دروازه عبدالعظیم ۵۰۰ساله تهران قدیم در عصر صفوی بیرون کشیده شد +تصاویر

تاریخ تهران که همیشه زیر سایه تاریخ شهر ری و یا همان ری باستان بوده است به گفته سرپرست هیأت باستان شناسی استان تهران باید با تاریخ مستقلی شناخته شود که کشف برخی سازه‌های معماری تهران قدیم در عصر صفوی به این دغدغه تاریخی برای تهران کمک می‌کند.

آفتاب‌‌نیوز :

اوایل دی ماه قطعاتی از سفالینه و استخوان در میان خاکبرداری ناشی از تعمیرات یک ملک در بازارحضرتی تهران بدست آمد به گفته قدیر افروند مسئول مرکز باستان‌شناسی تهران این کشف مربوط به برج و باروی عصر صفویه است که حوالی دروازه عبدالعظیم تهران قدیم قرار دارد.

گفتنی است، دروازه‌های تهران به بنا‌های استوار و بلند و فضا‌های شهری پیرامون آن‌ها گفته می‌شد که درگذشته در بخش‌هایی از حصار و برج و باروی شهر تهران ساخته شده بودند. ساخت این بنا‌ها از عصر صفویه با ساخت پنج دروازه در دوران شاه طهماسب برای نخستین بار صورت پذیرفت.

شاه طهماسب صفوی برای زیارت حضرت عبدالعظیم و همچنین فاتحه‌خوانی بر مزار سیدحمزه، جدبزرگ صفویان از قزوین به ری می‌آمد و گاه به شکار در اطراف تهران می‌پرداخت. به تدریج و براساس آنچه در متون تاریخی آمده است، رفت و آمد‌های او به تهران زیاد شد و او از این روستای کوچک و کم‌اهمیت خوشش آمد.

شاه صفوی فرمان داد که دور این شهر دیواری بکشند تا از گزند و حمله در امان بماند. این دیوار همان حصار صفوی است که با ۱۱۴ بارو به نشانه سوره‌های قرآن در اطراف قریه تهران کشیده شد و نام حصار صفوی را به خود گرفت؛ بنابراین در زیر هر برجی، یک سوره از قرآن مجید برای تیمن و تبرک دفن شد.

همچنین در دوران افغان‌ها یک دروازه و در دوران محمدشاه قاجار یک دروازه دیگر ساخته شد. در دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار دروازه‌های صفوی برای گسترش شهر ویران شدند و سپس شهر دارای دوازده دروازه شد.

دروازه‌های دوران ناصرالدین شاه در دوران پهلوی تخریب شدند و امروز فقط دو دروازه از دوران‌های گذشته باقی مانده است، یکی دروازه باغ‌ملی که در نخست وزیری رضاخان ساخته شده و دیگری بخش کوچکی از دروازه محمدیه واقع در مدخل بازار عباس آباد است. همچنین سر در قورخانه تهران نیز از آن دوران بر جای مانده است.

دروازه‌های دوازده‌گانه از دیدگاه کاشی‌کاری و نقش و نگار و ستون‌هایی به رنگ آبی آسمانی با نقوش جالبشان مثل نقش رستم، دیو سفید و رستم و اسفندیار همه زیبا، گیرا و دلپذیر بودند. دروازه‌های تهران عبارت بود از دروازه خراسان، دروازه شاه‌عبدالعظیم، دروازه غار، دروازه گمرک، دروازه قزوین، دروازه بهجت‌آباد، دروازه دولت، دروازه شمیران، دروازه دوشان‌تپه، دروازه دولاب، دروازه باغشاه و دروازه چراغ برق. این دروازه‌ها شب‌ها بسته می‌شد و آمد و رفت از آن‌ها ممنوع می‌شد، مگر با گفتن (اسم شب) که همه روزه وزیر دربار آن را به رئیس قراولان می‌داد.

آخرین دروازه‌ای که در دارالخلافه تهران ساخته شد و آن را دروازه میدان مشق می‌گفتند در دوران سلطنت پهلوی اول در محل میانی شرکت نفت و پستخانه به وجود آمد. در بزرگ آهنی این بنا را که سال‌ها بر فراز آن نقاره می‌زدند در قورخانه ساخته بودند.

دروازه‌های دوازده‌گانه تهران در سال ۱۳۰۹ شمسی در دوره شهرداری کریم آقا بوذرجمهری به بهانه اینکه شهر باید نوسازی شود ویران کردند.