روایت «جان کری» از خواسته طرف ایرانی در «لوزان»
وزیر امور خارجه سابق آمریکا در کتاب خاطراتش با عنوان «Every Day Is Extra» ("هر روز موهبتی دیگر است") ادعا کرده «محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران هنگام «تفاهم هسته‌ای لوزان» در فروردین ماه ۱۳۹۴ قصد داشت از انتشار علنی سندی درباره مفاد این تفاهم جلوگیری کند.
آفتاب‌‌نیوز : 
وزیر امور خارجه سابق آمریکا در کتاب خاطراتش ادعا کرد وزیر خارجه ایران، در آستانه تفاهم لوزان قصد داشت از انتشار علنی سندی درباره این تفاهم جلوگیری کند.
«جان کری»، وزیر امور خارجه سابق آمریکا در کتاب خاطراتش با عنوان «Every Day Is Extra» ("هر روز موهبتی دیگر است") ادعا کرده «محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران هنگام «تفاهم هسته‌ای لوزان» در فروردین ماه ۱۳۹۴ قصد داشت از انتشار علنی سندی درباره مفاد این تفاهم جلوگیری کند.
ایران و گروه موسوم به ۱+۵ (پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان) ۱۳ فروردین ماه سال ۱۳۹۴ در شهر «لوزان» سوئیس با انتشار بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند به تفاهمی دست یافته‌اند که «چارچوب‌های» توافق هسته‌ای نهایی را مشخص می‌کند.
در این توافق که به «تفاهم هسته‌ای لوزان» مشهور شد، رئوس کلی مسائلی که قرار بود در توافق هسته‌ای نهایی گنجانده شوند، مشخص شده بود، مسائلی از قبیل حجم غنی‌سازی ایران، وضعیت مرکز غنی‌سازی فردو، تأسیسات آب سنگین اراک، تعداد سانتریفیوژها، اجرای پروتکل الحاقی و در نهایت رفع تحریم‌ها علیه ایران. این تفاهم، به علاوه ضرب‌الاجل ۱۰ تیرماه همان سال را به عنوان تاریخ انعقاد «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) قرار می‌داد.
جان کری در کتاب خاطراتش به روایت گفت‌وگویش با ظریف، اندکی قبل از حصول تفاهم لوزان پرداخته و ادعا کرده ظریف قصد داشته از انتشار سندی برای توضیح درباره مفاد این توافق جلوگیری کند.
کری می‌نویسد: «مطلع بودیم که اگر قرار است چیزی اعلام شود لازم است به زبان ساده و عامیانه توضیح دهیم بر سر چه چیزی توافق شده است. با حوصله، سندی را جمع‌آوری کردیم که در آن کلیات مفاد توافق‌شده معین شده بود. مشخص کردن لحن این سند، نیاز به مذاکره‌ای دیگر داشت که ساعت‌ها به طول انجامید.»
او اضافه کرده است: «سرانجام، وقتی که خیال همه‌مان آسوده شد، به جواد اطمینان دادم که این سند را تا بعد از برگزاری یک کنفرانس خبری مشترک در روز بعد، علنی نخواهیم کرد. او فریاد زد: "یک دقیقه صبر کن. قرار نیست این سند علنی شود!"»
وزیر خارجه سابق آمریکا در ادامه تصریح کرده است: «چیزی که می‌شنیدم، باورم نمی‌شد. گفتم "جواد، ساعت ۴ صبح است. ۱۸ ساعت برای مذاکره درباره تک تک کلماتش وقت صرف کرده‌ایم. اگر نمی‌خواهی دور دیگری از تحریم‌ها [علیه ایران] اعمال شود، این سند باید علنی شود و البته، علنی هم خواهد شد.»
او می‌نویسد سرانجام صبح روز بعد پیش ظریف رفته و او را درباره انتشار این سند قانع کرده است.
کری نوشته است: «صبح روز بعد رفتم تا ظریف را ببینم و واقعیت را برای او توضیح دهم. به او گفتم، اگر نتوانیم "فکت‌شیت" (رئوس تفاهمات) را منتشر کنیم، بهتر است عازم خانه شویم.»
طبق روایت کری، سرانجام ظریف با انتشار فکت‌شیت یا گزاره‌برگ آمریکایی موافقت کرده: «سرانجام پذیرفت. گفت: "لطفا درباره عبارت‌پردازی‌های آن دقت کنید. مبالغه نکنید. این را روشن کنید که این توافق است نه چیزی که شما دارید ما را مجبور به پذیرفتن آن می‌کنید. در غیراین صورت، ادامه کار خیلی دشوار خواهد بود.»
کری، می‌گوید، به درخواست ظریف احترام گذاشته است: «به درخواست او احترام گذاشتیم، هم در فکت‌شیت و هم در بیانیه علنی من برای رسانه‌ها. به عنوان مثال، حواسمان بود به جای اینکه بگوییم "ایران باید X را انجام دهد" بگوییم "ایران توافق کرده X را انجام دهد.»
"جنگ فکت‌شیت‌ها"
فکت‌شیت یا گزاره برگی که جان کری در این کتاب از آن سخن به میان آورده به فاصله کوتاهی بعد از انعقاد تفاهم‌نامه لوزان منتشر شد. این سند، روایت طرف آمریکایی از مفاد مورد توافق در لوزان را منعکس می‌کرد.
