زخم‌های شلیک به قلب هنر پایتخت
شاید اگر دعوای بین دو دستفروش که به تیراندازی و مجروحیت یکی از آنان انجامید در هر جای دیگری غیر از محوطه تئاترشهر پایتخت رخ داده بود آنقدر بازتاب پیدا نمی‌کرد و اینقدر درخواست و واکنش هم برای تأمین امنیت این محل فرهنگی و هنری مطرح نمی‌شد.
حدود ساعت ۱۹ روز یکشنبه هفته جاری (۲۰ خرداد) بود که صدای ۲ شلیک در محوطه تئاترشهر به گوش رسید؛ چه آنان که داخل این مجموعه هنری بودند و چه افرادی که در پارک دانشجو در حاشیه این ساختمان حضور داشتند نمی‌دانستند چه اتفاقی افتاده، فقط می‌ترسیدند و نگران بودند که شلیک‌ها ادامه پیدا کند و آنان نیز آسیب ببینند.
زمان زیادی نگذشت که با حضور مأموران انتظامی که در اطراف حاضر بودند سر رسیدند و مشخص شد دعوای شخصی بین دو دستفروش به تیراندازی منجر شده است.
جزئیات حادثه و شلیک
آنطور که رییس پلیس پیشگیری تهران بزرگ به خبرنگار ایرنا توضیح داد: ماجرا از یک درگیری لفظی بین ۲ جوان دستفروش شروع شده است.
سردار کیوان ظهیری با بیان اینکه عامل تیراندازی جوانی ۲۴ ساله بوده است گفت: این فرد مدعی بوده که در جریان دعوا، طرف دیگر درگیری به مادرش که در قید حیات نیست فحاشی و او نیز کلت کمری را بیرون کشیده و ۲ بار شلیک کرده است، یکی شلیک هوایی و دیگری به پای دوستش.
وی اظهارداشت: ضارب - اهل یکی از استان‌های غربی کشور- عنوان کرده که از سه سال پیش به علت فوت مادرش دچار افسردگی شده و برای اقدام به خودکشی اسلحه تهیه کرده و همچنین ادعا دارد که سابقه اقدام به خودکشی هم داشته است.
ظهیری ادامه داد: فرد مضروب نیز جوان دستفروش ۲۶ ساله دیگری است که اقدامات درمانی برای جراحت او همان لحظه در محل انجام شده است و حال نامساعدی ندارد.
هویت تئاتر شهر
مجموعه تئاترشهر که از آن به عنوان بزرگترین مجموعه نمایش ایران یاد می‌شود در تقاطع خیابان‌های ولی عصر (ع) و انقلاب اسلامی قرار دارد.
این مجموعه که طراحی آن سال ۱۳۴۶ خورشیدی انجام و سال ۱۳۵۱ افتتاح شده هر روز میزبان خیل زیادی از هنرمندان تئاتر و نیز هنردوستان است و بسیاری از مردم ایران و شهر تهران نیز با این محل خاطره دارند زیرا یا از کنار آن رد شده‌اند، داخل آن به تماشای تئاتر نشسته‌اند یا اوقات فراغت و تعطیل خود را در کنار این محوطه و بوستان کنار آن گذرانده‌اند.
هویت فرهنگی و هنری این مجموعه که علاقه مندان بسیاری نزد هنرمندان و نیز دوستداران هنر دارد در کنار خیابان و تقاطعی که از مراکز بزرگ تجمع دستفروشان به شمار می‌رود همواره سبب انتقادهای بسیاری بوده است و حالا به دنبال این حادثه تیراندازی، انتقادها با صدای بلندتر و رساتر بر می‌خیزد و همه هم حق را به هنرمندان و متولیان این مجموعه هنری می‌دهند.
پاتوق هنرمندان یا دستفروشان
هرجا که انسان‌ها حضور داشته باشند مشاغل خودساخته و گاه غیرقانونی هم شکل می‌گیرد؛ چهارراه ولی عصر (عج) هم به واسطه آنکه محل تردد روزانه هزاران انسان یا بیشتر است در سال‌های گذشته همواره موردپسند دستفروشان قرار داشته و خبرهای مرتبط با آن هم حاشیه ساز بوده است.
تمایل دستفروشان برای حضور در این محل به حدی بوده که طی سال‌های گذشته باوجود آنکه بارها با تلاش مأموران شهرداری و نیروی انتظامی، محدودیت‌هایی نیز برای حضور این دسته از افراد ایجاد شده اما باز شهروندان شاهد ادامه فعالیت دستفروشان بوده‌اند و کار به جایی رسیده بود حتی وقتی شهرداری منطقه ۱۱ تهران می‌خواست مراکزی را برای فعالیت دستفروشان مشخص و ساماندهی کند، همین محدوده بویژه از خیابان انقلاب اسلامی تا جمهوری اسلامی نیز یکی از این مراکز بود.
نصراله آبادیان قائم مقام پیشین شهرداری منطقه ۱۱ که بعد از برکناری شهردار وقت منطقه از سوی محمدباقر قالیباف - شهردار پیشین پایتخت، به عنوان شهردار این منطقه انتخاب شد و اکنون نیز در این سمت فعالیت دارد در سال‌های گذشته اقدامات متفاوتی را برای جمعآوری و ساماندهی دستفروشان محدوده چهارراه ولیعصر انجام داد.
سال ۹۴ محمدجواد رشیدی شهردار ناحیه یک منطقه ۱۱ شهرداری تهران در حاشیه اجرای طرح انضباط اجتماعی در روزهای پایانی سال به خبرنگار ایرنا گفته بود: براساس بند یک ماده ۲ قانون ۵۵ شهرداری‌ها (مصوب مجلس شورای اسلامی) هرگونه بساط گستری و دستفروشی در محدوده معابر شهری ممنوع است.
در همین زمینه عوامل اجرایی رفع سد معبر منطقه ۱۱ شهرداری تهران با همکاری نیروی انتظامی تهران بزرگ در خیابان ولیعصر (عج) حد فاصل چهارراه جمهوری تا خیابان لبافی نژاد مانع بساط گستری می‌شدند.
رشیدی سال ۹۶ نیز در مطلبی با اشاره به اجرای طرح انضباط شهری برای ساماندهی بساط گستران اعلام کرده بود که حکم قضایی جلوگیری از سد معبر تیرماه همان سال با هماهنگی قوه قضاییه و معاون دادستان تهران صادر و براساس آن نیروی انتظامی و یگان حفاظت شهرداری تهران از بروز هرگونه سد معبر در سطح شهر جلوگیری می‌کنند.
وی اظهارداشت: خیابان ولی عصر (عج) از محورهای مهم شهر تهران به شمار می‌رود که بساط گستری و سد معبر در این مسیر علاوه بر اثر منفی بر کسب و کار واحدهای تجاری محدوده، منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی نیز می‌شود.
شهردار منطقه ۱۱ در دوره جدید نیز سیاست دیگری در برخورد با دستفروشان این محدوده اتخاذ کرد که این اقدامات محدود به نصب بنر در این محدوده مبنی بر ممنوعیت دستفروشی بوده اما هیچ اقدام عملی در این راستا صورت نگرفته است، تنها در روزهای پایانی سال گذشته با ایجاد بازارچه‌هایی در این راسته و ثبت نام از دستفروشان رسماً به آنها اجازه فعالیت داد که البته بساط گستری در بازارهای ایجاد شده محدود نشد و بخش قابل توجهی از پیاده رو نیز توسط دستفروشان به اشغال درآمد.
اینک سیاست متولیان شهری درباره فعالیت دستفروشان مشخص نیست و اینگونه هم توجیه می‌کنند که وقتی با دستفروشان برخورد می‌کنیم، رسانه‌ها از ما انتقاد می‌کنند.
صرفنظر از اعتراض مغازه داران و اختلال‌هایی که در تردد شهروندان در پیاده روهای این محدوده به سبب حضور دستفروشان ایجاد می‌شد، فریاد انتقاد هنرمندان و مسئولان تئاترشهر همواره در اعتراض به حضور دستفروشان بالا بوده و معترض بوده‌اند که محل حضور هنرمندان دچار چنین شرایطی شود.
این اعتراض‌های هنرمندان زمانی شدت گرفت که درهای یک ایستگاه مترو هم مقابل محوطه تئاتر شهر باز شد و بر افزایش تعداد افرادی که در این محل حضور می‌یابند افزود؛ همچنین برخی هنرمندان از نبود هرگونه مانعی که حریم محوطه تئاترشهر را از پیاده راه و محل فعالیت دستفروشان جدا کند گلایه داشتند.
اعتراض اعضای خانه تئاتر
حال اعتراض‌ها مشهودتر و بیشتر شده است به طوری که اعضای هیأت مدیره خانه تئاتر نیز بعد از حادثه تیراندازی طی نامه‌ای سرگشاده به شهردار تهران با این عنوان که «این خانه دیگر امن نیست»، خواستار ایجاد امنیت در محدوده تئاترشهر شدند.
در نامه «ایرج راد، اصغر همت، حمیدرضا نعیمی، مسعود دلخواه، مریم کاظمی، محمودرضا رحیمی، مهدی قلعه، نادر برهانی مرند، بهزاد فراهانی، کوروش نریمانی، محمد امیریاراحمدی و آرش دادگر خطاب به پیروز حناچی آمده است: «بی‌توجهی به خواسته‌های معمولِ خانواده تئاتر، زیباترین و فرهنگی‌ترین مکانِ این شهر را به زشت‌ترین نقطه آن بدل کرده است، اگر دیروز اقدام کرده بودیم، امروز با چنین فاجعه‌ای مواجه نبودیم».
اعضای هیأت مدیره خانه تئاتر در این نامه از شورای اسلامی و شهردار تهران خواسته‌اند: «در اسرعِ وقت، تئاترشهر را به حال هوای سابقِ آن بازگردانده و همه دستفروشان را برای همیشه به نقطه مناسب‌تری انتقال دهید؛ ما در برابرِ آرامش و امنیتِ کارکنان این مجموعه، هنرمندان و شهروندانِ عزیز مسئولیم».
گلایه‌های مدیر تئاترشهر
این درحالی است که مدیر مجموعه تئاترشهر نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر آنکه مساله تئاترشهر، مسأله‌ای فراتر از یک مجموعه فرهنگی است گفت: به دلیل ایجاد بافت اجتماعی متفاوت در این منطقه مساله امنیت این نقطه صرفاً به وجود یک مجموعه فرهنگی (تئاترشهر) در منطقه چهار راه ولی عصر محدود نمی‌شود.
سعید اسدی اظهارداشت: برچیدن حصار اطراف بوستان دانشجو و مجموعه تئاترشهر از یک سو و قرار گرفتن این مجموعه در یکی از پرترددترین نقاط شهر به ویژه بعد از افتتاح مترو و باز شدن خروجی مترو به سمت تئاترشهر و تبدیل محیط اطراف آن به جولانگاه دستفروشان برای تأمین مایحتاج مردم و امرار معاش خود، این نقطه را به یکی از پیچیده‌ترین بافت‌های شهری بدل کرده است.
وی با انتقاد از وضعیت دستفروشان تاکید دارد که این افراد از برنامه و الگوی خاصی بهره می‌برند و این‌طور تفسیر می‌کند: برنامه و الگوی مشخص دستفروشان تا جایی پیش می‌رود که برخی از آنان دارای لیدر و حتی محافظ شخصی هستند؛ به همین سبب در بسیاری از موارد شاهد نزاع‌های خیابانی میان دستفروشان هستیم که حتی در مواردی به واسطه این درگیری‌ها شاهد رقم خوردن اتفاق تلخی مانند قتل نیز بوده‌ایم.
