تمام منابع سلامت برای درمان عوارض یکی از بیماری‌های واگیردار هم پاسخگو نیست
سعید نمکی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) در جلسه شورای اداری شهرستان‌های محلات و دلیجان که در فرمانداری محلات برگزار شد، اظهار کرد: بعد از انقلاب اسلامی، دستاوردهای ارزشمندی در تمام حوزه‌ها به ویژه حوزه سلامت داشته‌ایم و وقتی امروز را با روزگاران گذشته مقایسه می‌کنیم، تفاوت‌های چشمگیری در عرصه ارائه خدمت و پیشرفت‌ها در عرصه نظام سلامت مشاهده می‌کنیم.
وی تصریح کرد: در سال‌های پیش از انقلاب، از هر ۱۰۰۰ کودکی که متولد می‌شد، حداقل ۱۲۰ نفر به یکسالگی نمی‌رسیدند، از هر ۱۰۰ هزار مادر باردار، حداقل ۲۵۰ نفر به دلیل عوارض بارداری و زایمان، از بین می‌رفتند، کل مراکز بهداشتی و درمانی کشور در مناطق روستایی ۱۰۱۵ مرکز بود، تعداد پزشکان کشور ۱۴ هزار نفر بود که اکثر آنها خارجی (هندی، بنگلادشی و فیلیپینی) بودند و گرچه خدمات ارزنده‌ای به کشور ارائه کردند، اما به دلیل عدم تجانس فرهنگ و گفتمان، در برخی موارد، حضور آنها برای ما خاصیتی نداشت. اما امروز به یُمن انقلاب و حرکت‌های بعد از آن، حدود ۱۸ هزار خانه بهداشت در روستاها داریم، پوشش واکسیناسیون ۲۵ درصدی به ۱۰۰ درصد رسیده، حدود ۱۴۰ هزار پزشک عمومی و متخصص در کشور داریم و ۹۷ درصد از داروهای مورد نیاز را در داخل کشور تولید می کنیم، اما قبل از انقلاب با حضور شرکت‌های خارجی و چند ملیتی، حدود ۲۵ درصد از داروی مورد نیاز در کشور تولید می‌شد.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: توسعه شبکه بهداشتی و درمانی، پوشش کامل واکسیناسیون، مراقبت از گروه‌های آسیب‌پذیر به ویژه مادران باردار و کودکان و رساندن مرگ و میر کودکان و مادران باردار به حداقل یک دهم میزان قبل از انقلاب، افزایش تعداد دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی از ۸ به ۶۶ دانشگاه و بیش از ۶ هزار ظرفیت پزشکی در سال، بخشی از دستاوردهای نظام سلامت است.
کاهش هزینه‌های کمرشکن در طرح تحول سلامت
نمکی گفت: در طرح تحول سلامت که توسط همکاران ما در وزارت بهداشت دنبال شد، توانستیم پرداختی از جیب بیماران به ویژه در بخش خدمات بستری را کاهش داده و هزینه‌های کمرشکن را به حداقل برسانیم، برای ماندگاری تیم پزشکی در مناطق محروم و کمتر برخوردار گام‌هایی برداریم، در رسیدگی به بیماران خاص و صعب العلاج کمک‌های قابل توجهی داشته باشیم و زیرساخت‌های نظام سلامت را در نقاط مختلف کشور به ویژه مناطق کمتر برخوردار، توسعه دهیم.
افزایش ۳ درصدی سهم سلامت از GDP در دولت‌های یازدهم و دوازدهم
وی با اشاره به افزایش ۳ درصدی سهم سلامت از GDP در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، اضافه کرد: این اتفاق در هیچ یک از کشورهای منطقه در چنین پروسه زمانی رخ نداده است و حتی برخی از کشورها، میزان سهم سلامت از GDP را به دلیل مشکلات در منابع، کاهش دادند، اما علیرغم تمام این دستاوردها، امروز با چالش‌های قابل توجهی در نظام سلامت روبرو هستیم که مهمترین آن، بیماری های غیرواگیر است.
وزیر بهداشت افزود: روزی در کشور فرزندان مان را با ۵ دلار علیه ۶ بیماری مسری مهلک قابل پیشگیری با واکسن، واکسینه می‌کردیم، اما امروز هزینه‌های درمان بیماری‌هایی همچون پرفشاری خون، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان ها بر نظام سلامت سنگینی می‌کند.
نمکی خاطرنشان کرد: هزینه یک شب بستری شدن یک بیمار در ICU و CCU در ارزان‌ترین کشورهای جهان، کمتر از ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار نیست و یک دوره شیمی درمانی برای یک بیمار مبتلا به سرطان، به اندازه واکسیناسیون ساکنین یک شهرک یا روستای بزرگ، هزینه دارد و این موضوع تلنگری به ما است تا متوجه شویم نیازمند همکاری عظیم بین بخشی هستیم، چراکه به عرصه‌ای وارد می‌شویم که چنانچه مراقبت و پیشگیری نکنیم، حتی با صرف تمام منابع نظام سلامت برای درمان یکی از بیماری‌های غیرواگیر و عوارض ناشی از آن، باز هم منابع پاسخگو نخواهد بود.
