عباسعلی کدخدایی شامگاه یکشنبه در نشست پرسش و پاسخ با دانشجویان بسیجی با عنوان «مطالبهگری از شورای نگهبان» در محل اردوگاه سیدالشهدای شهر آبعلی شهرستان دماوند افزود: قانون انتخابات گفته دلایل رد صلاحیت محرمانه به خود فرد ارائه شود و ما نمیتوانیم این مهم را رسانهای کنیم.
وی ادامه داد: اما قانون مکلف کرده بندهای قانون انتخابات که مربوط به شرایط و موانع است را به طور رسمی از طریق فرمانداریها و استانداریها به نامزدها اعلام کنیم؛ علاوه بر این به هر فردی که رد صلاحیت نشده با حضور در شورای نگهبان دلایل را با مستندات موجود کاملاً بیان میکنیم و این کار در حال انجام است.
اهم اظهارات سخنگوی شورای نگهبان در ادامه می آید:
*(در پاسخ به اینکه چرا رییس جمهوری های قبلی برای حضور در دوره های بعدی مورد تایید شورای نگهبان قرار نمی گیرند): باید بگویم که قطعاً مستنداتی وجود دارد که مورد قبول شورا نبوده است. شورای نگهبان از کسی نگرانی ندارد.
* وظیفه شورای نگهبان اجرای قانون است و نه فراتر از آن؛ شورای نگهبان برای اجرای قانون تلاش میکند و این مهم با هدف پاسداری و صیانت از کلیات نظام، جمهوریت و اسلامیت است. در این زمینه هم قوانین عالی وضع شده، اگرچه ممکن است نسبت به قوانین معترض باشیم و با اقتضائات امروز منطبق نباشد اما اینکه از ما خواسته شود خلاف این قوانین حرکت کنیم قطعاً این مهم نظر هیچکدام از ما نیست.
مصلحتسنجی اشتباه است
* حضرت امام خمینی (ره) بارها بیان کردند مصالح عالی نظام را شورا نگهبان مدنظر داشته باشد اما اگر شورای نگهبان مصلحتسنجی کند و منافع شخصی را مدنظر قرار دهد، کاملاً اشتباه است زیرا نسبت به همه تصمیمهای شورای نگهبان حجت شرعی و قانونی وجود دارد که البته (دلایل) برخی را ممکن است نتوانیم بیان کنیم ولی عمده آن بیان میشود.
*(در پاسخ به پرسشی درباره موضوع کاندیدای پوششی که در فرآیند انتخابات حضور دارد اما قبل از آغاز انتخابات کنارهگیری میکند): اگر فردی در انتخابات ثبتنام کند و به هر دلیل شب انتخابات انصراف دهد هیچ منعی قانونی وجود ندارد و نمیتوانیم مانع این کار شویم؛ اگر در این زمینه مشکلی وجود دارد یا باید قانون اصلاح یا تدابیر دیگری در نظر گرفته شود.
در برابر فشار کوتاه نمیآییم
* شورای نگهبان در مقابل فشار کوتاه نمیآید، هم عقل و هم شرع حکم می کند اگر نظر یا اسناد جدیدی در مورد نامزدی مطرح شد، نظر خود را تغییر دهیم و این مهم حتی در احکام قضایی نیز وجود دارد؛ این کار در شورای نگهبان نیز محقق میشود و این شورا در مقابل فشارها کوتاه نمیآید.
* اصل ۱۱۵ قانون اساسی و شرایط مندرج در این اصل غالباً کیفی است، این مشکل در سالهای گذشته نیز وجود داشته و مجلس هم نمیتواند خیلی دخل و تصرف داشته باید؛ از طرفی استنباط اعضای شورای نگهبان بر اجرایی شدن آن است که این موضوع به نظر مقام معظم رهبری نیز رسیده و مطرح شده و ایشان سیاستهای کلی انتخابات را نیز بیان کردند که امید است بخش عمده آن در قانون مجلس اجرایی شود که مربوط به چند نکته در حوزه شرایط ریاست جمهوری است.
* در این زمینه مقام معظم رهبری موضوع تعیین شاخصها را به شورای نگهبان موکول کردند که این شاخصها در جلسات چند ساله مورد بررسی قرار گرفت و در مجموع دستورالعملی تهیه، منتشر و ابلاغ شد که عمده آن در رسیدگی و اصلاح قانون انتخابات مدنظر قرار گرفته است.
* هم اکنون مواردی که در راستای مُر قانون است، شورای نگهبان مکلف به اجراست و تا زمانی که عمده اینگونه موارد به شکل قانون مطرح نشود، کماکان این وضعیت در اجرای آن وجود دارد که البته تدابیری اندیشیده شده تا بهتر عمل کنیم.
ناظران از بطن مردم هستند
* ناظران از بطن مردم هستند که باید با مشورت و تأیید هیات مرکزی انتخاب و قطعاً سوابق آنها بررسی شود و افرادی که فعالیت سیاسی و اجتماعی دارند مورد توجه هستند.
ابزار شایستهسنجی نداریم
*شورای نگهبان ابزار شایستهسنجی در انتخاب یک نامزد ندارد، باید بدانید که اختیارات این شورا تا چه اندازه است و تا چه اندازه عمل میکند؛ شورای نگهبان تنها به اجرای مر قانون توجه دارد البته ما شرایطی داریم که موجود است و موانعی که مفقود و غیر از آن نمیتوانیم کاری انجام دهیم و نمیتوانیم ارزیابی کنیم که خانم یا آقایی شایستگی نمایندگی را دارد یا خیر.
