بمب ویتامین C در یک گل!

میوه گل رز (Rose Hip) از شکوفه‌های گیاه رز وحشی رشد می‌کند. این محصول دارای رنگ‌های مختلف از نارنجی تا بادنجانی است و معمولاً در بخش پایانی فصل رویش، حدوداً اواخر تابستان تا پاییز، رشد می‌کند.

میوه گل رز یکی از مواد تشکیل دهنده رایج در چای‌های گیاهی است و همچنین به شکل مکمل و پودر نیز به فروش می‌رسد. میوه گل رز حاوی برخی آنتی اکسیدان‌های مهم از جمله ویتامین C، ویتامین E، بتا-کاروتن و لیکوپن است که برای سلامت انسان مفید هستند. برخی افراد فعال در پزشکی جایگزین بر این باورند که میوه گل رز می‌تواند از طیف گسترده‌ای از علائم گوارشی و التهابی پیشگیری یا به درمان آنها کمک کند.

به طور خاص، میوه گل رز سرشار از ویتامین C است، از این رو، بسیاری از فواید این ویتامین مانند پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا و تقویت سیستم ایمنی را ارائه می‌کند. یک وعده ۱۰۰ گرمی از این میوه دارای ۴۲۶ میلی گرم ویتامین C است. با این وجود، مقدار زیادی از ویتامین C موجود در میوه گل رز طی فرآیند خشک کردن و فرآوری و همچنین طی ذخیره سازی از بین می‌رود. بر همین اساس، بسیاری از محصولات تهیه شده از میوه گل رز با ویتامین C مصنوعی غنی می‌شوند، در شرایطی که این مساله روی برچسب تمام محصولات عنوان نمی‌شود.

فواید سلامت

در پزشکی جایگزین یا مکمل، میوه گل رز به عنوان درمانی طبیعی برای انواع مختلف مشکلات سلامت استفاده می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- آرتریت

- کمردرد

- یبوست

- دیابت

- اسهال

- سنگ‌های کیسه صفرا

- نقرس

- اولسرها یا زخم‌ها

- عفونت‌های دستگاه ادراری

افزون بر این، برخی بر این باورند که میوه گل رز در تقویت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون، کاهش التهاب، و حتی پیشگیری از بیماری قلبی نقش دارد. برخی از این ادعاها از پشتیبانی علمی بیشتری نسبت به بقیه برخوردار هستند.

آرتریت

برخی مطالعات نشان داده‌اند که میوه گل رز ممکن است به بهبود علائم استئوآرتریت (آرتروز) و آرتریت روماتوئید (یک نوع خودایمنی از بیماری آرتریت) کمک کند.

در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۵ در نشریه the Scandinavian Journal of Rheumatology منتشر شد، پژوهشگران گزارش کردند که مصرف روزانه پنج گرم مکمل میوه گل رز به مدت سه هفته کاهش درد آرتروز و نیاز به داروهای مسکن در مقایسه با گروهی که دارونما دریافت می‌کردند را موجب شد.

مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۱۰ که در نشریه Phytomedicine منتشر شد، نشان داد که مکمل‌های میوه گل رز عملکرد بدنی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید را بهبود بخشیده، اما تاثیر اندکی در کاهش درد داشته است. برخی مطالعات نیز هیچ گونه اثر مفیدی را نشان نداده‌اند.

طی یک بررسی که در سال ۲۰۱۳ در نشریه Osteoarthritis and Cartilage منتشر شد، پژوهشگران این گونه نتیجه گیری کردند که میوه گل رز در بهبود آرتروز زانو موثر نبوده و در بهبود آرتروز کلی نیز فایده قابل اطمینانی نشان نداده است.

بیماری قلبی

بنابر نتایج مطالعه‌ای کوچک که در نشریه the European Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، میوه گل رز ممکن است به پیشگیری از بیماری قلبی در افراد مبتلا به چاقی کمک کند. در این مطالعه، ۳۱ شرکت کننده با شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۳۰ حضور داشتند و روزانه تونیکی حاوی پودر میوه گل رز یا یک دارونما را دریافت می‌کردند.

