"انگار پا روی دُم‌شان گذاشته بودیم"
«برگزاری نخستین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار به حدی برای برخی دستگاه‌ها غیرعادی و تعجب برانگیز بود که فکر می‌کردند میراث فرهنگی پای‌اش را روی دُم دستگاه‌های دیگر می‌گذارد.»
آفتاب‌‌نیوز :
سید محمد بهشتی - رییس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - که یک‌شنبه ۱۵ مهر، در آیین افتتاح دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار در موزه ملی ایران سخن می‌گفت، اظهار کرد: ابتدا برای نهادهای مرتبط این بحث یک موضوع غیر عادی بود، تعجب می‌کردند در این حد که معتقد بودند ما پایمان را روی دم دستگاه‌های دیگر می‌گذاریم. ما را در ثبت سلبی بین خود و میراث فرهنگی می‌دیدند در حالی که ما دنبال نسبت ایجابی بودیم.
وی گفت: بعد از جنگ جهانی دوم موضوعاتی مانند محیط زیست و میراث فرهنگی در طول قرن بیستم موضوعیت پیدا کرد. آن زمان اینطور به نظر می‌رسید که باید مدتی این دو حوزه را کنار بگذارند تا بتوانند اروپا را بسازند، در واقع این ذهنیت جا افتاد که محیط زیست و میراث فرهنگی مخل توسعه‌اند، اما اکنون چند سالی است که در کشورهای غربی این موضوع حل و فصل شده و دیگر این دو حوزه را مانع توسعه نمی‌دانند، بلکه هر توسعه‌ای را موکول به حل و فصل مباحث و حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی قرار داده‌اند.
در ایران در مقابل با میراث‌فرهنگی در موضع دفاعی قرار داریم
وی با اشاره به بررسی که روی نقشه باستان‌شناسی کشور ایتالیا داشته است، افزود: آن نقشه حاصل ۳۰۰ سال کار مطالعاتی آن‌هاست و همه دستگاه‌ها مکلف شده‌اند عرصه و حریم آثار تاریخی این کشور را مراعات کنند، چیزی که به عنوان یک اصل پذیرفته شده است.
او به یک اتفاق درباره توجه به محوطه‌های تاریخی در ایتالیا نیز اشاره کرد: پیش‌بینی شده بود برای مراسم کریسمس سال ۲۰۰۰ میلادی حدود سه میلیون گردشگر به واتیکان بروند. آنها در حال تجهیز کشور خود بودند،. در آن زمان در حال سر و سامان دادن ۷۰۰ بنای تاریخی بودند تا مسافران فضاهای مناسبی را ببینند، از جمله طرح‌های در دست پیش بینی ایجاد یک پارکینگ طبقاتی بود، چند روز قبل از کریسمس در رمپ میانی پارکینگ به آثار تاریخی برخورد کردند، نخست آن را به وزارت میراث فرهنگی ایتالیا اطلاع دادند آنها نیز تعدادی باستان‌شناس اخمو و بداخلاق مانند باستان شناسان ایرانی به آن محوطه فرستادند.
وی ادامه داد: باستان شناسان بعد از یک هفته اعلام کردند احتمال وجود اتاق «خواهر نرون» در آن محوطه وجود دارد. وزارت میراث فرهنگی پروژه را تعطیل کرد، در آن زمان روزنامه‌ها و مردم به آن وزارتخانه اعتراض کردند، اما هیچ نتیجه‌ای نداشت. کریسمس تمام شد و یک هفته بعد همه کشور از مقاومت وزارت میراث فرهنگی تشکر کردند، چون به این نتیجه رسیده بودند که میراث فرهنگی مربوط به عمرهای کوتاه نیست.
او تاکید کرد: هنوز مشکل ما در ایران این است که در موضع دفاعی قرار داریم و نمی‌دانیم که نسبت میان میراث فرهنگی و محیط زیست چیست؟ اغراق نیست، اگر بگوییم از زمان ایجاد سازمان میراث فرهنگی، تخریب آثار تاریخی نسبت به بیش از هزار سال قبل بیشتر بوده است. از زمانی که اوزها و اسکندر مقدونی به ایران حمله کردند.
از برنامه اول تا ششم توسعه، دفاع در مقابل میراث فرهنگی در دستور کار بوده
بهشتی ادامه داد: در برنامه‌های توسعه اول تا ششم برنامه‌های دفاعی در مقابل میراث فرهنگی تقویت می‌شدند.
وی از دیگر پیش بینی‌ها را توسعه پایدار دانست که هنوز استفاده از این اصطلاح به ابتدای کار برمی‌گردد و افزود: زمانی که منشور کیوتو تنظیم شد تا قدری محیط زیست رعایت شود هر چند بعد از آن اتفاقات زیادی در راستای عمیق شدن توسعه پایدار رخ داد. به مرور فرهنگ در جایگاه بهتری قرار گرفت، به طوری که یونسکو هیات می‌فرستاد تا نسبت بین میراث فرهنگی، توسعه و فرهنگ ایجاد شود و در نتیجه فرهنگ مبدأ توسعه مطرح شد.
