از وزارت تا وکالت
استعفای سیدمحمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم طبق گفته دولت برای حضور در انتخابات مجلس یازدهم که اسفند ۱۳۹۸ برگزار می‌شود بوده است. نکته‌ای که کمی عجیب به نظر می‌رسد در سیاست ایران تا بوده وکلای مجلس تلاش داشته‌اند به عنوان وزیر در دولت معرفی شوند. هر چند موارد برعکسی هم بوده که بعضی از وزرا البته بعد از پایان وزارتشان به نمایندگی مجلس رسیده‌اند، اما مورد بطحائی که از وزارت برای رسیدن به وکالت استعفا داده اولین بار است که در تاریخ جمهوری اسلامی اتفاق می‌افتد.
از سه دولت موقت دوم به ریاست شورای انقلاب، دولت دوم به ریاست جمهوری محمدعلی رجایی و نخست‌وزیری محمد جواد باهنر که عمرش یک ماه بود و دولت انتقالی به ریاست محمدرضا مهدوی کنی که بگذریم بررسی سایر دولت‌های جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که انتقال از مجلس به دولت و بالعکس در میان سیاست‌مداران ایرانی کم نبوده است.
بعد از استعفای دولت موقت به نخست‌وزیری مهدی بازرگان در آبان ۱۳۵۸ از نخست‌وزیر گرفته تا شش نفر از وزرای کابینه موقت توانستند در انتخابات مجلس اول به پارلمان راه پیدا کنند. مهدی بازرگان نخست‌وزیر، ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه، کاظم سامی وزیر بهداشت، احمد صدرحاج‌سیدجوادی وزیر کشور (بهمن ۱۳۵۷ تا تیر ۱۳۵۸) و وزیر دادگستری (تیر ۱۳۵۸ تا آبان ۱۳۵۸)، مصطفی چمران وزیر دفاع، هاشم صباغیان وزیر کشور و علی‌اکبر معین‌فر وزیر نفت وزرایی بودند که پس از پایان کار دولت موقت راهی مجلس اول شدند و البته به مجالس دیگر راه نیافتند.
هیئت دولت اول به ریاست جمهوری سید ابوالحسن بنی‌صدر و نخست‌وزیری محمدعلی رجایی از مرداد ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۰ تشکیل شد. با عزل و فرار بنی‌صدر کار این دولت به پایان رسید. در دولت رجایی اوضاع برعکس بود و تعدادی از وکلای مجلس اول به وزارت در هیئت دولت اول رسیدند. از جمله خود رجایی که نخست‌وزیر شد، عباس دوزدوزانی به وزارت ارشاد رفت و البته با پایان کار این دولت توانست در دوره‌های دوم و سوم مجلس به نمایندگی برسد، حبیب‌الله عسگراولادی وزیر بازرگانی و حسن غفوری‌فرد وزیر نیرو شدند.
هیئت دولت‌های سوم و چهارم به ریاست جمهوری آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای و نخست‌وزیری میرحسین موسوی از مهر ۱۳۶۰ تا ۲۶ مرداد ۱۳۶۸ تشکیل شد. در این دولت هم آیت الله خامنه‌ای پس از وکالت در مجلس اول به ریاست جمهوری رسید. همچنین برخی از وزرا از مجلس اول آمدند مثل عبدالمجید معادی‌خواه و سیدمحمد خاتمی وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه، احمد توکلی وزیر کار و سید محمد غرضی وزیر نفت، سید کاظم اکرمی وزیر آموزش و پرورش، حسن حبیبی وزیر دادگستری، مصطفی معین وزیر فرهنگ و آموزش عالی و علی‌اکبر ناطق‌نوری وزیر کشور.
البته برخی از وزرای این دولت هم پس از پایان صدارت‌شان به وکالت رسیدند مثل سید محمد اصغری وزیر دادگستری که به مجالس دوم و سوم راه یافت و عباسعلی زالی وزیر کشاورزی که نماینده مجلس سوم شد. سید علی‌اکبر محتشمی‌پور هم پس از پایان کارش در وزارت کشور راهی مجلس سوم شد. حسن غفوری‌فرد وزیر نیرو هم ۱۰ سال پس از وزارتش به مجلس پنجم و بعد از آن به مجلس هشتم راه یافت. ابوالقاسم سرحدی‌زاده وزیر کار و امور اجتماعی هم دیگر وزیر این دولت بود که پس از پایان وزارتش راهی مجالس سوم، پنجم و ششم شد.
در این میان علی‌اکبر ناطق‌نوری میان مجلس و دولت در رفت و آمد بود. او از مجلس اول راهی دولت شد و پس از پایان کارش به عنوان وزیر کشور (۶ آبان ۱۳۶۴) در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شرکت کرد و در ۳۰ شهریور ۱۳۶۵ به مجلس دوم راه یافت و تا پایان مجلس پنجم (۱۳۷۹) در پارلمان بود.
هیئت دولت‌های پنجم و ششم به ریاست جمهوری اکبر هاشمی‌رفسنجانی از ۲۶ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ تشکیل شد. هاشمی‌رفسنجانی خود سابقه سه دوره نمایندگی مجالس اول تا سوم را داشت. در میان وزرایش هم محمد اسماعیل شوشتری وزیر دادگستری از مجالس اول و دوم، حسین کمالی وزیر کار از مجالس اول تا سوم، عبدالله نوری از مجلس دوم و حسین محلوجی وزیر معادن و فلزات از مجالس اول، دوم و سوم و علی‌محمد بشارتی وزیر کشور از مجلس اول به دولت آمده بودند.
در میان وزرای دولت‌های هاشمی‌رفسنجانی، علی لاریجانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از پایان وزارتش و با تصدی چند مسئولیت توانست به نمایندگی و ریاست مجالس هشتم، نهم و دهم برسد. عبدالله نوری وزیر کشور هم از ۷ شهریور ۱۳۶۸ تا ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ وزیر کشور بود و پس از پایان وزارتش از ۷ خرداد ۱۳۷۵ تا ۲۹ مرداد ۱۳۷۶ به عنوان نماینده مجلس پنجم به وکالت رسید. سید علیرضا مرندی وزیر بهداشت دولت هاشمی‌رفسنجانی هم ۱۱ سال بعد از وزارتش به عنوان نماینده مجالس هشتم و نهم انتخاب شد.
هیئت دولت‌های هفتم و هشتم به ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی از مرداد ۱۳۷۶ تا مرداد ۱۳۸۴ تشکیل شد. با توجه به اینکه در دولت خاتمی بیش از سایر دولت‌ها نماینده پیشین مجلس وجود داشت شاید بتوان دولت او را پارلمانی‌ترین دولت تاریخ جمهوری اسلامی دانست. خاتمی هم مثل سایر رؤسای جمهور سابقه نمایندگی مجلس اول را داشت. در دولت‌های او هم وزرایی که سابقه نمایندگی مجلس داشتند به کار گرفته شدند از جمله عطاالله مهاجرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نماینده مجلس اول، محمد اسماعیل شوشتری وزیر دادگستری نماینده مجالس اول و دوم، اسحاق جهانگیری وزیر صنایع و معادن نماینده مجالس دوم و سوم، مصطفی معین وزیر فرهنگ و آموزش عالی (از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹) و وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری (از ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲) نماینده مجلس اول، حسین کمالی وزیر کار نماینده مجالس اول تا سوم، عبدالواحد موسوی‌لاری وزیر کشور نماینده مجلس اول، علی عبدالعلی‌زاده وزیر مسکن و شهرسازی نماینده مجالس دوم و سوم و محمد اسماعیل شوشتری وزیر دادگستری نماینده مجالس اول و دوم. داستان عبدالله نوری هم که تکراری بود باز این بار از مجلس پنجم راهی وزارت کشور شد اما همان مجلس پنجم بعد از کمتر از یک سال او را استیضاح و برکنار کرد.
از دو دولت خاتمی سه وزیر هم بعد از وزارتشان به وکالت رسیدند. ناصر خالقی وزیر کار به نمایندگی مجلس ششم رسید، مسعود پزشکیان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی راهی مجالس هشتم، نهم و دهم شد و محمدرضا عارف وزیر پست و تلگراف و تلفن و معاون اول رئیس‌جمهور به نمایندگی مجلس دهم انتخاب شد.
هیئت دولت‌های نهم و دهم به ریاست محمود احمدی‌نژاد از مرداد ۱۳۸۴ تا مرداد ۱۳۹۲ تشکیل شد. احمدی‌نژاد تنها رئیس‌جمهوری بود که سابقه نمایندگی مجلس نداشت اما چند نفر از وزرایش از مجلس آمده بودند از جمله منوچهر متکی وزیر امور خارجه نماینده مجالس اول و هفتم، عبدالرضا مصری وزیر رفاه نماینده مجلس هفتم که هر دو مجلس هفتم را به خاطر وزارت رها کردند، غلام‌حسین نوذری وزیر نفت نماینده مجالس چهارم و پنجم، حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش نماینده مجالس پنجم، ششم، هفتم و هشتم، سید محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نماینده مجلس پنجم و مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت نماینده مجالس چهارم و پنجم.
بعضی از وزرای دولت‌های احمدی نژاد هم بعد از پایان وزارتشان به پارلمان رفتند مثل مسعود میرکاظمی وزیر بازرگانی که نماینده مجلس نهم شد، عبدالرضا مصری وزیر رفاه و محمدمهدی زاهدی وزیر آموزش عالی که راهی مجالس نهم و دهم شدند و حمیدرضا حاجی‌بابایی که به نمایندگی مجلس دهم رسید.
هیئت دولت‌های یازدهم و دوازدهم به ریاست جمهوری حسن روحانی از مرداد ۱۳۹۲ تا کنون تشکیل شده است. روحانی هم سابقه نمایندگی مجلس در دوره‌های اول تا پنجم را دارد و بعضی از وزرایش هم سابقه پارلمانی دارند. مثل سید محمود علوی وزیر اطلاعات نماینده مجالس اول، دوم، چهارم و پنجم، عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور نماینده مجلس چهارم و حمید چیت‌چیان وزیر نیرو نماینده مجلس سوم.
البته نباید سید محمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی را هم فراموش کرد که با استعفا از وزارت، سودای وکالت در مجلس یازدهم را در سر دارد و اولین وزیری است که برای رسیدن به بهارستان از حضور در پاستور انصراف می‌دهد.