پس از شش هفته، گروهی که میوه گل رز دریافت کرده بودند، بهبود بیشتر در نشانگرهای بیماری قلبی از جمله فشار خون سیستولیک و سطوح کلسترول نسبت به گروهی که دارونما دریافت کرده بودند را نشان دادند. به عنوان یک جنبه منفی، گروه مصرف کننده میوه گل رز افزایش در التهاب عروقی و عدم کاهش در فشار خون دیالوستیک را نیز تجربه کردند.

به پژوهش‌های بیشتر برای بررسی فواید و خطرات استفاده از میوه گل رز برای کمک به بهبود شرایط قلب نیاز است. همچنین، شواهدی قطعی مبنی بر اینکه میوه گل رز یک مکمل کارآمد برای کاهش وزن است، وجود ندارد.

دیابت

پژوهش‌های اولیه نشان داده‌اند که میوه گل رز ممکن است به پیشگیری از دیابت نوع ۲، به ویژه در افراد دارای عوامل خطرآفرین، مانند چاقی و فشار خون بالا کمک کند.

در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در نشریه the American Journal of Physiology منتشر شد، پژوهشگران دریافتند که یک دوره ۲۰ هفته‌ای مصرف پودر میوه گل رز به پیشگیری از دیابت در موش‌هایی که یک رژیم غذایی پر چرب را دنبال می‌کردند، کمک کرده است. کاهش انباشت سلول‌های چربی در کبد از عوامل موثر در این زمینه عنوان شد.

به گفته پژوهشگران، میوه گل رز قادر به عادی سازی سطوح قند خون و حفظ سطوح مناسب کلسترول بوده است. این نظریه مطرح شده است که ترکیبات موجود در این گیاه رشد سلول‌های بتا در پانکراس که مسئول تولید انسولین هستند را تحریک می‌کنند.

به رغم نتایج امیدوارکننده، تقریباً هیچ پژوهشی درباره استفاده از میوه گل رز با حضور سوژه‌های انسانی مبتلا به دیابت نوع ۲ صورت نگرفته است.

مشکلات گوارشی

میوه گل رز دیر زمانی است که برای درمان اسهال، زخم‌های معده و دیگر مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. شواهد روزافزون نشان می‌دهند که این روش درمان ممکن است به واقع موثر باشد.

بنابر یک بررسی در سال ۲۰۱۷ که توسط دانشگاه زاراگوزا در اسپانیا انجام شد، میوه گل رز تقریباً به اندازه داروی لوموتیل (دیفنوکسیلات) که برای درمان اسهال استفاده می‌شود، می‌تواند در کاهش انقباض‌های ماهیچه‌های روده‌ای موثر باشد.

همچنین، به نظر می‌رسد میوه گل رز به واسطه تغییر در تعادل pH معده به کاهش خطر بروز زخم‌های معده کمک می‌کند. بر همین اساس، میوه گل رز ممکن است محیطی نامطلوب را برای باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد کند که از دلایل اصلی بروز زخم‌های معده است. برای تایید این نتایج همچنان به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

کاهش کلسترول

نتایج یک مطالعه نشان داد که مصرف منظم عصاره میوه گل رز با کاهش سطوح کلسترول پیوند خورده است. این محصول، به ویژه برای بیماران چاق موثر بود. بیمارانی که برای شش ماه روزانه یک نوشیدنی تهیه شده از پودر میوه گل رز را مصرف می‌کردند کاهش چشمگیر در سطوح کلسترول کلی خون را تجربه کردند.

بهبود شرایط پوست

روغن تهیه شده از میوه گل رز می‌تواند به لایه‌های عمیق پوست نفوذ کرده و سلامت این اندام را بهبود ببخشد. ویتامین C تولید کلاژن را تحریک می‌کند که می‌تواند به کاهش چین و چروک‌ها و خطوط پوست منجر شود. همچنین میوه گل رز حاوی ویتامین A است که رطوبت پوست را افزایش می‌دهد.

روغن میوه گل رز می‌تواند به مبارزه با آسیب پروتوهای فرابنفش خورشید نیز کمک کند. آنتی اکسیدان‌های موجود در این میوه بافت و رنگ پوست را بهبود بخشیده، و به بهبود لکه‌های تیره پوست کمک می‌کند. اسیدهای چرب اساسی در روغن گل رز نیز می‌توانند به بازسازی پوست کمک کنند. اما به خاطر داشته باشید که این روغن نباید به طور مستقیم روی آکنه مالیده شود. افزون بر این، میوه گل رز حاوی کوئرستین است که مشخص شده است از ملانوما، نوعی جدی از سرطان پوست پیشگیری می‌کند.

