آفتابنیوز : آفتاب: بحرانهای خاورمیانه فرصت مناسبی را فراهم کرده تا ایران و عربستان در بستر آن به تقویت روابط دو جانبه بپردازند. این زمینه مناسب در عین حال به صحنه رقابت دو کشور نیز تبدیل شده چرا که حضور بیشتر هر یک در حل بحرانها میتواند به افزایش نفوذ منطقهای آنها نیز منجر شود. از سوی دیگر تقویت روابط ایران با نزدیکترین متحد آمریکا در منطقه این تصور را ایجاد کرده که ریاض برای نزدیکی به ایران از واشنگتن اجازه گرفته است.
در زمینه تقویت روابط دوجانبه با هدف حل بحرانهای منطقهای میتوان به اظهارات سعودالفیصل وزیر خارجه عربستان اشاره کرد که گفته بود دو کشور همکاری برای حل اختلاف شیعه و سنی در عراق و لبنان را آغاز کردهاند. بنا به گفته وی یک نماینده از عربستان نیز به ایران فرستاده شده تا زمینههای همکاریهای بیشتر را بررسی کند.
پس از سفر علی لاریجانی به عربستان نیز مقامات جمهوری اسلامی هدف این سفر را پیشنهاد ایران برای همکاریهای دو جانبه با هدف حل بحران عراق و لبنان عنوان کردند. البته یک مقام سعودی در گفتوگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: ایران از پادشاه عربستان خواسته است تا از واشنگتن بخواهد از شدت حملات لفظی خود علیه ایران بکاهد. در مقابل ریاض نیز از تهران خواسته است متحدین خود در لبنان را برای همکاری با دولت مورد حمایت غرب فواد سینیوره و شبهنظامیان شیعی در عراق را تحت فشار قرار دهد.
در عین حال هنوز مشخص نیست آمریکا در مورد گزینه دیپلماسی چگونه فکر میکند. واشنگتن در تلاش برای منزوی کردن ایران اعلام کرده است تا پیش از تعلیق غنیسازی هیچ مذاکرهای با تهران انجام نخواهد بود. با این حال بعید است عربستان به خاطر مذاکره با ایران روابط خود با آمریکا را به خطر بیندازد.
در همین راستا خالد الدخلی کارشناس عربستانی معتقد است سعودیها برای مذاکره با ایران چراغ سبز را از آمریکاییها گرفتهاند، دیپلماتهای غربی در عربستان نیز گفتهاند هیچ نشانهای دال بر نارضایتی آمریکا یا کشور دیگر در مورد مذاکرات تهران و ریاض دیده نمیشود.
از سوی دیگر با نگاهی به مواضع عربستان سنی در مقابل ایران شیعی میتوان دریافت که ریاض از شرایط ایجاد شده برای تقویت روابط دو جانبه با ایران در جهت مقابله با نفوذ روبه گسترش تهران در منطقه نیز استفاده میکند.
واقعیت آن است که عربستان به شدت نگران افزایش نفوذ ایران در منطقه است. بعلاوه اکثر اعراب و سنیها احساسات ضد شیعی و ضد ایرانی دارند و نفوذ تهران را خطری برای قدرت پادشاهی اعراب در منطقه میدانند.
اظهارات ملک عبدالله پادشاه عربستان در گفتوگو با روزنامه السیاسه کویت گویای تقابل شیعه و سنی در روابط ایران و عربستان است. وی با ابراز نگرانی از گسترش شیعه در منطقه گفت: اکثریت مسلمانان سنی حاضر نیستند اعتقادات خود را تغییر دهند. از سوی دیگر تهران نیز ریاض را به حمایت از شورشیان سنی در عراق محکوم میکند و تقابلهای مذهبی را در روابط سیاسیاش مدنظر قرار میدهد. از اینرو به نظر میرسد اختلاف مذهبی از عواملی است که میتواند زمینه همکاریهای دو جانبه میان ایران و عربستان را تضعیف کند.