نخست‌وزیر بعدی بریتانیا کیست؟ جانسون و هانت چه نگاهی به ایران دارند؟
تنها دو روز دیگر باقی است تا نخست وزیر جدید بریتانیا به همگان معرفی شود. انتخابات رهبری حزب محافظه کار بریتانیا در حالی به مرحله آخر رسیده است که پیروز این رقابت جانشین ترزا می در مقام رهبری حزب و نخست وزیری بریتانیا خواهد شد.
اوایل ماه ژوئیه برگه‌های رای برای ۱۶۰ هزار عضو حزب محافظه کار در سراسر بریتانیا فرستاده شده است. اعضای حزب می‌بایست از بین بوریس جانسون، وزیر خارجه سابق و جرمی هانت، وزیر خارجه فعلی یک نفر را به عنوان جانشین ترزا می انتخاب می‌کردند. فردا مهلت به پایان می‌رسد و نتیجه انتخابات، روز یک مرداد اعلام خواهد شد.
نتیجه نظرسنجی منتشرشده در روزنامه تایمز نشان می دهد که بوریس جانسون از حمایت ۷۴ درصد اعضای حزب محافظه کار برخوردار است. این در حالی است که تنها ۲۶ درصد اعضاء از جرمی هانت به عنوان رهبر آینده حزب حمایت می کنند.
اما این دو کاندیدای نهایی چه نظری درباره ایران و توافق هسته‌ای دارند؟ درباره تنش‌های اخیر بین ایران و آمریکا و حتی بریتانیا چه موضعی داشتند؟
بوریس جانسون؛ از اظهار نظر درباره تغییر رژیم ایران تا ایراد گرفتن از برجام
«اگر من نخست وزیر شوم، آیا از اقدام نظامی علیه ایران حمایت می‌کنم؟ پاسخ منفی است.» این آخرین گفته بوریس جانسون یکی از بخت‌های اصلی نخست وزیری بریتانیا درباره ایران است.
آقای جانسون، به استفاده از واژه‌های تیز و تند و واکنش‌های خاص شهره است. او بارها با جملات صریح و تند، ایران را زیر تیغ تیز انتقادهای خود قرار داد.
وی اوایل ژوئیه زمانیکه تنور انتخابات حزب داغ‌تر از پیش شده بود در جریان جلسه پرسش و پاسخ محافظه‌کاران بریتانیا مدعی شده بود: «باید درباره ایران و این حکومت بسیار هوشیار باشیم چراکه آن ها در هر نوع شیطنتی در منطقه مقصر هستند. بریتانیا باید با واشنگتن و بروکسل همکاری کند تا از هرگونه شیطنت ایران در منطقه جلوگیری کنند.»
وزیر امور خارجه سابق بریتانیا به نظر می‌رسد درباره برجام یکی به نعل می‌زند و یکی به میخ. او همیشه با توجه به سیاست‌های کلی بریتانیا از برجام حمایت کرده است اما طعنه‌های خود را گاه و بیگاه نیز بیان می‌کند به‌طور مثال وی اخیرا و در رقابت‌های انتخاباتی گفت: «معتقدم قطعا برجام ضعیف عمل می‌کند و باید درباره راه‌هایی که رفتار‌های مخرب ایران را محدود می‌کند فکر کنیم و همچنان معتقدم که وادار کردن ایران به ادامه ندادن برنامه هسته‌ای‌اش راه درستی برای کشور ما و منطقه است.»
به نظر می‌رسد بوریس جانسون به مانند دونالد ترامپ از مذاکرات جدید برای دستیابی به یک توافق تازه با ایران استقبال کند. این موضوع را می‌توان در لابلای چند اظهارنظرش درباره ایران پیدا کرد.
وی زمانیکه وزیر امور خارجه بریتانیا بود و ایالات متحده قصد خروج از برجام را داشت در مقاله‌ای برای روزنامه نیویورک تایمز نوشت: «توافق اتمی با ایران قطعا ضعف‌هایی دارد ولی من اطمینان دارم که می‌توان آنها را برطرف کرد. چرا که هنگام مواجهه با مجموعه‌ای از گزینه‌های نامطبوع، عقل سلیم در این است که گزینه‌ای با کمترین تبعات منفی انتخاب شده و بعداً کاستی‌های آن اصلاح شوند.»
وی پس از خروج آمریکا از برجام نیز از مذاکرات جدید سخن گفته بود و تصریح کرد: «حال که دولت ترامپ برجام را ترک کرده است، این وظیفه واشنگتن است تا راهی برای مذاکرات جدید درباره نگرانی‌های مشترکمان بیابد.»
جانسون پیشتر نیز در راستای سیاست یکی به نعل و یکی به میخ، در نوامبر ۲۰۱۷ نیز در کمیته امور خارجه پارلمان بریتانیا، ابتدا توافق هسته‌ای با ایران را «پیروزی شگفت‌انگیز دیپلماسی» توصیف کرد اما با این وجود گفت که این توافق تغییر گسترده‌ای را در سیاست‌های ایرانیان در منطقۀ خاورمیانه از جمله حمایت این کشور از حزب الله لبنان و حوثی‌ها در یمن بوجود نیاورده است.
آیا جانسون دنبال تغییر رژیم در ایران است؟
وی زمانیکه وزیر امور خارجه بود، یکبار به تهران سفر کرد که محور این سفر که بیشتر رسانه‌ها درباره آن سخن گفتند، توافق هسته‌ای نبود بلکه درباره آزادی نازنین زاغری شهروند ایرانی- بریتانیایی زندانی در ایران بود. خانم زاغری از سال ۲۰۱۶ در بند زنان زندان اوین زندانی است.