عوارض جانبی بالقوه

میوه گل رز به طور کلی محصولی بی خطر در نظر گرفته می‌شود، اما ممکن است در برخی افراد موجب بروز عوارض جانبی، از جمله حالت تهوع، اسهال، یبوست، سوزش سردل، کرامپ های معده، خستگی و سردرد شود. خطر بروز عوارض جانبی با مصرف دوزهای بیشتر افزایش می‌یابد. برخی افراد بی خوابی و خواب نامناسب و بی کیفیت را نیز گزارش کرده‌اند.

میوه گل رز می‌تواند با برخی داروها نیز تداخل ایجاد کند. بسیاری از این موارد با تراکم بالای ویتامین C در این میوه مرتبط هستند. بر همین اساس، اگر داروهای ضد بارداری مبتنی بر استروژن یا داروی ضد روانپریشی پرولیکسین (فلوفنازین) مصرف می‌کنید باید به تداخل با میوه گل رز توجه داشته باشید زیرا این داروها تحت تاثیر دوزهای بیش از حد ویتامین C قرار می‌گیرند.

همچنین، میوه گل رز دارای ویژگی‌های ادرارآور خفیف است و ممکن است آثار داروهای ادرارآور مانند لازیکس (فوروزماید) را تقویت کند. اثری مشابه ممکن است تراکم لیتیوم در خون را کاهش دهد و به طور بالقوه اثربخشی داروهای تثبیت کننده خلق و خو را کاهش دهد.

میوه گل رز حاوی ماده‌ای به نام Rugosin E است که می‌تواند موجب تشکیل لخته‌های خون شود. در صورت ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی، آمبولی ریوی، یا دیگر بیماری‌ها و شرایطی که شامل لخته‌های خون می‌شوند باید از مصرف میوه گل رز پرهیز کنید. همچنین، ممکن است میوه گل رز کارایی داروهای رقیق کننده خون، مانند وارفارین که برای پیشگیری یا درمان بیماری‌های قلبی عروقی استفاده می‌شوند را کاهش دهد.

در صورت ابتلا به اختلالات مرتبط با ماده معدنی آهن، مانند هموکروماتوز مراقب مصرف میوه گل رز باشید. ویتامین C موجود در این گیاه می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد که احتمال تشدید بیماری را افزایش می‌دهد. اگرچه نادر است، اما ویتامین C موجود در میوه گل رز ممکن است خون را هرچه بیشتر اسیدی سازد و این شرایط موجب بیماری سلول داسی شکل یا تشدید آن شود.

به واسطه کمبود پژوهش‌ها در زمینه ایمنی، میوه گل رز نباید توسط کودکان، زنان باردار یا مادران شیرده استفاده شود.

دوز مصرف

دستورالعملی که به طور مستقیم میزان مصرف میوه گل رز را توصیه کرده باشد، وجود ندارد. به واسطه نگرانی‌ها درباره خطر التهاب، استفاده بلند مدت از میوه گل رز توصیه نشده است.

کپسول‌های میوه گل رز به طور معمول در دوزه های ۵۰۰ تا ۱,۰۰۰ میلی گرم به فروش می رسند و مصرف در این محدوده بی خطر در نظر گرفته می‌شود. دوزهای بیش از ۲,۰۰۰ میلی گرم، به ویژه اگر مکمل حاوی ویتامین C نیز باشد، ممکن است خطر مواجهه با عوارض جانبی را افزایش دهد.

عصاره میوه گل رز را با روغن اساسی رز یا میوه گل رز اشتباه نگیرید. عصاره‌ها و تنتورهای میوه گل رز به طور معمول استفاده خوراکی دارند. روغن‌های اساسی به طور معمول برای رایحه درمانی یا تنها استفاده خارجی کاربرد دارند. به عنوان یک قانون کلی، هرگز بیش از مقدار توصیه شده روی برچسب محصول مصرف نکنید.