بازتاب گسترده گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران؛ "برجام" در معرض خطر
برخی رسانه های غربی تلاش کردند اقدامات ایران را نقض برجام جلوه دهند هرچند تاکید کردند ایران راه دیپلماسی را باز گذاشته است.
** آسوشیتدپرس: گام‌های هسته‌ای ایران به آسانی قابل بازگشت است
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس گزارش داد: ایران امروز (یکشنبه) اعلام کرد که سطح غنی سازی اورانیوم را افزایش خواهد داد که این اقدام تأکیدی بر تشدید تنشها بین تهران و آمریکا است.
مقامات ایرانی روز یکشنبه اعلام کردند که سطح غنی سازی تا ساعات آینده در همین روز افزایش می‌یابد اما درصد دقیق غنی سازی را اعلام نکردند.
«علی ربیعی» سخنگوی دولت گفت که "سطح جدید غنی سازی بر اساس نیازهای ما خواهد بود". سطح غنی سازی مطابق توافق هسته‌ای برجام ۳.۶۷ درصد تعیین شده بود.
مقامات ایران تاکید کردند که اقدامات جدید موجب بسته شدن مسیر دیپلماسی برای حفظ برجام نخواهد شد.
«عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: فرصت برای دیپلماسی وجود خواهد داشت.
این درحالیست که «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه روز گذشته (شنبه) در گفت وگوی تلفنی با حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران گفت که تلاش می‌کند تا ۱۵ ژوئیه راهی برای از سرگیری گفت وگو بین ایران و شریکان غربی پیدا کند.
عراقچی امروز گفت که بحث‌ها با اروپایی‌ها ادامه دارد.
وی افزود: از دیدگاه ما اگر آمریکا بخواهد در مذاکرات بین ایران و کشورهای ۱+۴ مشارکت کند این کار ممکن است.
آسوشیتدپرس ادامه داد: با این حال امیدها برای نجات و حفظ برجام بطور فزاینده ای کمرنگ شده است زیرا اروپایی‌ها قادر به ارائه راه مؤثری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا نبوده‌اند.
آسوشیتدپرس تاکید کرد: هر چند گام‌های ایران برای کارشناسان منع اشاعه هسته‌ای موجب نگرانی است اما اگر اروپایی‌ها کاهش تحریم‌های مورد نظر ایران را به این کشور ارائه دهند، این گام‌های هسته‌ای ایران به آسانی قابل بازگشت است.
** بی بی سی: ایران نقض جدید توافق هسته‌ای را اعلام کرد
شبکه خبری "بی بی سی" انگلیس نیز در خبری فوری با عنوان اینکه "اعلام مورد جدید نقض برجام از سوی ایران" گزارش داد: ایران اعلام کرد که از محدوده مشخص شده در سطح غنی سازی اورانیوم با نقض توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ عبور خواهد کرد.
عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران گفت که ایران هنوز می‌خواهد توافق هسته‌ای را حفظ کند اما کشورهای اروپایی را به علت پایبند نبودن به تعهدات آنها مقصر دانست.
آمریکا بطور یکجانبه در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد و از آن زمان تا کنون تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرده است.
این شبکه خبری انگلیسی ادعا کرد: اعلام امروز ایران تازه‌ترین مورد نقض توافق هسته‌ای است. ایران در ماه مه (اردیبهشت) نیز میزان تولید اورانیوم غنی شده را افزایش داده بود؛ ماده‌ای که برای تولید سوخت رآکتورها قابل استفاده است اما برای ساخت سلاح هسته‌ای هم می‌توان از آن استفاده کرد. این کشور تا کنون میزان اورانیوم غنی شده‌ای بیش از میزان مجاز در برجام است.
عراقچی روز یکشنبه در یک کنفرانس خبری گفت که ایران غنی سازی اورانیوم بالاتر از سطح ۳.۶۷ درصدی را آغاز خواهد کرد.
اعلام این مطلب یک روز پس از آن صورت گرفت که امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه در گفت وگو با حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران نسبت به تبعات کنار گذاشته شدن توافق هسته‌ای ابراز "نگرانی عمیق" کرد.