جانسون به مانند مقام‌های آمریکا یکبار نظرش را درباره تغییر رژیم در ایران بیان کرده بود گرچه این نظر کمی عجیب بود. وی در ماه می ۲۰۱۸ در پارلمان بریتانیا درباره موضع‌اش درباره تغییر رژیم در ایران گفته بود: «گمان نمی‌کنم تغییر رژیم در ایران هدفی باشد که ما در پی آن باشیم.»
وی در عین حال افزود: «ممکن است در آینده نزدیک در پی تغییر رژیم [در ایران] باشیم اما نمی‌توانم با اطمینان بگویم که این تغییر لزوما اوضاع را بهتر می کند.»
یکی از متحدان قدیمی و جدی بریتانیا در دنیا، ایالات متحده آمریکاست. رابطه ترامپ و جانسون هم ویژگی‌های خاص خود را دارد. زمانیکه ترامپ در کارزار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود و جانسون هم در راس شهرداری لندن قرار داشت چندین بار به یکدیگر در رسانه‌ها پاسخ‌های تند و تیزی داده بودند. جانسون در آن زمان گفته بود تنها دلیلی که به نیویورک نمی‌رود خطر دیدار احتمالی با دونالد ترامپ است.
اما حالا گویا روابط این دو بسیار هم خوب است به‌طوریکه دونالد ترامپ در ماه‌های اخیر از نخست وزیری جانسون حمایت کرده است و معتقد است رابطه لندن و واشنگتن با انتخاب جانسون بهتر از گذشته خواهد شد.
جرمی هانت؛ حامی تمام قد برجام
رقیب بوریس جانسون، جرمی هانت وزیر امور خارجه فعلی بریتانیا است. او نیز به مانند جانسون مخالف جنگ با ایران است و می‌گوید که فکر نمی‌کند ایالات متحده به‌دنبال جنگ با ایران باشد و تهران هم نمی‌خواهد با واشنگتن وارد جنگ شود.
وی در عین حال حامی تمام قد توافق هسته‌ای است و پس از کاهش تعهدات برجامی ایران گفته بود: «ما کماکان در کنار آلمان و فرانسه فکر می‌کنیم که مهمترین اولویت، هسته‌ای نشدن ایران است. فکر می‌کنیم که اگر ایران به سلاح اتمی دست یابد برای منطقه خاورمیانه بسیار خطرناک خواهد بود. ما هنوز می‌خواهیم راهی بیابیم که این توافق موثر باشد و نگران خبرهایی هستیم که امروز می‌شنویم.»
این روزها و در پی توقیف نفتکش بریتانیایی توسط سپاه، وی فعال‌تر از گذشته درباره ایران اظهار نظر می‌کند اما این موضع‌گیری‌ها با زبان دیپلماتیک و متعادل ارزیابی می‌شود.
آقای هانت روز شنبه ۲۰ ژوئیه و یک روز پس از توقیف نفتکش استینا ایمپرو گفت، نگران است که ایران با توقیف نفتکش بریتانیایی «مسیر خطرناکی» را در پیش گرفته باشد. وی اما معتقد است که پاسخ بریتانیا حساب شده و قاطع خواهد بود.
وی در تنش‌های ماه‌های اخیر بین ایران و آمریکا موضعی نزدیک به ایالات متحده آمریکا گرفته است به طوریکه در هشداری گفته بود: «می‌خواهم به ایرانی‌ها بگویم قاطعیت ایالات متحده را دست‌کم نگیرد... آنها جنگ با ایران را نمی‌خواهند. اما اگر به منافع آمریکا حمله شود، آنها جواب خواهند داد. این چیزی است که ایرانی‌ها باید درباره‌اش به دقت فکر کنند.»
وزیر امور خارجه بریتانیا یک سال پس از بوریس جانسون به تهران سفر کرد و به مانند وزیر سابق، آزادی نازنین زاغری یکی از محورهای گفت‌وگوی او با مقام‌های ایران بود.
آقای هانت در جریان ملاقات با همتای ایرانی خود در تهران بر آزاد شدن «آدم‌های بی گناه دو تابعیتی» تاکید کرده بود. وی سپس با خانواده نازنین زاغری در ایران ملاقات کرد و با انتشار عکسی از خود و گابریلا، دختر چهار ساله این شهروند دربند دوتابعیتی در توییتی نوشت: «هیچ کودکی نباید چنین مدتی را بدون حضور مادر سر کند.»
گرچه به‌نظر می‌رسد شانس هانت برای نخست وزیری بریتانیا کمتر باشد اما او روزی که به طور غیر منتظره با جانسون به مرحله نهایی رقابت برای نخست وزیری رسید، در توئیتی نوشت: «در سیاست اتفاق‌های شگفت انگیز رخ می‌دهد مشابه چیزی که امروز رخ داد.»
آقای هانت در زمانیکه مهلت رای دادن اعضای حزب به پایان می‌رسد، باید تصمیم دولت بریتانیا در واکنش به توقیف نفتکش این کشور توسط ایران را اعلام کند. برخی رسانه‌های بریتانیایی از تحریم‌های جدید علیه تهران و ضبط دارایی‌های ایران خبر می‌دهد. به‌نظر می‌رسد اعلام هر موضعی توسط هانت در آینده او، چه نخست وزیر شود و چه وزیر امور خارجه باقی بماند تاثیرگذار خواهد بود.
