دنیایی در تسخیر پلاستیک‌ها
این روزها استفاده از پلاستیک به یکی از رفتارهای روزمره خانواده‌ها تبدیل شده است. هنگام خرید، زمان تفریح، پلاستیک به عضوی از خانواده ایرانی تبدیل شده است. حدود چهار درصد از تولید نفت در جهان صرف تولید مواد پلاستیکی می‌شود.
دستیابی به دانش، اکتشافات و صنایع گوناگون آسایش و رفاه بیشتر انسان را فراهم کرد اما آن روی سکه نابودی طبیعت، تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین، بروز بحران‌های انسانی خشکسالی، کم آبی، فقر گسترش یافت. گویی انسان هر چه بیشتر به علم و آگاهی و پیشرفت دست پیدا کرد کمتر به طبیعت و حفظ جان زمین اندیشید.
دنیای امروز ما به تسخیر پلاستیک‌ها درآمده است؛ از کیسه‌های پلاستیکی برای خرید روزانه استفاده می‌شود. زندگی بدون پلاستیک دیگر نه تنها یک رؤیا، بلکه از جهاتی غیرممکن است. اما مساله اینجاست که پلاستیک خیلی بیشتر از حد تصور می‌تواند دردسرساز باشد.
امروزه دولت‌ها و سازمان‌های مردم نهاد حامی محیط زیست با ترویج و تبلیغ مصرف کیسه‌های پارچه‌ای و قابل بازیافت و همچنین راهکارهایی نظیر دریافت مالیات و هزینه‌های چند برابری از مردم بابت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی سعی در کاهش مصرف این نوع کیسه‌ها و تغییر الگوی مصرف در بین مردم هستند.
وضعیت خطرناک پلاستیک‌ها
فاطمه دعاگویان، کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: طبق تحقیقات میانگین زمان استفاده از کیسه‌های پلاستیکی کم است، این زمان کمتر از ۲۵ دقیقه تخمین زده شده است.
وی افزود: این کیسه‌ها پس از استفاده‌ای ۲۵ دقیقه‌ای، از ذهن ما دور می‌شوند، اما در محیط زندگی ما باقی می‌مانند.
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: طبق بررسی‌های به عمل آمده، حدود ۱۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان لازم است تا یک کیسه پلاستیکی به طور کامل نابود شود.
دعاگویان با بیان اینکه وضعیت دریاها و برکه‌ها بر اثر استفاده بی رویه از پلاستیک در حد وخیمی قرار دارد، تصریح کرد: در اقیانوس‌ها تپه‌هایی از انواع پلاستیک به وجود آمده که اثرات مخربی بر روی زندگی نسل پیش رو خواهد داشت.
وی اظهار کرد: کیسه‌های پلاستیکی پس از اختراع پلاستیک در سال ۱۸۵۶ میلادی توسط الکساندر پارکس مورد استفاده قرار گرفتند و در همین مدت زمان نه چندان طولانی توانسته‌اند اثرات مخرب و ضررهای جبران ناپذیری را بر زندگی انسان برجای بگذارند.
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران سالانه بیش از سه میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود که بیشترین این پلاستیک‌ها بادوام هستند و صدها سال طول می‌کشد تا به خودی خود تجزیه شوند.
دعاگویان ادامه داد: برنامه حفاظت از محیط زیست سازمان ملل متحد برآورد کرده است در هر ۱.۶ کیلومتر مربع از اقیانوس‌ها ۴۶ هزار قطعه زباله پلاستیکی شناور وجود دارد.
وی افزود: بیشتر کیسه‌های پلاستیکی برای تجزیه کامل به هزار سال زمان نیاز دارد و عمر آن‌ها بیش از ۱۰ برابر عمر انسان است.
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی تصریح کرد: طبق تازه‌ترین گزارش کمیسیون اروپا، استفاده از پلاستیک طی ۵۰ سال اخیر به اوج رسیده و تولید جهانی آن در هر سال از ۱.۵ میلیون تن در سال ۱۹۵۰ میلادی به ۲۴۵ میلیون تن در سال ۲۰۰۸ میلادی رسیده است.
ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در جهان
دعاگویان با بیان اینکه در کشورهای نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی ۹۴ درصد کاهش یافته است، افزود: در سوئیس، آلمان و هلند نیز برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مالیات وضع شده است.
وی با اشاره به اینکه می‌توانیم شروع زندگی بدون پلاستیک را گام به گام آغاز کرده تا به آن عادت کنیم، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که باعث تولید ضایعات پلاستیکی و افزایش آن می‌شود، خرید کردن است که برای کاهش تولید ضایعات پلاستیکی در این پروسه استفاده از کیسه‌های قابل استفاده مجدد و ظروف و جعبه‌هایی برای حمل مواد پیشنهاد می‌شود.
راهکارها
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به اینکه گاهی بسته‌بندی مواد غذایی خود عاملی برای افزایش ضایعات پلاستیکی است، اظهار کرد: استفاده از ظروف قابل استفاده مجدد و شیشه می‌تواند استفاده از کیسه‌های پلاستیکی یک بار مصرف، بسته بندی‌های پلاستیکی و ظروف پلاستیکی که می‌تواند مواد شیمیایی سمی را به مواد غذایی وارد کنند، کاهش می‌یابد.
دعاگویان با اشاره به اینکه هر فردی با کوچک‌ترین تغییر در زندگی، می‌تواند به کاهش زباله‌های پلاستیکی کمک کند، افزود: یکی از کمپین‌های بی‌نظیری که در حمایت از عدم استفاده از پلاستیک فعالیت می‌کند کمپین جمع‌آوری انفرادی و یا گروهی زباله‌های پلاستیکی است.
وی یادآور شد: با توجه به میزان فراوان تبدیل کیسه‌های پلاستیکی به زباله‌های بی مصرف، اگر دلسوزی چنین کمپین‌ها و چنین افرادی برای محیط زیست نباشد و مشارکتی از سمت هر شخصی صورت نگیرد، در سال‌هایی نه چندان دور شاهد حضور ده‌ها میلیون تن زباله و کیسه‌های پلاستیکی در محیط زیست خواهیم بود.
تصویب قوانین الزام‌آور، اعمال محدودیت یا ممنوعیت، اخذ مالیات‌های سنگین یا جریمه نقدی به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند، اما همه این اقدامات بدون همراهی و مشارکت داوطلبانه مردم، از اثرگذاری کافی برخوردار نخواهند بود.
استفاده از کیسه‌هایی تجزیه پذیر برای خرید و مصارف گوناگون می‌تواند در این راه کمک کننده باشد. مهم این است که هر فردی به تنهایی در زندگی‌اش به پلاستیک "نه" بگوید.
