افزایش سطح تحصیلی کارکنان از جمله برنامههای اصلاح نظام اداری در حوزه سرمایه انسانی به شمار میرود و البته مسئولان سازمان اداری و استخدامی معتقدند که در چند سال اخیر اتفاقات مثبتی در این بخش ثبت شده و سطح تحصیلات کارمندان رشد خوبی داشته است؛ به طوریکه اکنون سطح تحصیلی کارکنان عمدتاً در لیسانس و بالاتر قرار داشته و کمتر کارمندانی هستند که دارای مدرک دیپلم یا زیر دیپلم باشند.
این در حالی است که بررسی آخرین آمار و اطلاعات کارکنان دستگاههای اجرایی مشمول و غیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری و همچنین نهادهای انقلابی بر اساس مدرک تحصیلی آنها در سال ۱۳۹۷ نشان میدهد که از مجموع حدود دو میلیون و ۲۷۶ هزار و ۹۲۸ کارمند نزدیک به ۵۰ درصد آنها یعنی نزدیک به یک میلیون و ۱۰۶ هزار نفر دارای مدرک لیسانس هستند. البته این آمار، نیروهای نظامی و انتظامی، وزارت اطلاعات، دفاع و پشتیبانی و نیروهای مسلح و شرکتهای وابسته را به دلیل محرمانه بودن در برنمیگیرد.
همچنین حدود ۱۵۰ هزار و ۵۴۳ نفر کمتر از دیپلم و ۳۸۱ هزار نفر دارای مدرک دیپلم و ۲۶۰ هزار نفر فوق دیپلم هستند. بر این اساس حدود ۷۹۰ هزار نفر از کارمندان زیر مدرک لیسانس هستند.
بررسی سایر اطلاعات از این حکایت دارد که ۲۹۸ هزار نفر دارای مدرک فوق لیسانس و حدود ۸۱ هزار و ۶۵۰ نفر مدرک دکتری دارند.
اما در بین دستگاههای اجرایی بیشترین کارمندان مربوط به وزارت آموزش و پرورش با حدود ۹۵۵ هزار و ۲۹۱ نفر هستند که در بین آنها ۵۴۶ هزار و ۸۴۸ نفر دارای مدرک لیسانس بوده و تعداد افرادی که مدرک دکتری داشته و در وزارت آموزش و پرورش فعالیت میکنند به حدود ۲۴۱۷ نفر میرسد.
در نهاد ریاست جمهوری که حدود ۲۷ هزار و ۳۳۰ نفر فعالیت میکنند نزدیک به ۲۰۰۰ نفر کمتر از دیپلم و ۴۸۷ نفر مدرک دکتری دارند.
در سایر وزارتخانهها میتوان به وضعیت وزارت دادگستری اشاره کرد که از حدود ۲۳۱۷ کارمند ۹۸ نفر کمتر از دیپلم و شش نفر دارای مدرک دکتری بوده و عمده آنها دارای مدرک لیسانس هستند.
از حدود ۴۵ هزار نفر مشغول در وزارت صنعت، معدن و تجارت هم حدود ۱۱ هزار و ۷۳۰ نفر زیر دیپلم هستند.
همچنین در وزارت اقتصاد نیز از حدود ۱۱۷ هزار کارمند تا ۳۶۰۰ نفر کمتر از دیپلم و ۳۸۷ نفر مدرک دکتری دارند.
وضعیت تحصیلی کارکنان دستگاههای اجرایی در سال ۱۳۹۷
متاسفانه سیستم پذیرش مدرک تحصیلی مشکل دارد.
مثلا در سازمان ثبت احوال که مدیریت فناوری اطلاعات یکی از پست های اصلی آن است و از راس هرم ثبت احوال تا ادارات خرد ثبت احوال این پست وجود دارد، رشته مدیریت فناوری اطلاعات را پذیرش نمی کنند.