اختلاف‌نظر روسیه و ایران بر سر چگونگی اصلاحات نظامی در سوریه؟

سرویس بین الملل- مسکو و تهران نظرات متفاوتی درباره نحوه اصلاح ساختار نظامی سوریه دارند.  

به گزارش آفتاب‏‎نیوز؛ سایت "المانیتور" با اشاره به اینکه عملیات نظامی در ادلب از سوی ارتش سوریه و با حمایت روسیه صورت می‌گیرد، می‌نویسد که شاید این نخستین عملیات نظامی در سوریه باشد که شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در آن حضور ندارند.

این سایت می نویسد: "واحدهای اصلی شرکت کننده در این حمله نیروهای دولتی مورد حمایت روسیه در درون ساختار نظامی سوریه هستند: واحد موسوم به "نیروهای ببر" که تحت رهبری "سهیل الحسن" و "زاید صالح" قرار دارند. عدم حضور نیروهای مورد حمایت ایران در عملیات ادلب باعث طرح گمانه‌زنی‌های تازه‌ای درباره اختلافات احتمالی میان ایران و روسیه در سوریه شده است. برای مثال، روزنامه عرب زبان "الشرق الاوسط" نزدیک به عربستان از پیشنهاد امریکا و اسرائیل به روسیه درباره سوریه نوشت. این پیشنهاد طبق نوشته این روزنامه شامل لغو تحریمها و به رسمیت شناختن دولت اسد در ازای وادار کردن نیروهای تحت امر ایران به خروج از سوریه است. "نصر الحریری" رییس کمیسیون عالی مذاکرات سوریه به "الشرق الاوسط" گفته است که اگرچه روسیه در حمایت از اسد در کنار ایران ایستاده است اما مسکو درک کرده دو شریک‌اش یعنی ایران و اسد تحت فشار تحریمی شدیدی از سوی امریکا قرار دارند. او می‌گوید تنها راه برای تامین امنیت، ثبات و رسیدن به یک راه حل سیاسی در مورد سوریه از مسیر خروج نیروهای مورد حمایت ایران از آن کشور می‌گذرد. مقام‌های روس اما این اظهارات و ادعای "الشرق الاوسط" را رد کردند. سوری‌ها نیز اقدامی مشابه را انجام دادند. رییس کمیته بین المللی پارلمان سوریه به روزنامه روسی "ایزوستیا" گفته است که او از حمایت نظامی ایران خودداری نکرده و خواستار خروج نیروهای ایرانی از سوریه نشده است. او گفته حتی اگر امریکا در نهایت با لغو تحریم های وضع شده علیه سوریه موافقت کند نیز دولت سوریه با شرط تعیین شده علیه ایران موافقت نمی‌کند".

این سایت در ادامه می نویسد: "با این حال، واقعیت آن است که مسکو علاقه‌مند به کاهش نفوذ نظامی ایران در سوریه است؛ هر چند که درک می کند این موضوع فرایندی زمان‌بر خواهد بود. همچنین، روسیه می داند که ایران عمیقا در میان نیروهای نظامی و امنیتی سوریه ریشه دارد. اگر ساختارهایی که ایران در سوریه ایجاد کرده با نیروهای مورد حمایت روسیه جایگزین نشوند کارایی جنگی نیروهای نظامی سوریه به شدت کاهش خواهد یافت. از دید روسیه برای کاهش نفوذ ایران در درون ساختار نظامی سوریه این ساختار باید اصلاح شود. نخست آنکه شبه نظامیان مورد حمایت ایران که اکثر نیروهای اسد را تشکیل می دهند باید در ارتشی منظم و یکپارچه ادغام شوند و سپس کارکنان و ساختار مدیریتی آن باید روزآمد شوند تا بتوانند نیاز روز سوریه را برآورده سازند. با این حال، ایران در برابر ادغام این شبه نظامیان در درون ساختار نظامی ارتش سوریه مقاومت می کند تا بتواند نفوذ خود بر آن نیروها را حفظ کند. با این حال، روسیه در این مسیر با چالش بزرگی مواجه است چرا که تنها نیروهای نظامی‌ای که مورد حمایت روسیه قرار می‌گیرند سپاه پنجم تهاجمی و نیروهای ببر سوریه است. نیروها یا یگان‌های ببر موثرترین نیروها در ساختار ارتش سوریه هستند. این نیروها با حمایت روسیه جایگزین لشکر زرهی چهارم مورد حمایت ایران و حزب الله لبنان به عنوان نیروی اصلی تهاجمی در ارتش سوریه شده‌اند. اطلاعات نیروی هوایی سوریه نخست نیروهای ببر را به عنوان نیروی ویژه تشکیل داد. با این حال، این نیرو تبدیل به نیروی اصلی تهاجمی در ارتش سوریه پس از تقویت شدن با تسلیحات سنگین شد. روسیه به طور قابل توجهی در تسلیح این نیروها نقش داشته است. این نیرو اساسا یک ساختار چتر مانند دارد که دو تیپ متشکل از 24 گروه مرتبط با یکدیگر را تشکیل می‌دهند. علیرغم آنکه واحد تهاجمی ببر تقریبا چهار هزار نیروی پیاده نظام، توپخانه و لشکر زرهی دارد، تعداد کلی افراد وابسته به آن بسیار بیشتر است. سپاه پنجم یورش علیرغم انتظارات زیادی که روسیه از آن دارد هنوز ادغام جامعی را در ارتش سوریه صورت نداده است.

