روزنامه لبنانی الاخبار به اسنادی از عربستان سعودی و اردن دست یافته که حاوی ارزیابی و برداشت ریاض و اَمان از بوریس جانسون نخستوزیر جدید انگلیس است.
الاخبار امروز شنبه گزارش کرد که به دو سند دست یافته که صورتجلسه دیدار جانسون با وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است. ارزیابی سعودی و اردنی از جانسون به سال 2016 بازمیگردد که او در دو مرحله شهردار لندن سپس وزیر خارجه انگلیس بوده است.
الاخبار نوشت: «عادل الجبیر» وزیر خارجه وقت عربستان سعودی (که اکنون وزیر مشاور دولت در امور خارجه است) در آن زمان در نامهای بهکلی محرمانه، ارزیابی منفی خود از جانسون به محمد بن سلمان ارائه کرده که نتیجه جلسه وزرای خارجه شورای همکاری خلیج (فارس) با جانسون در مقر اقامت نماینده دائم انگلیس در نیویورک بوده است.
این روزنامه لبنانی توضیح داد: توجه عربستان سعودی به جانسون خیلی زود شروع شده است، چرا که اسم او از همان زمان به عنوان شخصیتی جنجالی و نامزد احتمالی قوی برای نخست وزیری انگلیس مطرح شده است. در نشست وزرای خارجه شورای همکاری خلیج (فارس) با جانسون در نیویورک که صورتجلسه آن ضمیمه نامه الجبیر به بن سلمان شده، آمده است که جانسون در قبال مواضع کشورهای خلیج فارس درباره ایران واکنش سردی نشان داده و در این تردید وجود دارد که مسئله اول اصلی خود در خاورمیانه ایران باشد. در عین حال او نشان داده که از مردم ایران خوشش میآید و این از طریق فیلمهای ایرانی است که مشاهده کرده است.
متن نامه عادل الجبیر به بنسلمان درباره جانسون
عادل الجبیر در این نامه نوشته: «افتخار دارم اطلاعاتی درباره مواضع بوریس جانسون وزیر امور خارجه جدید پادشاهی متحده (بریتانیا)، در سایه تغییرات سیاسی مرتبط با خروج [لندن] از اتحادیه اروپا خدمت جنابعالی برسانم. این اطلاعات حاصل ناهار کاری مشترک وزرای خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] با جانسون در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک است که از ارزیابی محرمانه اردن درباره شخصیت جنجالی جانسون و موضع او درباره بشار اسد کسب شده بویژه این که او یکی از محتملترین نامزدهای نخست وزیری بریتانیاست. آقای جانسون [میزان یا نوع] شناخت خود از اوضاع خلیج [فارس] را به ما بُروز نداد، و نظر خود را به روشنی و با صراحت در خصوص مسائل مورد بحث بیان نکرد؛ بخصوص موضعش درباره ایران و سوریه را. او بیشتر برای عقد توافقنامههای تجاری با کشورهای شورای همکاری تمایل نشان داد».
در سند فاش شده همچنین آمده است:
« به کلی محرمانه ؛ خلاصه مهمترین مطالب مطرح شده در نشست اعضای شورای همکاری خلیج [فارس] و [وزیر خارجه] انگلیس: ناهار کاری مشترک روز سهشنبه ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۶ در مقر نمایندگی دائم انگلیس در شهر نیویورک با حضور وزرای خارجه شورای همکاری خلیج [فارس] به ریاست عادل الجبیر که رئیس دورهای کنونی شورای وزرای خارجه شورای همکاری است، با بوریس جانسون وزیر خارجه جدید انگلیس. حاضران در این جلسه: دکتر [خانم] ریم الهاشمی وزیر مشاور دولت امارات در امور همکاری بینالمللی. خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه وزیر خارجه بحرین. یوسف بن علوی بن عبدالله وزیر امور خارجه عمان. سلطان بن سعد المریخی وزیر مشاور دولت قطر در امور خارجه. ناصر المزین معاون وزیر خارجه کویت در امور شورای همکاری. عبداللطیف بن راشد الزیانی دبیر کل شورای همکاری خلیج [فارس] نیز در این نشست حضور داشت.
جزئیاتی از نشست؛ سوالات ابتدائی جانسون از تحولات:
در این نامه محرمانه آمده است:
«آقای/ بوریس جانسون: وقتی به منطقه میروم مرتب این سوال پرسیده میشود چرا انگلیس از منطقه صرفنظر کرد؟ چرا اهتمامش به منطقه را تمام کرد؟ و سوالهایی از این دست. پاسخ این است که، سوال درست نیست. روابط ما همچنان قوی و منسجم است. من این را زمانی که شهردار لندن بودم بروشنی دیدم. سرمایهگذاریها و توریستهایی از منطقه و بالعکس همچنان در جریان و رشد است. بنای ما روابط تاریخی قوی است. باید بر اساس روابط تاریخی با منطقه خلیج [فارس] پیش رفت. روابط ما امروز قوی و قدرتمند است و حدود ۱۶۰۰ سرباز در آنجا داریم. حتی یک لحظه هم تصور نکنید که ما از منطقه صرفنظر کردهایم. اشتباه بزرگی بود وقتی که دنیس هیلی [وزیر دفاع وقت انگلیس - 1970] تصمیم گرفت، انگلیس خلیج فارس را ترک کند. ما امروز بر اساس روابط تاریخی (اما بدون میراث استعماری که از آن صرف نظر کردهایم) ادامه خواهیم داد. دیگر شرق عدن دیگری وجود نخواهد داشت. الان میخواهم در مورد سوریه صحبت کنم. امروز با گروه ISSG جلسه داشتیم و درباره وضعیت وخیم در سوریه و حمله عجیبی که به کاروان کمک های بشردوستانه شد صحبت کردیم. به نظر من راهی جز این که سوریها گرد هم آیند و در ژنو با هم گفتوگو کنند وجود ندارد. دو اصل اساسی وجود دارد: یک- پرواز ممنوع برای نیروی هوایی سوریه به خصوص در مناطق معارضه میانرو. دو - اینکه معارضه سوریه به شکل مؤثر در مذاکرات صلح شرکت کنند. روشن است که گروههای میانهرو، مثل [گروه] ریاض حجاب تصویر روشنی [از وضعیت] دارند و میتوان از طریق آن به راه حل رسید.
آقای/ عادل الجبیر: روابط ما با پادشاهی متحده، روابطی ویژه، عمیق و مثبت است. که این مسئله میتواند در تحقق صلح و ثبات در منطقه نقش بزرگی ایفا کند. در خصوص سوریه مهم است که معارضه را به رسیدن به راهکار سیاسی متقاعد و توانمند کرد. اما چگونه؟
آقای/ بوریس جانسون: سوال [من هم] این است، چگونه باید این کار را کرد؟ از طریق سرمایهگذاری بر روی نفوذ خود در معارضان سوریه جهت متقاعد کردن آنان به حضور در مذاکرات با ذهنیتی منعطف. زیرا اگر وارد مذاکرات شدند و از همان اول صرفا به تکرار این حرف بسنده کردند که اسد باید برود [ این، مشکلی را حل نمیکند]
آقای/ عادل الجبیر: ممکن است جدول زمانی [شکل بگیرد و] باشد. شاید معارضان هم آن را بپذیرند.
آقای / بوریس جانسون: مسکو را چطور میتوان به این موضوع متقاعد کرد ؟
خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه: تشکر میکنم بابت این پذیرایی عالی. از مدتها پیش دولت انگلیس «طرح ابتکاری خلیج» را پذیرفته و امیدواریم که جهت پیشبرد همکاری مشترک به درک [مشترک] برسیم. همچنین برای برگزاری نشست سران ما و نخستوزیر انگلیس توافق کردهایم.
آقای جانسون: نخستوزیر به این موضوع توجه ویژه نشان داده است و بعدا در این خصوص به شما اطلاع خواهم داد.
خالد بن احمد آل خلیفه: ما امسال ۲۰۰ سالگی امضای توافق دوستی بریتانیا و بحرین را جشن میگیریم. مناسب است که نشستی در سطح سران امسال برگزار شود چه در قالب سران شورای همکاری، چه در قالب نشست ویژه سران. اما در خصوص سوریه، در نشست مهمی درباره سوریه که پادشاهی عربی سعودی آن را برگزار کرد و دکتر ریاض حجاب از طرف معارضه سوریه در آن حضور یافت، روشن شد که او تصویر روشنی از وضعیت داشت نه فقط از اسد بلکه فراتر از آن.
آقای بوریس جانسون: سوال این است که مسکو را چطور میتوان متقاعد کرد؟ کلیات جدول زمانی روشن است. شش ماه مرحله مذاکرات، سپس ۱۸ ماه مرحله انتقالی که مدیریت امور مشترکا انجام سپس انتخابات برگزار شود. اما برخی نکات هنوز مبهم است. مثلا آیا اسد میتواند در انتخابات شرکت کند؟
عادل الجبیر: اما او باید از قدرت چشم پوشی کند.
بوریس جانسون: بله، اما آیا میتواند دوباره وارد انتخابات شود؟ هنوز ابهاماتی وجود دارد.
خالد بن احمد آل خلیفه: ما بر داعش متمرکز میشویم اما گروه های دیگر چه مثل حزب الله و دیگر گروهکها.
عادل الجبیر: شبهنظامیان شیعه افغانستانی و عراقی.
خالد بن احمد آل خلیفه: شبهنظامیان فرقهگرا و سپاه پاسداران ایران.
بوریس جانسون: آیا واقعا سپاه پاسداران آنجاست؟
خالد بن احمد آل خلیفه: بله قطعاً.
ریم الهاشمی: یکی از مسائل خیلی مهم دخالت های ایران است که سبب بی ثباتی در منطقه شده مثل [دخالت در] یمن.