حذف صفرها از پول ملی چندین بار در جریان مدیریت اقتصادی کشور مطرح شده و هربار به دلیلی روند اجرای آن یا متوقف شده یا مسکوت مانده است، اما بانک مرکزی از سال گذشته این طرح را با جدیت پیگیری میکند.
بانک مرکزی طرح حذف چهار صفر از پول ملی را برای تصویب به دولت فرستاد و پس از آن دولت آن را در قالب لایحهای تقدیم مجلس کرد تا نمایندگان مردم در این باره تصمیم بگیرند که در نهایت روز گذشته یک فوریت لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
بر این اساس، قرار است با حذف چهار صفر از پول ملی، واحد رسمی پول کشور نیز از ریال به تومان تغییر کند و به این ترتیب هر ۱۰ هزار ریال (۱۰۰۰ تومان) معادل یک تومان جدید و هر تومان جدید معادل ۱۰۰ پارسه شود.
البته این بار نیز حذف صفر از پول ملی موافقان و مخالفان خود را داشت؛ به طوریکه برخی بر این باورند که در شرایط فعلی اقتصاد ضرورتی برای انجام این کار نیست و میتوان در آینده به این موضوع فکر کرد، اما رئیسکل بانک مرکزی معتقد است که این کار ضروری است و موکول کردن آن به آینده دردی را دوا نمیکند.
اما موردی که همگی بر آن اتفاق نظر دارند، این است که حذف صفر از پول ملی تغییری در اوضاع معیشتی مردم و شاخصهای پایه اقتصاد نخواهد داشت، اما بررسی دلایل اهمیت این لایحه نیز امری ضروری است.
مزایای حذف چهار صفر
حذف چهار صفر از پول ملی باعث کاهش هزینهها، حجم اسکناس و وارد شدن مسکوکات به چرخه اقتصادی میشود و به فرآیند مبادلات مالی مردم کمک میکند.
آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده هدف این لایحه راحتتر شدن کار برای مردم است تا بتوانند اسکناسها با واحد پولی جدید را در امور بازرگانی و مالی خود به نحو احسن استفاده کند، چراکه در حال حاضر رابطه پول ملی با ارزهای خارجی هم خوب نیست، مثلا معادل دلاری یک ریال ۰.۰۰۰۰۰۸ است.
این لایحه به فرآیند مبادلات مردم کمک میکند و با توجه به بیارزش شدن واحدهای پولی عملا سکه و مسکوکات از جریان مبادله مردم خارج شده است؛ به طوری که ضرب یک سکه بیشتر از آن هزینه میبرد. نمونه آن سکه ۵۰۰ تومانی است که ضرب آن ۸۰۰ تومان هزینه دارد.
عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی این موضوعات را در دفاع از لایحه پیشنهادی دولت مطرح کرد و گفته که برای ایجاد تعادل در مجموعه پولی کشور به زمان چهار ساله نیاز داریم؛ بنابراین اگر این لایحه به تصویب نهایی برسد، چهار سال کار طول میکشد تا با انجام مقدمات لازم به تدریج پولهای جدیدی را جایگزین پولهای قدیمی کنیم.
این در حالی است که همتی پیش از این، زمان لازم برای اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی را حدود دو سال عنوان کرده بود و اکنون گفته که این طرح به چهار سال زمان نیاز دارد.
البته طبیعتا اجرای طرحی با چنین گستردگی که نیاز به تغییر تمامی اسکناسها و سکوک مورد استفاده مردم دارد، نیاز به زمان زیادی خواهد داشت.
از سوی دیگر، با اصلاح قانون پولی و بانکی هزینهها در میانمدت کاهش پیدا میکند، چراکه در حال حاضر نزدیک به یک میلیارد اسکناس در سال امحا میشود و نزدیک به ۹ میلیارد اسکناس نیز در جریان است که اگر چهار صفر از پول ملی حذف شود، تعداد اسکناسها به ۲.۲ میلیارد میرسد و این یعنی با حذف چهار صفر شاهد کاهش حجم اسکناس، هزینهها و وارد شدن مسکوکات به چرخه کار خواهیم بود.
در عین حال برخی کارشناسان معتقدند که در شرایطی که نرخ تورم کشور بالاست و کشور تحت تحریم قرار دارد، حذف چهار صفر میتواند به بازگشت صفرها پس از مدتی به پول ملی منجر شود.
با این حال با تصویب یک فوریت این لایحه به نظر میرسد که کار اجرایی این لایحه پس از تایید نهایی انجام شده و بر اساس برنامه زمانبندی بانک مرکزی، این طرح به تدریج اجرایی خواهد شد.