که در بیمارستان‌های آموزشی بیشتر از آنکه کار آموزشی صورت گیرد، کار درمانی انجام می‌شود و ترکیب نادرست بخش‌های درمانی و آموزشی بیماری مزمن بیمارستان‌های آموزشی است و در این میان، درمان پیروز و آموزش شکست خورده و حاشیه نشین است.
رزیدنت طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی تهران به علت تمایل دانشجویان پزشکی به ادامه تحصیل در خارج از کشور را شرایط نامناسب آزمون دستیاری پزشکی در ایران دانست و افزود: دانشجویان پزشکی پس از تبدیل شدن به پزشک عمومی برای ادامه تحصیلی در رشته های تخصصی باید در آزمون دستیاری پزشکی شرکت کنند.
وی ادامه داد: پزشکانی که به کشورهای همسایه می‌روند بعد از دو یا سه سال می‌توانند روی درآمد مشخصی حساب باز کنند. در حالیکه در کشور ما درآمدها نوسان دارد و نمی‌توان بر اساس آن برنامه ریزی کرد.
اعمال سهمیه بندی مهمترین ضعف قوانین آموزش پزشکی
آگاه اشرفی دهکردی رزیدنت سال چهارم روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با انتقاد از اینکه در سیاستگذاری های مربوط به حوزه پزشکی هیچ ثباتی دیده نمی شود، اظهار کرد: افزایش نسبی پذیرش دانشجویان شهریه پرداز در دانشگاه‌های دولتی برای رشته‌های علوم پزشکی از نظر عدالت آموزش ایراد دارد. البته با این سیستم آموزشی تنها مسائل تئوری سنجیده می‌شود بدون اینکه قدرت تحلیل و مهارت‌های پزشکی و توانمندی افراد ارزیابی شود.
وی به مشکلات معیشتی اشاره کرد و افزود: یک رزیدنت با کمک هزینه تحصیلی به طور متوسط یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان چگونه می تواند خوراک، پوشاک، تهیه مسکن، مخارج دیگر خود را تامین کند؟
اشرفی دهکردی ادامه داد: متاسفانه درگیری همکاران در مسائل رفاهی و معیشتی به حدی است که تمام مسائل آموزشی و پژوهشی را تحت تاثیر قرار داده و دیگر رزیدنت به درس خواندن، رتبه آوردن برای بورد، تولید علم، نوشتن مقاله و غیره فکر نمی‌کند.
وی با گلایه از بی هویت بودن رزیدنت ها در بیمارستان های آموزشی گفت: اگر رزیدنت نیروی کار است که باید حقوق و مزایایی طبق قوانین وزارت کار و بیمه داشته باشد و در صورت قصور هم پاسخگو خواهد بود اما اگر محصل است و برای ادامه تحصیل کمک هزینه دریافت می کند، چرا باید به مراجع قانونی پاسخگو باشد؟ گویا رزیدنت اینجا بی هویت است.
اشرفی دهکردی با اشاره به اینکه در سالیان گذشته شرایط بهتری در پذیرش دستیاران حاکم بود، تصریح کرد: در حال حاضر سهمیه‌ها در آزمون دستیاری پزشکی تبعیضی ناعادلانه و خلاف قانون اساسی است و بیشتر شبیه یک مسله خویشاوندی و خویشاوند انگاری است.
وی با انتقاد از سیاست های رسانه ها در تضعیف جایگاه پزشکان جامعه، نقش برنامه های فرهنگی رسانه ها در برطرف کردن مشکلات و خلاهای ناشی از خدشه دار شدن حرمت پزشکان در کشور را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت : متاسفانه رسانه ها با بزرگ نمایی از خطاها و جزئیات کار پزشکان تحت عناوین مختلف طنز یا گزارش، آسیب های جدی به جامعه پزشکی وارد می کنند و بیشترین ضرر را به مردم و بیماران می‌رساند.
اشرفی دهکردی مهاجرت اجباری پزشکان جوان را از دیگر مشکلات عنوان کرد و گفت: متاسفانه هزینه های بسیار هنگفتی از پول بیت المال برای تحصیل دانشجویان رشته های پزشکی می شود اما به دلیل بی انگیزگی و ناامیدی از آینده شغلی بعد از اتمام دوره پزشکی عمومی کشور را ترک می کنند و در کشورهای دیگر ادامه تحصیل می دهند و در نهایت مشغل به کار می‌شوند.
وی در پایان به طرح تحول نظام سلامت اشاره کرد و افزود: پروژه اصلی که عدالت در حوزه سلامت است، ذاتا امری نیک و قابل تقدیر است اما باید توجه کرد که بیمارستان های دولتی به ویژه بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه، توسط انترن‌ها و رزیدنت اداره می شوند، در حالی این افراد هیچ گونه سهمی از آن نمی برند که امیدوارم مسئولین به امر توجه کنند.
این مسائل و دردل ها در حالی از سوی زریدنت‌ها و دستیاران مطرح می‌شود که رزیدنتها در ایران با مشکلات رفاهی، حقوقی و مالی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و همچنان نیاز به حمایت بیشتر دستیاران از سوی مسئولان وزارت بهداشت، بیش از پیش احساس می شود و امید است که وعده مسولان شعار گونه نباشد.
منبع: ایسنا
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۱
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید
شاید از پول اضافی