گرمازدگی همواره یکی از شایعترین عوارض افراد در فصل گرم تابستان به ویژه در از استانهای گرم و کویری کشورمان مانند یزد است به طوری که حدود یک سوم مراجعان بیحالی استان جزو افراد گرمازده هستند.
به نظر میرسد که امسال به دنبال افزایش شدت گرمای هوا شاهد افزایش بروز این عارضه در استان نیز باشیم ولی با وجود این که عارضه گرمازدگی در مواردی منجر به بیهوشی، کما و حتی فوت افراد نیز میشود، با رعایت برخی نکات ساده و تامین آب کافی بدن، مسئلهای قابل پیشگیری است.
عدم گزارش فوت ناشی از گرمازدگی تاکنون
«احمد دهقان» رییس مرکز فوریتهای پزشکی استان با اشاره به افزایش مراجعان گرمازدگی استان متناسب با افزایش دمای یزد، اظهار میکند: متاسفانه از آنجایی که علائم اولیه گرمازدگی دامنه گستردهای دارد و در مرحله اول مراجعه، قابل تفکیک با سایر علائم بیماریهای دیگر نیست، نمیتوان آمار دقیقی در این راستا ارائه داد اما افزایش آمار مراجعان گرمازدگی استان مسئله مشهودی است.
وی با اشاره به بیش از یک هزار مورد گرمازدگی در یزد طی مدت بیش از یک ماه، میگوید: از اول خرداد ماه تاکنون شکایت های مرتبط با گرمازدگی و درخواست کمک از 115 اورژانس حدود 3200 نفر بوده است که حدود یک سوم این افراد به دلیل قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض نور خوشید و هوای گرم دچار گرمازدگی شدهاند.
این مسئول با بیان این که افزایش حرارت بدن بیش از 41 درجه سانتیگراد باعث گرمازدگی می شود، عنوان کرد: ضعف، تهوع، استفراغ، کما و دیگر موارد مشابه از علائمهای گرمازدگی هستند.
دهقان با بیان این که افزایش دمای بدن باعث بروز اختلالات جسمی و هوشیاری مغز میشود، میگوید: خوشبختانه تاکنون آماری از فوت و کاهش سطح هوشیاری ناشی از گرمازدگی گزارش نشده است اما در صورت بد حال بودن و از دست دادن هوشیاری فرد گرمازده، مراجعه به پزشک و اورژانس توصیه میشود.
وی با اشاره به آسیبپذیرتر بودن نوزادان و کودکان زیر شش سال و بزرگسالان بالای 65 سال نسبت به سایر افراد در مواجه با گرمازدگی، یادآور می شود: به علت آهسته بودن تنظیم حرارت بدن نسبت به افراد دیگر، این گروه بیشتر در معرض خطر هستند.
عوامل موثر در تشدید عارضهی گرمازدگی
رییس مرکز فوریتهای پزشکی استان با بیان این که بیماران قلبی، کلیوی، ریوی، بیماران روانی، افراد چاق یا دچار کمبود وزن، فشار خون بالا، دیابتی و مبتلایان به بیماریهای ایمنی بدن نیز بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند، عنوان میکند: در مجموع به تمام مردم به ویژه گروههای خاص توصیه میشود که در هنگام بالا بودن دمای هوا حتیالامکان از خانه خارج نشوند و در محیط خنک قرار گیرند.
وی در مورد تاثیر مصرف برخی از داروها در بروز یا تشدید عارضه گرمازدگی، اظهار میکند: مصرف برخی از داروها مانند آرامبخشها، داروهای قلبی و کنترلکنندههای فشار خون و انواع محرکها میتواند باعث تشدید بروز گرمازدگی شوند.
این مسئول با تاکید بر ضرورت درمان گرمازدگی در افراد مبتلا به آن، میگوید: در چنین مواردی بیمار باید از محیط گرم به محیطی خنک منتقل شود و در صورت هوشیاری به وی مایعات سرد و شیرین برای جلوگیری از کاهش بیش از حد قند خون داده شود.
دهقان اضافه میکند: قرار دادن کمپرس آب سرد یا کیسه یخ در نواحی زیر بغل و کشاله ران یا دوش آب خنک نیز میتواند در این رابطه بسیار موثر باشد.
رییس مرکز فوریتهای پزشکی استان در مورد روشهای پیشگیرانه از ابتلا به گرمازدگی نیز بیان میکند: استفاده از ضد آفتابها و عینک آفتابی، پرهیز از سفرهای غیرضروری در ایام بسیار گرم، برقراری تهویه مناسب در خانه و مراقبت از افراد آسیبپذیر از مهمترین روشهای توصیه شده در این باره است.
پرهیز از خوراندن آب یخ به افراد گرمازده
«سید کاظم کاظمینی» متخصص طب ایرانی با تاکید بر این که افرادی که در مرحله شدیدی از عارضه گرمازدگی هستند باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنند، میگوید: در مواردی که گرمازدگی شدید است اصراری به روی آوردن به طب سنتی نیست و فرد باید سریع نسبت به رفع علائم خود با استفاده از سرم و از طریق بیمارستان اقدام کند تا وارد کما و عوارض شدید این عارضه نشود.
وی در مورد برخی از راهکارها به منظور کاهش و رفع علائم گرمازدگی، تصریح میکند: زمانی که گرمازدگی شدید نباشد فرد میتواند با استفاده از چندین راهکار ساده، آن را کنترل و دمای بدن خود را متعادل کند اما خوراندن آبیخ به فرد گرمازده بههیچوجه گزینه درستی نیست چرا که بر احساس تشنگی او میافزاید.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با اشاره به حالت مطلوب کنترل گرمازدگی، میگوید: در حالتی گرمازدگی در فرد به خوبی رفع میشود که به وی ترکیبی از یک شربت ملایم آبلیمو و عسل که با آبی نسبتاً خنک درست شده و در آن تخمشربتی، تخمخرفه یا خاکشیر مخلوط شده، خورانده شود و البته به این شربت میتوان مقدار کمی نمک نیز اضافه کرد.