شعار امسال روز جهانی مبارزه با سوء مصرف مواد و قاچاق، "سلامت برای عدالت، عدالت برای سلامت" است که از همگان دعوت میکند تا اهمیت عدالت در تضمین نتایج مثبت سلامت برای همه مردم و به ویژه برای آسیبپذیرترین افراد را در نظر بگیریم.
این شعار همچنین به ما یادآوری میکند که عدالت برای بسیاری از افرادی که تحت تاثیر مواد مخدر و قاچاق آن قرار میگیرند، چه به دلیل مجازاتهای غیرقانونی، واکنشهای عدالت کیفری نامتجانس، موانع درمانی و بازگشت به اجتماع و چه به دلیل "ننگ اجتماعی و قانونی" که با استفاده و وابستگی به مواد مخدر همراه است به درستی برقرار نمیشود.
هیئت کنترل بینالمللی مبارزه با مواد مخدر (INCB) از پاسخهای کشورها به سوءمصرف مواد مخدر و قاچاق آن که با خواستههای پیماننامههای کنترل مواد مخدر متناسب بوده و از احترام به حقوق بشر و کرامت انسانی ریشه میگیرد، حمایت میکند.
این هیئت تصریح کرده است که پاسخهای خارج از صلاحیت قضایی به فعالیتهای مظنون به ارتباط با مواد مخدر تحت هیچ شرایطی قابل دفاع نیست. این اعمال اعم از عملکردهای دولتی یا محکومیت یا تشویق توسط آنها، نقض فاحش حقوق بشر و پیماننامههای کنترل مواد مخدر که مستلزم پاسخهای قانونی به کارهای مربوط به مواد مخدر است، محسوب میشود.
در مواجهه با مجازاتهای بیش از حد و حبسهای طولانی برای جرایم مربوط به مواد مخدر که شدت کمتری دارند، از جمله جرایمی که توسط افرادی که سوءمصرف مواد مخدر دارند، صورت میگیرد، این هیئت احتمالات موجود در پیماننامههای کنترل مواد مخدر را برای اعمال روش های جایگزین مجازات و تنبیه و نیاز به اطمینان از احترام به اصل تناسب در تعیین مجازات را به دولتها یادآوری میکند.
اما یکی از دلایل اصلی نگرانی هیئت کنترل بینالمللی مبارزه با مواد مخدر تداوم بیتوجهی و عدم پیروی از این مقررات توسط دولتهاست و از همین رو این هیئت به تلاشهای خود برای تشویق به اجرای هر چه بیشتر آنها ادامه میدهد.
در نهایت باید گفت جامعهای عادل است که حتی از محرومترین اعضای خود نیز مراقبت کند. هیئت کنترل بینالمللی مبارزه با مواد مخدر به حمایت خود از دسترسی بیشتر به درمان، توانبخشی و اقدامات پس از مراقبت که در پیماننامههای کنترل مواد مخدر آورده شده و برجستهسازی اهمیت از بین بردن موانع بازگشت به جامعه از جمله تداوم بدنامسازی مصرفکنندگان مواد مخدر ادامه خواهد داد.
بنا بر گزارش پایگاه اطلاعرسانی هیئت کنترل بینالمللی مبارزه با مواد مخدر (INCB)، در حالی که این هیئت پیشرفتهای بسیاری از کشورها را به منظور اتخاذ یک سیاست انسانیتر و عادلانهتر در زمینه مواد مخدر که سلامت و رفاه افراد را در مرکز خود در نظر بگیرد، تشجیع میکند، امسال نیز مانند هر سال در روز جهانی مبارزه با سوء مصرف مواد و قاچاق، کارهایی که در این زمینه هنوز باقی مانده را متذکر میشود. با این حال این هیئت به دنبال دستیابی به احکام و اختیارات خود همچنان از تلاش کشورهای عضو پیماننامههای بینالمللی کنترل مواد مخدر حمایت میکند.
ثبت رکورد جهانی تولید کوکائین در سال ۲۰۱۷ میلادی
آژانس مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد امروز (چهارشنبه) در گزارش سالانه خود از به ثبت رسیدن بالاترین میزان تولید جهانی کوکائین نسبت به تمامی سالها در سال ۲۰۱۷ میلادی و شکستن رکورد سال پیش از آن با افزایش ۲۵ درصدی در پی افزایش تولید در کلمبیای پس از جنگ خبر داده است.
سرزمینهای جدید دورافتاده و گروههای جنایتکار تولید را در بالاترین تولیدکننده جهان به رغم تلاشهایی که برای جلوگیری از کشت کوکائین توسط جوامع محلی صورت گرفته، افزایش دادهاند.