روحانی از کشورهای اروپایی خواست که برای حفظ توافق هسته‌ای اکنون اقدام کنند.
** خبرگزاری فرانسه: برجام در معرض خطر
فرانس پرس نیز در گزارشی با عنوان "ایران در مسیر افزایش سطح غنی سازی اورانیوم"، توافق هسته‌ای برجام را "توافقی در معرض خطر" توصیف کرد و نوشت: ایران روز یکشنبه اعلام کرد که در تلاش برای فشار بر امضا کنندگان توافق هسته‌ای برای اجرای تعهدات آنها، سطح مجاز غنی سازی در توافق هسته‌ای را نقض می‌کند.
این خبرگزاری غربی افزود: این اقدام ایران درحالی انجام می‌شود که اتحادیه اروپا و آمریکا که از توافق خارج شده با این اقدام ایران مخالف هستند.
روحانی رئیس جمهوری ایران برای اولین بار در روز ۸ مه (۱۸ اردیبهشت) همزمان با اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام، قصد جمهوری اسلامی ایران در زمینه کاهش تعهدات را اعلام کرد.
وی گفت که این اقدامات در پاسخ به قصور و کوتاهی کشورهای باقی مانده در برجام برای عمل به قول‌های خود برای کمک به ایران در دور زدن تحریم‌های گزنده آمریکا انجام می‌شود.
مکرون رئیس جمهوری فرانسه در گفت وگو با روحانی از "نگرانی عمیق" خود درباره خطرات تضعیف توافق هسته‌ای سخن گفت.
با این حال مکرون و روحانی توافق کردند که تا روز ۱۵ ژوئیه (دوشنبه ۲۴ تیر) شرایط برای از سرگیری گفت وگوها بین تمام طرف‌ها را بررسی کنند.
هنوز معلوم نیست که جمهوری اسلامی تا چه حدی غنی سازی را تقویت خواهد کرد. اما یک مشاور ارشد آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران روز جمعه گفت که سطح غنی سازی می‌تواند به پنج درصد برسد.
روحانی تاکید کرده که اگر سایر طرف‌ها به ایران در کاهش تأثیر تحریم‌ها کمک کنند، اقدامات ایران برگشت داده خواهد شد.
ایران با استناد به شروطی از برجام در خصوص کاهش تعهدات در برابر نقض تعهدات طرف دیگر، می‌گوید که توافق هسته‌ای را نقض نکرده است.
اروپا درصدد حفظ توافق هسته‌ای از طریق ایجاد سازوکار پرداخت مالی موسوم به "اینستکس" است که هدف از آن کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌های آمریکا است.
اما روحانی این سازوکار را به عنوان "توخالی" رد کرده زیرا فروش نفت ایران را تسهیل نکرده است.
** رویترز: افزایش چالش ایران در برابر فشار تحریمی آمریکا
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد: ایران روز یکشنبه اعلام کرد که تعهدات خود در چهارچوب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را کاهش می‌دهد و سطح غنی سازی را بالا می‌برد.
این اعلام ایران که موید گزارش روز شنبه رویترز است، نشانه‌ای از افزایش چالش ایران در برابر تشدید فشار تحریم‌های آمریکا است.
رویترز افزود: مقامات ارشد ایران در یک کنفرانس خبری اعلام کردند که این کشور هر ۶۰ روز به کاهش تعهدات ادامه می‌دهد مگر اینکه امضا کنندگان برجام برای محافظت از ایران در برابر تحریم‌های آمریکا اقدام کنند اما آنها در عین حال مسیر دیپلماسی را باز نگاه داشتند.
در نشانه‌ای از افزایش نگرانی غربی‌ها، رئیس جمهوری فرانسه گفت که او و حسن روحانی توافق کرده‌اند که بدنبال شرایطی برای از سرگیری گفت وگوها درباره مساله هسته‌ای ایران تا روز ۱۵ ژوئیه باشند.
دفتر مکرون افزود که او به گفت وگو با مقامات ایران و سایر طرفهای دخیل برای "تعامل به منظور کاهش تنشها در موضوع هسته‌ای ایران" ادامه خواهد داد.
«سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران پیش از ظهر امروز در نشست خبری مشترک با سخنگوی دولت و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سئوالی گفت: ما امروز در موعد ۶۰ روز گام اول کاهش تعهدات برجامی خودمان هستیم و از آنجایی که خواسته‌های ما در باره برجام تحقق نیافت، گام دوم خود را بر می‌داریم.
وی ادامه داد: در گام اول اعلام کردیم نسبت به ذخایر پایبندی به تعهد خود نداریم تعهد خود را نسبت به غلظت اعلام می‌کنیم. امروز نامه‌ای از سوی آقای ظریف به خانم موگرینی تهیه و نوشته شده است و بندهایی که در برجام در باره غلظت غنی‌سازی آمده است را اعلام کردیم که دیگر رعایت نمی‌کنیم و غلظت غنی‌سازی را افزایش خواهیم داد.
وی تصریح کرد با این حال، حرکت ما به گونه‌ای است که فرصت برای گفت‌وگو، دیپلماسی و تعامل در این مدت فراهم شود و اگر از این فرصت استفاده نشود، نباید کسی در تصمیم ایران تردید کند که کاهش روند تعهدات ادامه می‌یابد.
مهلت ۶۰ روزه جمهوری اسلامی ایران به طرفهای حاضر در برجام امروز - یکشنبه ۱۶ تیرماه ۹۸ - به پایان رسید و اقدام تازه ایران در کاستن از تعهدات برجامی اعلام شد.
کاهش تعهدات برجامی ایران در پی خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های ظالمانه از سوی این کشور علیه ایران و عدم انجام تعهدات از سوی دولت های اروپایی و بقیه کشورهای امضا کننده توافق هسته‌ای صورت می گیرد.
طبق توافق هسته‌ای که بین ایران و شش کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در سال ۱۳۹۴ صورت گرفت، مقرر شد که ایران با رفع تحریم‌های بین المللی از مزایایی اقتصادی برجام برخوردار شود، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ با خروج از این توافق اعلام کرد که تحریم‌های خود را برگردانده و با اعمال فشارحداکثری تلاش می‌کند تا فروش نفت ایران را به صفر برساند.
در مقابل این اقدامات، ایران از کشورهای اروپایی خواست تا طبق توافق نسبت به مقابله با تحریم‌های آمریکا و انجام تعهدات اقدام کرده و راهکارهایی را برای برخورداری تهران از مزایای اقتصادی برجام پیش بینی کنند. اما با گذشت بیش از یکسال و صبر ایران، اروپا تاکنون این تعهد خود را انجام نداده است.
در پی این اقدام، شورای عالی امنیت ملی روز ۱۸ اردیبهشت ماه امسال (۱۳۹۸) در بیانیه ای از برنامه ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای در توافق یرجام خبر داد.
براساس بیانیه شورای عالی امنیت ملی در صورتی که شرکای اروپایی برجام طی این مدت گامی برای تأمین منافع ایران در توافق برجام برندارند ایران گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای خود را در پایان مهلت ۶۰ روزه برمی دارد.
در همین راستا رئیس جمهوری چهارشنبه هفته گذشته و در جلسه هیأت دولت گفت که ایران دیگر متعهد به رعایت سقف ۳/۶۷ درصد نخواهد بود.
ایران در عین حال اعلام کرده است اقداماتش در کاهش تعهدات هسته‌ای برگشت پذیر است و هر گاه شرکای اروپایی اقدام به اجرای تعهدات خود در برجام کرده و منافع ایران در توافق هسته‌ای تأمین شود تهران هم سریعاً می‌تواند کاهش تعهدات خود را متوقف کند.
ایران دوماه قبل اعلام کرده بود که "به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را تامین کنند؛ چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند درمرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد."
رئیس جمهوری فرانسه شب گذشته در تماس تلفنی با رئیس جمهوری ایران، با قبول اینکه اقدام های اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده، وعده داد که همه تلاش خود را برای جبران این موضوع بکار گیرند.