وی با بیان اینکه در سال ۹۶ در کشور ۳۸۰ هزار مورد مرگ رخ داد که ۳۱۳ هزار مورد از آنها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر بود، افزود: حدود ۱۰۰ هزار مورد از مرگ و میر در سال ۹۶ به دلیل پرفشاری خون و عوارض ناشی از آن بوده است و فقط ۲۵ هزار مورد از مرگ و میر مربوط به بیماری‌های واگیر بوده که اکثر آنها نوظهور هستند.
وزیر بهداشت با بیان اینکه ایران در کنترل مالاریا، سرخک و ریشه کنی فلج اطفال به شدت موفق بوده، اما در مورد بیماری‌های غیرواگیر، چاله‌های عظیمی پیش رو قرار دارد، عنوان کرد: ۳۰ سال قبل اداره کل بیماری های غیرواگیر را در وزارت بهداشت راه اندازی کردیم و این باعث شد که در سفر اخیر برای حضور در مجمع جهانی سلامت سازمان جهانی بهداشت در ژنو، به شدت مورد استقبال قرار گیریم، زیرا، زمانی که چراغ دنیا در این زمینه خاموش بود، ایران فانوسی برای مبارزه با بیماری های غیرواگیر روشن کرد.
تاکید بر مراقبت از بهداشت و سلامت روان مردم
نمکی با بیان اینکه امروز به شدت نیازمند مراقبت از بهداشت و سلامت روان مردم در کشور هستیم، افزود: افسردگی و بیماری‌های روح و روان مسائلی است که باید به صورت جدی به آنها پرداخته شود و این بحث بسیار مهمی است؛ در دهه‌های پیش با تدوین و اجرای برنامه شهر سالم و ادغام آن در نظام شبکه، گام‌های موثری برداشتیم.
وی، از شهرستان محلات به عنوان یکی از مناطق برتر کشور در اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشارخون یاد کرد و افزود: وقتی دیدیم که ۱۰۰ هزار مورد مرگ در سال به دلیل فشارخون بالا و عوارض آن مانند سکته‌های قلبی، مغزی و نارسایی‌های کلیوی رخ می‌دهد و تعداد دستگاه‌های دیالیز در کشور ۱۰ برابر شده اما باز هم پاسخگو نیست و متاسفانه حداقل ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به پرفشاری خون از بیماری خود باخبر نیستند، تصمیم گرفتیم که طرح بسیج ملی کنترل فشارخون در کشور را اجرا کنیم.
وزیر بهداشت یادآور شد: پرفشاری خون، یک قاتل خاموش و بی صدا است که از گاز مونوکسید کربن به مراتب خطرناک تر است. در سیلاب های نوروز در کشور حدود هفتاد و چند نفر فوت کردند و درست است که حتی یک مورد مرگ نیز در این مورد، فاجعه بار و غم انگیز بود، اما رخداد ۱۰۰ هزار مرگ در سال به دلیل فشارخون بالا، بسیار غم انگیز تر است و متاسفانه تعداد قابل توجهی از این مرگ و میرها، در سنین مولد و جوانی رخ می دهد.
تاکید بر اولویت پیشگیری بر درمان
نمکی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص اولویت های فاز دوم طرح تحول سلامت، اظهار کرد: در مرحله دوم طرح تحول نظام سلامت، با تقدم پیشگیری بر درمان و درمان سرپایی بر بستری، باید بتوانیم بیماری‌ها را در مراحل اولیه تشخیص دهیم و می توانیم با درمان، آموزش و ارائه راهکارهای سبک زندگی و تغذیه مناسب، به زندگی بهتر افراد جامعه به عنوان نیروی مولد سالم و بانشاط و تاثیرگذار، کمک کنیم.
وی تاکید کرد: در پیشگیری از بیماری های غیرواگیر همه باید به یکدیگر کمک کنیم. خوشبختانه در طرح بسیج ملی کنترل فشارخون، رسانه ها، انجمن های مردم نهاد، کادر بهداشتی و درمانی، بسیج جامعه پزشکی، انجمن های علمی، جامعه پزشکی، داروسازی و پرستاری به وزارت بهداشت کمک کردند و توانستیم اطلاعات فشارخون ۳۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را ثبت کنیم،در حالیکه پیش بینی می کردیم که بتوانیم فشارخون ۲۰ میلیون نفر را اندازه گیری کنیم.