رئیس تحقیق دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) آن چه را که در حال حاضر در کلمبیا به وقوع میپیوندد نگرانکننده و خبر بسیار بدی برای کشورهای تولیدکننده دانسته است.
گزارش این آژانس نشان میدهد افزایش ناگهانی در تولید، عمدتا به دلیل افزایش تولید کوکائین در کلمبیا بوده که حدود ۷۰ درصد کوکائین جهان را تامین میکند.
طبق این گزارش در دههای که به سال ۲۰۱۷ میلادی میرسد، تولید در حدود ۵۰ درصد افزایش یافته و دو سال قبل به ۱۹۷۶ تُن رسیده است. در طول همان دوره ۱۰ ساله میزان کوکائین کشف و ضبط شده در سراسر جهان ۷۴ درصد افزایش داشته است. در سال ۲۰۱۷ میلادی مقامات سرتاسر جهان مقداری ثبت شده از مواد مخدر را ضبط کردند که در مجموع ۱۲۷۵ تُن بوده و نسبت به سال قبل از خود افزایش ۱۳ درصدی داشته است. این نشان میدهد که تلاشهای اجرای قوانین موثرتر شده و تقویت همکاریهای بینالمللی میتواند به افزایش میزان رهگیری مواد مخدر کمک کند.
نکته آن که تقریبا ۹۰ درصد از موارد ضبط مواد مخدر در قاره آمریکا بوده و کلمبیا به تنهایی ۳۸ درصد از کل ضبطها در سراسر جهان را در سال ۲۰۱۷ میلادی به خود اختصاص داده است.
تولید کوکائین در برخی از مناطق مرکزی کلمبیا پس از معامله صلح ۲۰۱۶ با نیروهای مسلح انقلابی سابق کلمبیا (فارک) کاهش یافت چرا که به کشاورزان جایگزینی برای کاشت به جای بوتههای کوکائین داده شد. اما گزارش سازمان ملل حاکی از افزایش کشت کوکائین از آن دوره به دلیل کشت این ماده مخدر در زمینهای جدید به دور از شهرهای بزرگ توسط گروههای جنایتکار است که به جای شورشیان کنترل این کار را به دست گرفتهاند.
تشدید معضل افیون (اپیوئید)
گزارش آژانس مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد از تولید جهانی تریاک، آمارهای تولید در سال ۲۰۱۸ میلادی را اعلام کرده که در سال ۲۰۱۷ میلادی رکورد تولید را شکسته بود. این امر نشان میدهد که خشکسالی در افغانستان موجب کاهش ۲۵ درصدی تولید در سال ۲۰۱۸ میلادی و رسیدن تولید به حدود ۷۷۰ تُن شده و همچنین تولید بیش از حد در سال قبل از آن احتمالا قیمتها را نیز کاهش داده بود.
آژانس مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد همچنین پس از بررسیهای کشورهای پرجمعیت هند و نیجریه از آمارهای به شدت بالای افرادی که به دلیل اختلالات ناشی از سوءمصرف مواد مخدر رنج برده و به درمان نیاز دارند، خبر داده است.
این گزارش نشان میدهد در سال ۲۰۱۷ میلادی در سراسر جهان حدود ۳۵ میلیون نفر تحت تاثیر مواد مخدر قرار گرفتهاند که حدود ۴.۵ میلیون نفر بیشتر از برآوردهای قبلی بوده است. همچنین از هر هفت نفری که به دلیل سوءمصرف مواد مخدر به درمان نیاز دارند، شش نفر از خدمات درمانی بهرهمند نمیشوند.
بحران مصرف افیون در آمریکا نیز سیر صعودی داشته و در سال ۲۰۱۷ میلادی با بیش از ۴۷ هزار مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد افیون مواجه شده است.
آژانس مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد برآورد کرده که در سال ۲۰۱۷ میلادی ۵۳.۴ میلیون نفر در سراسر جهان مصرف افیون داشتهاند که به نسبت سال گذشته خود افزایش ۵۶ درصدی داشته است.
گرچه فنتانیل و مشتقهای آن همچنان مشکل اصلی در آمریکای شمالی است اما ترامادول در غرب، مرکز و شمال آفریقا معضل اصلی به شمار میرود.
کشف و ضبطهای جهانی مواد مخدر افیونی از کمتر از ۱۰ کیلوگرم در سال ۲۰۱۰ میلادی به حدود ۹ تُن در سال ۲۰۱۳ میلادی و ۱۲۵ تُن در سال ۲۰۱۷ میلادی رسیده است.
بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه، ماده مخدر ماریجوآنا یا گُل با ۱۸۸ میلیون مصرفکننده در سراسر جهان همچنان بیشترین شمار مصرف کننده مواد مخدر را در سراسر جهان به خود اختصاص داده است.