به گفته اسدی طی چند ماه گذشته در این محل درگیری خیابانی دستفروشان با سلاح سرد به ارتکاب قتل نیز انجامیده است.
وی به آسیب اجتماعی دیگری نیز در حاشیه تئاتر شهر اشاره و بیان کرد: از سوی دیگر در ضلع جنوب شرقی پارک افرادی تردد می‌کنند که در قامت فروشندگان مواد مخدر یا مصرف کنندگان آن به شکل علنی، وجهه این محدوده و منطقه فرهنگی بوستان دانشجو را خدشه دار کرده‌اند.
مدیرمجموعه تئاترشهر البته تاکید کرد که از زمان پذیرفتن مسئولیت با شهردار منطقه ۱۱ به شکل مستمر در ارتباط بوده و برای ساماندهی دستفروشان در این نقطه نامه‌نگاری‌های فراوانی صورت گرفته است.
امیدها به پهنه رودکی
اسدی در ادامه به طرح مدیریت شهری پایتخت با عنوان پهنه رودکی که قرار است در محدوده بین تئاتر شهر تا تالار وحدت انجام شود اشاره و اظهارامیدواری می‌کند که با اجرای این طرح در آینده این منطقه نیز ساماندهی و مشکلات کمتر شود.
رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در این باره با اشاره به اینکه پیرایش شهری در محدوده پهنه فرهنگی رودکی و پیاده راه شهریار برای شناخت فضاهای با ارزش تاریخی، میراثی و هنری حائز اهمیت است گفت: نگاه اصلی ما به عنوان نقطه عطف کانونی پهنه رودکی و گذرهایی است که در این پهنه وجود دارند.
محمد جواد حق شناس همچنین با بیان اینکه بوستان دانشجو یکی از محورهای مهم این طرح است افزوده است: وجود معضلات اجتماعی در این بوستان و نیز دستفروشان و بساط گستران از آسیب‌هایی است که دسترسی مردم عادی را به بخش هنری تئاترشهر با اختلال رو به رو و مشکلات جدی برای اصناف قانونی ایجاد کرده است.
ورود مجلس به موضوع
موضوع تیراندازی در محوطه تئاترشهر پای نمایندگان مجلس را هم به موضوع کشاند به طوری که روز دوشنبه طیبه سیاوشانی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در مجموعه تئاتر شهر حاضر شد و با مسئولان این نهاد گفت و گو کرد.
بنا بر گزارش واحد ارتباطات، آموزش و پژوهش مجموعه تئاترشهر، سیاوشانی در دیدار با مدیر تئاتر شهر گفته است: باید تلاش‌های لازم صورت گیرد که آسیب‌های اجتماعی محوطه تئاتر شهر شناسایی و در نهایت یا طرح حصارکشی تئاتر شهر که از دهه ۸۰ مطرح بوده اجرایی شود یا طرح موسوم به «پهنه رودکی» بتواند مباحث فرهنگی این منطقه مهم را پوشش دهد.
وی تاکید کرده است: هرچه اتفاقات فرهنگی - هنری حول ۲ ساختمان تالار وحدت و مجموعه تئاتر شهر با مساعدت شهرداری تهران بیشتر باشد شاهد آسیب‌های کمتری در این منطقه خواهیم بود.
در شرایطی که تأمین امنیت در محوطه تئاترشهر و ساماندهی فعالیت دستفروشان مورد مطالبه مسئولان، صنوف و نیز هنرمندان قرار دارد به نظر می‌رسد متولیان شهری و انتظامی باید با سرعت بیشتری دراین باره طرح‌های خود را عملیاتی کنند.