در سند منتشر شده آمریکا تصریح شده بود تعداد سانتریفیوژهای ایران از ۱۹۰۰۰۰ دستگاه به ۶۱۰۴ دستگاه میرسد و در ۱۰ سال آینده تنها ۵۰۶۰ عدد از آنها اورانیوم غنی‌سازی خواهد کرد.
اندازه غنی‌سازی مجاز ایران، برای مدت دست‌کم ۱۵ سال حداکثر ۳.۶۷ درصد اعلام و تصریح شده بود ایران میزان ذخایر اورانیوم خود را از ۱۰۰۰۰ کیلوگرم کنونی به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش خواهد داد.
درباره تأسیسات فردو آمده بود ایران موافقت کرده تأسیسات فردو را به نحوی تبدیل کند که تنها برای اهداف صلح‌آمیز قابل استفاده باشد و به مدت ۱۵ سال در این مرکز تحقیقات و توسعه مرتبط با غنی‌سازی انجام ندهد.
و سرانجام، درباره رفع تحریم‌ها علیه ایران، تصریح شده بود «ایران در صورتی که به صورتی قابل راستی‌آزمایی به تعهدات خود پایبند باشد، تخفیف تحریمی دریافت خواهد کرد» و تحریم‌ها علیه این کشور به صورت مرحله به مرحله «رفع خواهد شد».
بعد از انتشار این سند، منتقدان توافق هسته‌ای در داخل ایران، از جمله ۲۱۲ نماینده مجلس ۲۲ فروردین‌ماه در نامه‌ای به وزارت خارجه خواستار انتشار روایت طرف ایرانی از تفاهم هسته‌ای لوزان شدند.
در هفته‌های بعدی، علی‌رغم اظهارنظرها و وعده‌های مختلفی که از سوی مقام‌های دولت ایران درباره انتشار گزاره‌برگ ایرانی مطرح می‌شد، چنین سندی هرگز منتشر نشد.
البته، عدم انتشار نسخه ایرانی سند به معنای آن نبود که روایت دو طرف از مفاد تفاهم، کاملاً با هم اختلاف داشت؛ در واقع، آنچه مقام‌های ایران درباره تفاهم‌های حاصل شده در لوزان مطرح می‌کردند در اکثر زمینه‌ها با آنچه در گزاره‌برگ آمریکایی آمده بود، مشابه و یکسان بود. تنها استثنا در این مورد ساز و کارهای مربوط به رفع تحریم‌ها علیه ایران، به ویژه تحریم‌های یکجانبه آمریکا بود.
در حالی که هیأت ایرانی تأکید می‌کرد تمامی تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران به محض اجرایی شدن توافق نهایی، «لغو خواهد شد»، در گزاره‌برگ آمریکایی و سخنان مقام‌های این کشور تأکید می‌شد که «لغو تحریم‌ها» در دستور کار نیست و دولت آمریکا زیرساخت‌های قانونی این تحریم‌ها را نگاه خواهد داشت تا بتواند، در صورت لزوم آنها را احیا کند.
به عنوان مثال، محمد جواد ظریف، در توئیتی در واکنش به اینکه در فکت شیت عنوان شده بود تحریم‌ها تدریجی برداشته می شوند، نوشته بود: «[نقل قول] از بیانیه ایران و 1+5: "ایالات متحده اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته‌ای را متوقف خواهد کرد"، آیا این تدریجی است؟»
وی همچنین نوشت: «از بیانیه ایران و 1+5: "اتحادیه اروپایی، اعمال تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای خود را خاتمه خواهد داد"، این چطور؟»
ظریف ۱۸ فروردین‌ماه هم در مصاحبه‌ای با تلویزیون ایران، بر اساس مفاد تفاهم لوزان گفت: «آمریکا موظف است تمام تحریم های فرامرزی اقتصادی، مالی، نفتی و پولی راکه در متن موافقتنامه گنجانده خواهد شد بردارد، به تحریم ها پایان دهد و نه آن که آنها را تعلیق کند.»
آقای ظریف سپس در مورد این که دیپلمات‌ها در رابطه با تحریم‌های آمریکا از «تعلیق» استفاده می‌کنند گفت که کاربرد این کلمه به دلیل قوانین داخلی آمریکاست.
این اختلاف در تفاسیر تا روز نهایی شدن توافق هسته‌ای در تیرماه سال ۱۳۹۴ ادامه داشت. در آن زمان و با انتشار متن «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) مشخص شد که دولت آمریکا قرار است در روز اجرای برجام، ضمن حفظ زیرساخت‌های تحریم‌ها اجرای آنها را تعلیق کرده و سپس، این تعلیق را طبق زمان‌بندی‌های مشخص‌شده در قوانین متبوع آنها تمدید کند.
در واقع، همین پابرجا ماندن زیرساخت‌های تحریم‌ها بود که ترامپ را قادر ساخت بعد از خارج کردن آمریکا از برجام تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده کشورش علیه ایران را بازگرداند.
منبع: فارس
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید