امشب چقدر برای زکات فطره پرداخت کنیم؟/ پاسخ ۱۱ مرجع تقلید/ فطریه مهمان شب عید فطر بر عهده کیست؟
به مناسبت در پیش بودن عید سعید فطر به میزان پرداخت زکات فطره رمضان ۱۴۴۰ هجری به روایت 11 مرجع تقلید اشاره می‌شود:
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
مطابق اعلام دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای مبلغ زکات فطره برای سال ۱۳۹۸ حداقل ۸ هزار تومان مانند سال گذشته است.
فطریه عبارت است از سه کیلو طعام غالب هر مسلمان اعم از جو، گندم و برنج و اقلامی که به‌عنوان طعام محسوب می‌شوند. بر اساس محاسبات صورت‌گرفته میزان زکات فطره برای یک نفر با محاسبه سه کیلو گندم، ۸۰۰۰ تومان است و پرداخت این مبلغ به عنوان فطریه کفایت می‌کند. اما هم‌وطنان می‌توانند با توجه به برنجی که مصرف می‌کنند، سه کیلو از آن یا معادل قیمت آن را به‌عنوان فطریه بپردازند. البته در هر صورت پرداخت حداقل ۸۰۰۰ تومان برای هر نفر کفایت می‌کند.
بر اساس اعلام دفتر مقام معظم رهبری، مبلغ کفاره یک روز قضای روزه با عذر شرعی، مبلغ ۲۵۰۰ تومان و کفاره یک روز قضای روزه عمدی، مبلغ ۱۵۰ هزار تومان تومان است.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۹ هزار تومان و بر مبنای قوت غالب برنج خارجی، مبلغ ۲۴هزار تومان و برنج داخلی مبلغ ۶۰ هزار تومان است. مردم در انتخاب هر یک از آن ها مخیر هستند. کفاره روزه غیر عمد مبلغ ۳ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ ۱۸۰ هزار تومان است.
آیت‌الله نوری همدانی
فطریه هر نفر سه کیلوگرم گندم یا برنج و یا موارد دیگری که در رساله های عملیه ذکر شده است، می‌تواند باشد، البته بهتر آن است که قوت غالب پرداخت شود. بر اساس قاعده فوق، قوت غالب گندم برای هر نفر ۹ هزار تومان در نظر گرفته شده است و برای کسانی که می‌خواهند قیمت برنج را پرداخت کنند. برنج داخلی حدود ۶۰ هزار تومان و خارجی حدود ۲۴ هزار تومان برای هر نفر می‌باشد، اما با توجه به تفاوت قیمت در مناطق مختلف به همان قیمت منطقه‌ای محاسبه شود. کفاره در روزه غیر عمد روزانه ۲۵۰۰ تومان و کفاره در روزه عمدی روزانه ۱۵۰ هزار تومان می باشد.
آیت‌الله سیستانی
بر اساس قوت غالب گندم9 هزار تومان،کفاره روزه غیر عمد 3 هزار تومان و کفاره عمد 180 هزار تومان اعلام شده است.
آیت‌الله علوی گرگانی
زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب (برای هر نفر سه کیلو) گندم مبلغ ۹ هزار تومان، برنج خارجی قیمت متوسط مبلغ ۲۴ هزار تومان، برنج ایرانی مبلغ ۶۰ هزار تومان است. مردم در انتخاب هر یک از آنها مخیر هستند. کفاره روزه غیر عمد (هر روز) مبلغ ۲۵۰۰ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد (هر روز) مبلغ ۳۰۰هزار تومان است.
آیت‌الله شبیری زنجانی
دفتر حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی، مبلغ ۱۰ هزار تومان را بابت فطریه هر نفر به حساب گندم تعیین کرده است. همچنین این دفتر، مبلغ ۲۵۰۰ تومان را برای کفاره افطار غیر عمدی و مبلغ ۱۵۰ هزار تومان برای افطار عمدی هر روز تعیین کرده است.
آیت‌الله صافی گلپایگانی
مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (۳ کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند.کفاره روزه غیر عمدی، برای هر روز، یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم است. کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، اطعام شصت مسکین، هر کدام یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم پرداخت شود. با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهر‌های مختلف، متفاوت است، لذا روزه‌داران عزیز لازم است معادل مقادیر فوق را بر طبق قیمت محل زندگی خود محاسبه نموده و پرداخت نمایند.
آیت‌الله سبحانی
طبق اعلام دفتر آیت‌الله سبحانی میزان زکات فطره امسال طبق نظر ایشان برابر با ۹ هزار تومان (معادل ۳ کیلوگرم گندم) اعلام شده است.
آیت‌الله وحید خراسانی
میزان زکات فطره برای هر نفر، سه کیلوگرم گندم است که مکلف می‌تواند پول آن را طبق قیمت گندم محل خودش محاسبه و به فقیر بپردازد.در بعضی شهرها مبلغ هر کیلوگرم گندم 4 هزار تومان است؛ لذا این دفتر میزان زکات فطره را به احتساب سه کیلوگرم گندم۱۲٠۰٠ تومان قبول می‌کند.
آیت‌الله جوادی آملی
بنابر اعلام دفتر مرجعیت آیت‌الله جوادی آملی، مبلغ فطریه برای هر نفر بر مبنای قوت غالب منطقه، 3 کیلو گندم، جو، برنج، خرما، کشمش و مانند آنها و یا معادل قیمت این موارد به نرخ آزاد پرداخت گردد. همچنین مبلغ مربوط به کفاره غیر عمد روزی 3 هزار تومان و کفاره عمد روزی 180 هزار تومان تعیین شده است.
آیت‌الله مظاهری
برای هر نفر حدود سه کیلوگرم گندم یا جو یا خرما یا برنج و نظایر آن است که پرداخت قیمت آن نیز کفایت می‌کند. همچنین کفاره افطار غیر عمد برای هر روزه، معادل 750 گرم از اقلام مذکور یا مبلغ آن است. کفاره افطار عمدی هر روزه نیز اطعام شصت فقیر، هرکدام به اندازه 750 گرم از اقلام یاد شده یا قیمت آن می‌باشد.از آنجا که قیمت اقلام مزبور در مناطق مختلف، متفاوت است، روزه‌داران گرامی می‌توانند مبالغ زکات فطره و کفّاره را با توجه به قیمت اقلام در محلّ زندگی خود بپردازند.
زمان وجوب زکات فطره
زمان وجوب زکات فطره از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱) ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى که در نظر دارد یا براى هر مستحقی کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مى‌دهد نیت فطره کند.(۲) اما اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب (۳) آن است که بعداً بدون اینکه نیّت ادا و قضا کند(به قصد قربت) فطره را بدهد.(۴)
فطریه مهمان شب عید فطر بر عهده کیست؟
اگر کسی شب عید فطر در منزل خود نبوده و مهمان باشد تکلیف فطریه او چه می‌شود؟ آیا دادن فطریه از وی ساقط شده و بر عهده میزبان می‌باشد؟ یا اینکه فطریه مهمانی که چند روز قبل از شب عید و شب عید مهمان است به عهده چه کسی است؟
در ادامه پاسخ مراجع عظام تقلید را برای این سوال ارائه داده‌ایم:
آیت‌الله خامنه‌ای:
میهمان اگر نان‌خور صاحبخانه محسوب شود، کفاره او به عهده‌ی میزبان است مگر اینکه _میهمان_فطریه را به وکالت از طرف او پرداخت نماید. توجه داشته باشید میهمان با یک شب نان‌خور محسوب نمی‌شود و فطریه به عهده خودش می‌باشد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
فطریه میهمان بر عهده صاحبخانه نیست، مگر اینکه برای چند شب میهمان او باشد، به طوری که نان خور او محسوب شود.
آیت‌الله سیستانی:
کسی که تنها براى افطار شب عید دعوت شده نان خور به حساب نمی‌آید و فطره‌اش بر صاحبخانه نیست.
آیت‌الله نوری همدانی:
چنانچه میهمان قبل از غروب وارد بر صاحبخانه شود و آن شب نان‌خور وی باشد، زکات فطره اش بر عهده میزبان است.
پی‌نوشت‌ها:
۱- ر.ک: امام خمینى، سید روح‌الله، توضیح المسائل (محشى)، ج ۲، ص ۱۸۰، م ۲۰۲۵، دفتر انتشارات اسلامى، قم، هشتم، ۱۴۲۴ ه ق.
۲-همان، ر.ک: ذیل م ۲۰۳۰.
۳-آیت‌الله بهجت: احتیاط مستحب آن است که بعداً قضا کند، ولى أظهر این است که زکات فطره دیگر بر او واجب نیست، ولى معصیت کرده است؛ آیات عظام گلپایگانى، تبریزى، صافى: بعداً باید بدون اینکه نیت ادا و قضا کند فطره را بدهد؛ همان، ر.ک ذیل م ۲۰۳۱.
۴-همان، م ۲۰۳۱.