او با تاکید بر اینکه در این سرزمین نمی‌توان توسعه را مدنظر قرار داد، به جز اینکه سرزمین و محیط زیست را بشناسیم گفت: این اتفاقات ما را به این سمت کشاند که یک حرف از یک زاویه دیگر میراث فرهنگی و توسعه مطرح شود. ابتدا برای نهادهای مرتبط این بحث یک موضوع غیر عادی بود، تعجب می‌کردند در این حد که معتقد بودند ما پایمان را روی دم دستگاه‌های دیگر می‌گذاریم. ما را در ثبت سلبی بین خود و میراث فرهنگی می‌دیدند در حالی که ما دنبال نسبت ایجابی بودیم.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: اولین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار فتح باب بود نسبت به موضوعی که تازه باب شده است و فهم‌مان به نسبت توسعه و میراث فرهنگی دگرگون شد. نخستین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار سند مهمی را از خود به جای گذاشت. دستگاه‌های مختلف با احتیاط همکار می‌شدند و فعالان همایش همه از نتیجه آن خوشحال بودند.
وی ادامه داد: فعالیت‌ها برای همایش دوم با ابهاماتی مواجه بود هر چند دیگر سختی‌های اولیه نبود . میراث فرهنگی و توسعه پایدار همچنان فتح باب بود، و حالا اگر همایش سوم بخواهد برگزار شود دیگر کسی نیست نسبت به این اتفاق متقاعد نباشد.
رشد ۱۲۰ درصدی در دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار
عبدالکریم شادمهر، معاون اداری مالی و توسعه مدیریت و دبیر شورای سیاست گذاری دومین همایش میراث‌فرهنگی و توسعه پایدار، در ۱۰۰ سال اخیر، به عنوان جزیی از کل جامعه بشری در مسیر توسعه حرکت کرده و در این مسیر با وجود نتایج مثبت، متحمل آسیب هایی نیز به دلیل تخریب بافت‌های تاریخی، روز بحران آب، تخریب جنگل ها، کاهش تعداد زیستگاه های بشر و غیره شده است.
او افزود: حرکت سریع و بی توجه به سوابق تاریخی در مسیر توسعه یک قرن اخیر در ایران مشکلاتی را به وجود آورده است که هیچ گاه در هزاران سال زندگی در فلات ایران با آنها مواجه نبوده‌ایم و در صورت بروز برای آنها روش های خردمندانه و پایدار تمهید می شده است.
وی در ادامه با اشاره به برگزاری موفق نخستین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار در اسفند ماه سال ۱۳۹۴ گفت: در همایش جاری به دنبال بازشناسی مفهوم اهلیت ایرانی و کاربرد آن در برنامه ریزی های کلان توسعه پایدار هستیم، در این همایش علاوه بر تاکید بر اهلیت ایرانی تلاش می شود تا به صورت کاربردی بر موضوع تعامل میراث فرهنگی و طبیعی با برنامه ریزان کلان کشور توجه شده و نیز بر حوزه های توسعه‌ای مانند راه و شهرسازی، آب، گردشگری و توسعه فناوری به صورت موردی تمرکز کرده و تجربیات تاریخی در این حوزه مورد بررسی قرار گیرد.
او یکی دیگر از موضوعات این همایش را توجه به جایگاه میراث فرهنگی در حفظ و تقویت ملی و تحکیم صلح و دوستی اعلام کرد و در ادامه به هشت محور همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار شامل «میراث فرهنگی، توسعه پایدار و آمایش سرزمین»،« میراث فرهنگی، توسعه پایدار و راه و شهرسازی»،« میراث فرهنگی، توسعه پایدار و مدیریت آب»،«میراث فرهنگی، توسعه پایدار و هویت»،«میراث فرهنگی، توسعه پایدار و گردشگری»،«میراث فرهنگی، توسعه پایدار، صلح و وفاق ملی»، «میراث فرهنگی، توسعه پایدار و نو آوری و فناوری»،«میراث طبیعی و توسعه پایدار» اشاره کرد.
شادمهر در پایان از افزایش ۱۲۰درصدی مشارکت علاقمندان به حوزه میراث فرهنگی و توسعه پایدار در این همایش نسبت به نخستین همایش خبر داد و یکی دیگر از تفاوت‌های این همایش با همایش اول را برگزاری نخستین نمایشگاه استارتاپ های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در کنار دومین همایش اعلام کرد.
در برنامه ششم توسعه باید به انسان توسعه یافته نگاه کنیم
سعید نمکی - معاون توسعه امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور - نیز در سخنانی در آئین افتتاح دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار گفت: در گذشته یک غفلت بزرگ تاریخی کردیم. بابررسی پنج برنامه توسعه قبل از انقلاب و پنج برنامه توسعه بعد از انقلاب و برنامه ششم هرگز فکر نکردیم جایگاه انسان توسعه یافته در این برنامه‌ها کجاست.
او افزود: در کنار توجهی که اقتصاددانان به بحث‌های مختلف داشتند به این فکر نکردیم که باید هنرمندان و فرهنگ‌دانان برای جایگاه انسان توسعه یافته وارد قضیه شوند. آنچه امروز مشکل اقتصادی ما است، تبی است که نشانه آبسه در مدیریت است. انسان توسعه یافته اگر هدف غایی توسعه است، ریشه در مدح توسعه فرهنگی ما دارد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید