لباس تیم ملی و ضرورت لحاظ هویت ملی
«در جهان امروز ورزش و ورزشکارها، یکی از نمادها و نشانه‌های هر سرزمین محسوب می‌شوند و لباس تیم‌های ملی و طراحی و برندسازی از آن در ذهن مخاطبان جهانی، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. اهمیتی مهم‌تر و ویژه‌تر از دوران گذشته و البته در این زمینه حکایت فوتبال با میلیاردها طرفدار و عاشقی که در جهان دارد، حکایت دیگری است. به‌جز تکنیک ناب فوتبال برزیلی و آرژانتینی، به‌یقین لباس‌های زیبا و خاص این دو تیم نیز از همان ابتدای تاریخ فوتبال در شناخت مردم جهان از فوتبال و مردم این دو کشور، نقش مهمی ایفا کرده است.
رنگ زرد مشهور لباس اول تیم ملی برزیل، برگرفته از لوزی زردی است که در پرچم این کشور خودنمایی می‌کند و نشانه معادن طلا و نمادی از ثروت‌های بی‌کران طبیعی این کشور محسوب می‌شوند. لباس تیم آرژانتین که از نخستین دوره‌های جام جهانی به شکلی زیبا طراحی شده بود، به‌صورت تکرارشونده و زیبا، رنگ پرچم این کشور را یادآوری می‌کند. تیم ملی مکزیک نیز یکی از کشورهای ممتازی است که همواره در جام‌های جهانی، آثار تمدن کهن و باستانی این کشور یعنی مایاها و همچنین آزتک‌ها را روی لباس به رنگ پرچمش، به رخ جهانیان می‌کشد. لباس لاجوردی‌پوشان فوتبال جهان البته هیچ ربطی به پرچم این کشور ندارد و بسیاری آن را نماد و رنگ لباس خاندان‌های سلطنتی پیش از تشکیل جمهوری در این کشور می‌دانند ولی به هر حال به جز دفاع پولادین و رسوخ‌ناپذیر فوتبال ایتالیا پیراهن لاجوردی و شورت و جوراب سفید آنها، از همان روزهای آغازین پدیده‌ای به نام فوتبال، به برند فوتبال ایتالیا، بدل شده است.
هلندی‌ها را نیز همواره با رنگ نارنجی مشهورشان می‌شناسیم که گرچه بی‌ارتباط با پرچم این کشور است اما برای کشور گل‌های رنگارنگ، لاله نارنجی، بزرگ‌ترین نماد ملی تاریخی برای این سرزمین محسوب می‌شود.
لباس تیم ملی فوتبال ایران از همان ابتدای تاریخ خود سفید بوده که معمولا در طول سالیان گذشته حداکثر دو رنگ دیگر پرچم سه‌رنگمان نیز در آن به صورت ابتدایی لحاظ شده است و البته لباس دوم تیم ما اکثرا قرمز بوده و گاهی هم در برخی از سال‌ها سبز. اما فارغ از رنگ لباس تیم ملی متأسفانه ما با وجود هزاران اثر تاریخی و نشانه‌های متنوع تمدن کهن ایرانی، هیچ تلاشی برای طراحی زیبا و برندسازی از لباس تیم ملی انجام نداده‌ایم و به بسیاری از پیشنهادهای خودجوش طراحان ایرانی نیز بی‌توجهی کرده‌ایم. یک نمونه و الگوی خوب دیگر در زمینه طراحی لباس و توجه به المان‌های تاریخی ملی، کشور ژاپن است. لباس تیم ملی ژاپن در جام جهانی و جام ملت‌های آسیا، از همان برند مشهوری بود که ما هم پوشیده بودیم اما فرق ژاپنی‌ها با ما این بود که این شرکت را موظف کرده بودند طرح زره سامورایی را روی لباس تیمشان حک کنند و در دوره‌های مختلف به شکلی از نشانه‌های تاریخی در لباس تیم‌های ملی، بهره برده‌اند. چینی‌ها هم گرچه هرگز تیم درجه‌یکی در فوتبال آسیا نبوده‌اند اما نماد اژدهای افسانه‌های چینی و برخی نمادهای دیگرشان را در طراحی لباسشان لحاظ کرده‌اند که به نظر نمی‌رسد اتفاقی باشد و به یقین با تأکید مسئولان امر بوده است. کشورهای حوزه خلیج فارس نیز هرازگاهی تجربه‌هایی داشته‌اند و شرکت‌های مشهور تولید لباس را موظف کرده‌اند نمادهای فرهنگی خودشان مانند خیمه‌های عربی و برخی طرح‌های اسلیمی بومی‌شان را روی لباس تیم ملی‌شان با رعایت نسبی اصول حرفه‌ای طراحی و زیبایی‌شناسی اجرا کنند.
البته ما چندان هم در این زمینه کم‌کار نبوده‌ایم. مثلا در جام جهانی ۲۰۱۴، در اقدامی عجیب و سؤال‌برانگیز، ناگهان نماد لباس تیم فوتبال کشوری که نزدیک‌ترین خاطره‌اش خاطره قرن‌هاست، با طراحی نه چندان زیبا، پلنگی می‌شود که نام اصلی آن پلنگ آسیایی است و در آینده‌ای نه چندان دور متأسفانه منقرض خواهد شد که البته ای کاش منقرض نشود. آثار مختلف تاریخی و میراث فرهنگی ایرانی مملو است از نمادها و طرح‌های اسلیمی بی‌نظیر با ویژگی‌های خاص خودش که شاخصه‌های فرهنگ و تمدن کهن ما را به تصویر می‌کشند و می‌توانند از دل این آثار بیرون آورده شده و حتی با کمی تغییر و تلفیق با هنر مدرن ما، روی لباس تیم‌های ملی درخشش نام ایران را بیشتر و بیشتر کنند. البته خبرها حاکی از آن است که برند جدید تیم ملی برای طراحی لباس جدید، سه ماه وقت خواسته که البته سؤال اینجاست که چرا همواره ما باید دست روی دست بگذاریم و منتظر باشیم و ببینیم آنها برای لباس تیم ملی ما که نماد هویت ملی ماست، به قول معروف چه آشی را می‌پزند؟ این مهم حتی ارزش این را دارد که فدراسیون فوتبال به عنوان متولی امر، شورای کارشناسی خاصی را تشکیل دهد که اعضای آن بهترین کارشناسان حوزه‌های گرافیک، طراحی لباس، پژوهش هنر و میراث فرهنگی باشند و این افراد با اشرافی که در رشته‌های خود دارند (در یک فراخوان ملی) طرح‌های پیشنهادی طراحان ایرانی را بررسی کرده و بهترین گزینه را انتخاب کنند و در نهایت فدراسیون فوتبال تولیدکننده لباس تیم ملی را موظف کند که طرح انتخاب‌شده توسط کارشناسان و خبرگان را روی لباس تیم ملی ما البته با بهترین کیفیت پیاده‌سازی و اجرا کند.»
