درج «کیل مارک» پهپاد MQ-۴ آمریکایی روی سامانه سوم خرداد+عکس
سامانه موشکی پدافند هوایی سوم خرداد که در تاریخ 30 خرداد سال جاری موفق به سرنگونی پهپاد پیشرفته آمریکایی MQ-4 در تنگه هرمز شده بود، به‌مناسبت هفته دفاع مقدس در نمایشگاه باغ‌موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به‌نمایش گذاشته شد.
به‌روی بدنه این سامانه همچنین کیل مارک (نشانه شکار پهپاد آمریکایی) نیز درج شده است.
سامانه موشکی سوم خرداد برای اولین بار در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اردیبهشت سال 93 به‌عنوان نمونه جدید سامانه رعد به‌نمایش در آمد. در این سامانه چند خودروی حامل رادار و موشک به‌همراه چند خودروی صرفاً حامل موشک، به یک رادار جست‌وجو و مراقبت هوایی مانند بشیر متصل شده و جمعاً یک آتشبار سامانه سوم خرداد را تشکیل می‌دهند.
رادار آرایه فازی مستقرشده روی پرتابگر سامانه سوم خرداد دارای 1700 المان بوده و توانایی هدایت همزمان 8 موشک به‌سمت 4 هدف مجزا را دارد. این برای اولین بار بود که یک سامانه ساخت داخل به توانایی درگیری همزمان با این تعداد هدف دست می‌یافت. همچنین موشک‌های طائر‌ــ2ب و طائر‌ــ2س نیز در همان نمایشگاه مشاهده شدند که نشان از تنوع موشک‌های مورد استفاده در این سامانه را داشت.
سامانه سوم خرداد هرساله در رژه نیروهای مسلح مشاهده شده و به‌مرور تغییرات جزئی نیز در ظاهر خودروی رادار و پرتابگر آن قابل تشخیص بود. همچنین موشک‌های طائر‌ــ2 نیز از سامانه رعد تا سوم خرداد به‌مرور تغییراتی داشته و دست‌کم سه نسل مختلف آن نمایش داده شده است.
در توضیحات مسئولین سپاه به فرمانده کل قوا در نمایشگاه سال 93 اعلام شد که سامانه سوم خرداد در آینده به موشک‌هایی با برد 100 و سپس 200 کیلومتر مجهز خواهد شد، از این رو احتمال داده می‌شود که آخرین نمونه موشک‌های طائر‌ــ2 که در رزمایش‌های پدافند هوایی در دو سال گذشته مشاهده شده موشکی با برد حدود 100 کیلومتر باشد. البته سامانه سوم خرداد دست‌کم از سال 1394 قابلیت شلیک موشک‌های صیاد‌ــ2 را نیز دارد که این امر در رزمایش‌ها به‌نمایش گذاشته شده است.
نسل آخر موشک‌های به‌کاررفته در سامانه سوم خرداد، موفق به سرنگونی یکی از پیشرفته‌ترین و گرانقیمت‌ترین پهپادهای رژیم تروریستی آمریکا در نزدیکی تنگه هرمز در اواخر بهار سال 1398 شد. این پهپاد که از خانواده گلوبال هاوک و مخصوص عملیات‌های نظارتی و جاسوسی در محیط‌های دریایی بود پس از یک رصد طولانی از پایگاه مبدأ و به‌گفته وزیر دفاع، ردگیری توسط رادار بومی ثامن، توسط سامانه سوم خرداد مورد اصابت موشک بومی قرار گرفته منهدم شد.
این هواپیما در زمان اصابت موشک 22 کیلومتر از پرتابگر فاصله داشته و در ارتفاع بیش از 15کیلومتری در حال پرواز بود، بدین ترتیب، اولین شکار عملیاتی توسط یک سامانه تماماً بومی ایرانی، به نام سامانه سوم خرداد ثبت شده و سند محکمی بر توانایی بالای سامانه‌های بومی پدافند هوایی ایرانی چه رادارهای مراقبت و هشدار اولیه مانند ثامن و چه سامانه‌های موشکی ارائه کرد.