درمان و مراقبت های موارد شناسایی شده در طرح بسیج ملی کنترل فشارخون
وزیر بهداشت اضافه کرد: در طرح بسیج ملی کنترل فشارخون، ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بیمار جدید مبتلا به پرفشاری خون در کشور شناسایی شدند که از بیماری خود خبر نداشتند و در آینده، کاندید نارسایی کلیوی، دیالیز و سکته های قلبی و مغزی بودند و اگر این طرح اجرا نمی شد، در آینده باید تخت های آی سی یو و سی سی یو و بخش های دیالیز را اشغال می کردند و جای خرسندی است که ۱۰ میلیون نفر از مردم را در مرحله پیش از فشارخون بالا، شناسایی کردیم و اکنون می توانیم این ۱۳ میلیون نفر را با دارو، آموزش های لازم، تغذیه و سبک زندگی مناسب و سالم در آینده از سکته قلبی، مغزی و نارسایی کلیوی، مصون نگه داریم.
باید کاری کنیم که مردم نیازی به تخت‌های بیمارستانی نداشته باشند و بیمار نشوند
نمکی خاطرنشان کرد: به عنوان یک کارشناس، با سابقه ۳۵ ساله در نظام سلامت، شاخص هایی مانند تعداد تخت به ازای میزان مشخصی از جمعیت را قبول ندارم و باید کاری کنیم که مردم نیازی به تخت های بیمارستانی نداشته باشند و بیمار نشوند؛ درحال راه اندازی ۴۰۰ خانه بهداشت عشایری در کشور هستیم تا بتوانند خدمات مراقبت های اولیه بهداشتی مانند مراقبت از مادران باردار، کنترل فشارخون، مراقبت از کودکان و واکسیناسیون را انجام دهند، مجموع هزینه این ۴۰۰ خانه بهداشت سیار به اندازه هزینه ایجاد ۸ تخت بیمارستانی است.
وی تصریح کرد: باید با اقدامات پیشگیرانه، کاری کنیم که مردم در آینده نیازی به بستری شدن در بخش های ویژه آی سی یو و سی سی یو نداشته باشند، البته نباید تصور کنیم کمبود منابع ما را به این سمت سوق می دهد، بلکه این روند در همه جای دنیا نیز مشاهده می شود، در برخی از کشورهای پیشرفته با درآمد سرانه ۵۰ هزار دلار، برخی از اقدامات درمانی و توسعه ای انجام نمی شود، بنابراین، در شهرهای نزدیک به هم تخت بیمارستانی و امکانات پیشرفته فراهم کردن، منطقی نیست.
وزیر بهداشت با اشاره به استقرار پرونده الکترونیک سلامت در کشور، گفت: در سال جاری، سیستم ارجاع و پزشکی خانواده را به عنوان دو رکن اصلی در کنار ریل گذاری پرونده الکترونیک سلامت در دستور کار داریم و از مسئولان استان مرکزی می خواهم که در این زمینه به ما کمک کنند تا این استان به عنوان یکی از پایلوت‌های اصلی ما در استقرار نظام ارجاع و پزشکی خانواده مطرح شود.
نمکی از حضور چشمگیر خیّرین سلامت به عنوان یکی از قابلیت های ویژه استان مرکزی یاد کرد و افزود: اعتقاد دارم که این استان هم قابلیت های فراوانی دارند و در عین برخورداری، محرومیت هایی دارد که باید به آنها رسیدگی کرد. دلیجان در شاهراه تردد کشوری قرار دارد و محلات، پذیرای گردشگران بی شماری است؛ در هیچ کجای دنیا، گردشگر، شهروند درجه دو نیست و چنانچه گردشگر حس عدم امنیت و عدم تکریم کرده و خدمات مورد نیازش فراهم نباشد، دیگر به آن منطقه سفر نمی کند، بنابراین باید جمعیت حداکثری گردشگران برای ارائه خدمات در همه حوزه ها در نظر گرفته شود.
بنا به اعلام وبدا، وی افزود: باید به این نکته توجه کنیم که شهرستان محلات به عنوان یک شهرستان مقصد گردشگری کشور نیازمند ارتقای خدمات است و البته باید از مشارکت خیّرین در حوزه سلامت حمایت و تقدیر کنیم.
وزیر بهداشت در پایان یادآور شد: به هر منطقه ای از کشور که سفر می کنم می بینم که مردم ما کم توقع ترین و پرگذشت ترین مردمان روی کره خاکی هستند، وقتی پدر و مادر شهیدی، دو فرزند خود را تقدیم کشور و انقلاب می کند و می گوید سومین فرزندم هم فدای امام حسین(ع)، انقلاب و نظام، آنجا است که می توانیم جوانمردی را مشاهده کنیم؛ کشورمان مملو از وجود افرادی است که تا آخرین قطره خون خانواده خود ایستاده اند، زمانیکه بین مردم حاضر می شوم، از آنها انرژی مضاعفی دریافت می کنم و فردای آن روز با همان انرژی مضاعف و حال خوب، می توانم کارهای زیادی انجام دهم.
