پژوهشهایی که طی دهه اخیر صورت گرفتهاند، نشان میدهند که موی انسان، قدرتی خارقالعاده دارد و توانایی آن در تحول وزن بیش از زیبایی بخشیدن به ظاهر است.
پژوهشها حاکی از این هستند که یک تار موی انسان میتواند حدود ۸۵ گرم وزن را نگه دارد. شاید این مقدار زیاد به نظر نرسد اما این سوال را مطرح میکند که اگر یک تار مو میتواند ۸۵ گرم وزن را تحمل کند، توانایی همه موهای روی سر در نگه داشتن اجسام چقدر است. پژوهشگران باور دارند که شاید کل موهای سر بتوانند وزنی حدود ۱۲ تن را تحمل کنند که معادل وزن دو فیل است.
منشا قدرت خارقالعاده موی انسان
موی انسان، از کراتین تشکیل شده است. کراتین، یک پروتئین ساختاری است که در سم اسبها، پنجه حیوانات و لایه خارجی پوست نیز وجود دارد. ماهیت کراتین طوری است که به مو، قدرت کششی خارقالعادهای میبخشد و به آن کمک میکند تا بتواند مانند یک طناب یا سیم، از عهده کشیدن اجسام برآید.
مو، ماهیتی محکم دارد اما برخی شرایط به خصوص میتوانند آن را ضعیف کنند و قدرت کششی آن را از بین ببرند. مو در صورت دریافت نکردن ویتامین یا پروتئینهای کافی، خشک و شکننده میشود. رطوبت و دما نیز از عواملی هستند که بر بافت مو تاثیر میگذارند؛ در نتیجه، مصرف پروتئین کافی میتواند عیبهای مو را از بین ببرد و آن را از آسیبهای ناشی از نور خورشید حفظ کند.
اسرار موی انسان در دست پژوهشگران
روی سر هر انسان، تا ۱۵۰ هزار مو جوانه میزند و هر تار مو نیز در ماه حدود یک سانتیمتر رشد میکند. عمر هر تار مو، پس از چهار سال یا بیشتر به پایان میرسد؛ بدین ترتیب انسان در هر روز، حدود ۵۰ تار مو را از دست میدهد.
"فردریک لروی"(Frédéric Leroy)، پژوهشگر "موزه تاریخ طبیعی لندن"(Natural History Museum) گفت: تارهای مو، ساختاری قوی در سطح مولکولی و سلولی دارند. همین ساختار است که به مو، ویژگیهای خاص و منحصر به فرد میبخشد.
مو با وجود قدرت بالا، استحکام موادی مانند فولاد را ندارد، بلکه بیشتر به آلومینیوم، الیاف تقویت شده شیشه یا کولار شبیه هستند.
فولیکولهای مو، سلولهای خاصی موسوم به "ملانوسیت"(Melanocyte) را در بر دارند که به ملانین کمک میکنند تا یک رنگدانه محافظ در برابر نور خورشید باشد و رنگ و درخشندگی مو را حفظ کند. در هر حال، میزان ملانین موجود در موها آنقدر کافی نیست که رنگ مو را برای همیشه حفظ کند و یا حداقل آن را خاکستری نگه دارد.
از سوی دیگر، یک پدیده شایع میان مردان، طاس شدن سر است که با ریزش و کاهش موها آغاز میشود و نهایتا به خالی شدن کامل سر میانجامد.
مادهای با استحکام منحصر به فرد
دانشمندان "دانشگاه کالیفرنیا، سن دیهگو"(UCSD) در یکی از پژوهشهای خود توانستند به قدرت فوقالعاده موی انسان پی ببرند و توانایی آن را در تحمل وزن مشخص کنند. آنها در این پژوهش دریافتند که کل موهای سر یک انسان میتوانند وزن دو فیل را تحمل کنند.
هنگامی که دانشمندان، مو را در مقیاس نانو آزمایش کردند، دریافتند که هرچه مو سریعتر کشیده شود، استحکام بیشتری پیدا میکند. همچنین در این پژوهش مشخص شد که اگر مو کمی کشیده شود، میتواند شکل اصلی خود را دوباره به دست آورد اما اگر شدت کشش زیاد باشد، به تغییری ساختاری و برگشتناپذیر دچار میشود.
موی خیس نسبت به موی معمولی، قدرت بیشتری دارد. مو در حالت مرطوب میتواند کشش را بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بیشتر از حالت معمولی خود تحمل کند. دانشمندان، آزمایشهای کششی بسیاری را در سطوح متفاوتی از رطوبت و دما روی مو انجام دادند و دریافتند که مو در سطوح بالاتر رطوبت میتواند کشش و تغییر شکل را بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بیشتر تحمل کند زیرا آب با ورود به ماتریس مو و شکستن پیوندهای سولفور، مو را نرم میکند.
پژوهش در مورد مو و قابلیتهای اسرارآمیز آن همچنان ادامه دارد. هدف نهایی دانشمندان این است که از نتایج پژوهش خود، برای درک بهتر قابلیتهای مو استفاده کنند و آنها را برای ساخت مواد محکم به کار ببرند.