*هیچ تضمینی وجود ندارد که یک نماینده در طول مدت فعالیت تخلف خواهد کرد یا خیر؛ در کشورهای مختلف مکانیزم حزبی وجود دارد ولی باید قانون، راهکاری پیدا کند برای شایستهسنجی تا مشکلی در این زمینه شاهد نباشیم.
شورا بعد از تایید اعتبارنامه ها ورود نمیکند
* شورای نگهبان تا زمان تأیید اعتبارنامههای افراد (نمایندگان مجلس) امکان نظارت بر عملکرد را دارد و بعد از تأیید آن این شورا هیچگاه ورود نمیکند و قانون نظارت بر نحوه عملکرد نمایندگان نیز در خود مجلس با تشکیل هیأتی انجام میشود؛ اگر ما شکایتی نیز نسبت به نمایندهای داشته باشیم به این هیأت مطرح میکنیم تا بررسی شود.
حضور جوانان در شورا
* شرایط اعضای شورای نگهبان توسط مقام معظم رهبری بررسی میشود و مدنظر قرار میگیرد که در طی این سالها مشخص شده از نظر متوسط سنی حدود ۵۰ سال هستند و باید فقیه در این عرصه باشد؛ در حوزه حقوقدانان نیز از طریق رئیس قوه قضائیه معرفی می شوند و سنین آنان عمدتاً ۳۵ سال به بالاست و سنین جوانی هم وجود داشته است. در بخش حوزه سازمان اداری و پژوهشکده شورای نگهبان نیز بسیاری از جوانان تحصیلکرده رشته حقوق فعالیت دارند و اعضای شورا را کمک میکنند و حتی یکی از این اعضا به عنوان عضو شورای نگهبان انتخاب شده است.
* شورای نگهبان در خصوص ارائه مدرک تحصیلی کاندیداها از وزارت علوم استعلام میکند و صحیح بودن یا نبودن مدرک فرد مربوطه تأیید میشود؛ نمیتوان یک به یک مدارک آنان و پایان نامهها را مورد بررسی قرار داد که در صورت تأییدنشدن و معتبر نبودن مدرک تحصیلی توسط وزارت علوم، قطعاً انتخابات (آرا) ابطال خواهد شد و این مهم اتفاق افتاده است.
*( در خصوص ایراد در قانون انتخابات): بارها این موضوع از طرف شخص بنده بیان شده و حتی فریاد زدهایم که قانون انتخابات برای سالهای گذشته است و ایراداتی دارد که باید اصلاح شود؛ حتی توسط پژوهشکده شورای نگهبان نیز بررسیهایی صورت گرفته اما با وجود تلاشها به این نقطه رسیدهایم و آنگونه که باید به نتیجه نرسیدهایم و باید از مجلس سوال شود که چرا اجرا نمیشود.
ارتباط با نهادهای تصمیمساز وجود دارد
* (درباره موضوع ارتباط شورای نگهبان با نهادهای تصمیمساز همچون دانشگاه و حوزههای علمیه): هم اکنون ارتباط شورا با نهادهای تصمیم ساز مطلوب است زیرا فقهای شورا به غیر از آیت الله جنتی، صاحب کرسی تدریس هستند و در حوزه علمیه از نظرات و نکات آنان بهرهمند میشوند؛ حتی علاوه بر این یک مجمع مشورتی فقهی در سال ۸۹ به دستور مقام معظم رهبری شکل گرفته است که مصوبات مجمع بررسی و در جلسه شورا مطرح میشود.
* در حوزه حقوقدانان نیز تمامی اعضای حقوقدان شورای نگهبان از استادان دانشگاه هستند، این ارتباط وجود دارد و همچنین پژوهشکده ما نیز هر هفته جلسه دارد و در جلسات شورا (موضوع) مطرح میشود.
*(در خصوص اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی): این موضوع در گذشته نیز وجود داشته ولی اعضای شورا موارد و ایرادات جزئی به موضوعات کیفری و امنیتی را نسبت به لایحه تابعیت فرزندان زنان ایرانی وارد کردند که پس از رفع ابهام توسط مجلس دوباره مورد بررسی قرار میگیرد.
*(در خصوص فرآیند تأیید یا رد صلاحیت ها در شورای نگهبان): اگر در طول بررسی صلاحیتها تا زمان برگزاری انتخابات و قبل از تأیید اعتبارنامهها، شورای نگهبان به اسناد و مدارکی دست یافت که صلاحیت فرد مخدوش است باید ورود کند؛ البته شورای نگهبان صلاحیت افراد را در همان دوره بررسی میکند و در دورههای آینده نیز دوباره نیاز به ثبتنام و بررسی صلاحیت وجود دارد که ممکن است در این دوره مدارکی به دست شورا برسد که دیگر فرد صلاحیت تأیید نداشته باشد.
*( در خصوص شفاف سازی شورای نگهبان با حضور در حوزه رسانهای): شورای نگهبان هم اکنون در حوزه رسانهای فعال است و کانالهای ارتباطی نیز وجود دارد، اگرچه باید بیشتر کار شود؛ بنده به شخصه مخالف مستقل عمل کردن نهادها در بخش رسانهای و داشتن خبرگزاری برای خود هستیم چراکه با این کار پول بیت المال هدر میرود.