این سپاه شامل 25 هزار سرباز و هشت تیپ نظامی متشکل از گروه های شبه نظامی منحل شده است که هنوز هم می خواهند استقلال خود را حفظ کنند و به طور رسمی عضو سپاه پنجم نیستند اما تحت فرماندهی آن قرار دارند. این سپاه کارآمدی و توانایی رزمی کمتری در مقایسه با نیروهای ببر دارد".

یک منبع نظامی روس به "المانیتور" می گوید که در جریان عملیات اخیر در ادلب، حسن فرماندهی نیروهای ببر از روس‌ها به دلیل نوع در اختیار قرار دادن تسلیحات برای سپاه پنجم اعتراض و گلایه‌هایی داشته است. سپاه پنجم یورش متشکل از تیپ بعث و سربازانی از تیپ‌های کماندویی دریایی است. برخی از شرکت‌های نظامی خصوصی سوری که در سال 2017 میلادی منحل شدند به این سپاه پیوسته‌اند. تیپ القدس از فلسطین و واحدهای شکارچی داعش از مسیحیان سوری نیز تحت فرماندهی سپاه پنجم قرار دارند اما به طور رسمی در آن عضویت ندارند. با این حال، اطلاعات نیروی هوایی سوریه کماکان تحت نفوذ و کنترل ایران باقی مانده است. در نتیجه، به نظر نمی‌رسد که روسیه بتواند از نیروهای تحت فرمان خود به عنوان الگویی برای اصلاحات نظامی برای ارتش آینده سوریه یاد کند".

این سایت در ادامه می نویسد: "ایران پیشنهاد یک سناریوی اصلاحات منسجمتر را برای نیروهای مسلح سوریه در مقایسه با روسیه ارائه داده است. ایران توصیه کرده که ساختارهای نظامی تازه‌ای ایجاد شوند و یا تشکل‌های نظامی موجود ارتش با جذب گروه‌های نامنظم گسترش یابند. برای مثال، تیپ زرهی چهارم تحت رهبری "ماهر اسد" به تدریج در حال جذب گروه‌های شیعه عراقی و محلی بوده است. آن گروه ها به گردان تبدیل می شوند و سربازان‌شان در نهایت به کارکنان رسمی ارتش تبدیل خواهند شد. در این میان، تیپ چهارم زرهی در رقابت با سپاه پنجم برای جذب شبه نظامیان بوده است. همچنین، ایران نفوذ خود را در گارد ریاست جمهوری سوریه گسترش داده است. برای مثال، تیپ 105 گارد ریاست جمهوری شامل اعضای گروه "لوا ابوالفضل العباس" می شود. یکی دیگر از تیپ‌های تاسیس شده تیپ 30 است که متشکل از گروه‌های مختلف است از جمله نیروهای دفاع محلی که از نیروهای ایرانی در حلب تشکیل شده‌اند".

"المانیتور" در پایان می‌نویسد:"با این حال، روسیه هنوز هم فرصتی برای اجرای برنامه جایگزین خود دارد. برخی کارشناسان از تشکیل سه فرماندهی عملیاتی در میان نیروهای ارتش سوریه توسط روسیه می‌گویند. این در حالی است که ایران علیرغم کار بر روی ادغام گارد ریاست جمهوری و لشکر زرهی چهارم نتوانسته اصلاحات مدنظر در سرتاسر ارتش سوریه را اعمال کند."