دستوری که توریست‌ها، لیدرها و راننده‌ها را کلافه کرده
همزمان با اوج گرفتن سفرهای اربعین مدیرکل حمل و نقل مسافر سازمان راهدای و حمل و نقل جاده‌ای بخشنامه‌ای صادر کرد با این محتوا: «با توجه به سوءاستفاده‌های انجام‌شده از صورت وضعیت دربستی، مسافرگیری و آزادگردی خارج از پایانه ناوگان و اعتراضات زائران محترم از کمبود ناوگان مسافری و نرخ‌های اعلامی ناوگان دربستی، صدور صورت وضعیت دربستی به کلیه مقاصد کشور از ۱۸ مهرماه تا پایان دوره اجرای طرح جابه‌جایی زائران اربعین مورخ سوم آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ ممنوع است.»
این دستور که با آغاز فصل سفر گردشگران خارجی به ایران همزمان شد، جابه‌جایی اتوبوسی آن‌ها را دچار مشکل کرد؛ شرکت‌های حمل و نقل پیرو دستور صادرشده، جوازی برای سرویس‌های دربستی صادر نکردند.
معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای وزارت راه و شهرسازی پس از پیگیری معاونت گردشگری بخشنامه دیگری ابلاغ کرد که در آن آمده بود: «پیرو بخشنامه در تاریخ ۲۴ مهر سال ۹۸ در خصوص اعزام ۱۰۰ در صدی ناوگان اتوبوسی مرزهای چهارگانه و شهرهای معین و در خصوص بند ششم آن مبنی بر ممنوعیت صدور صورت وضعیت دربستی برای ناوگان تا تاریخ سوم آبان ۹۸ به آگاهی می‌رساند: صدور صورت وضعیت دربستی به‌صورت محدود برای انتقال گردشگران خارجی با ارائه قرارداد با شرکت‌های حمل و نقل و سایر مدارک به شکل آفلاین امکان‌پذیر است.»
اما با گذشت یک هفته از ابلاغ چنین بخشنامه‌ای، مشکل سرویس‌های دربستی گردشگران خارجی هنوز حل نشده است.
به گفته تورگردان‌ها، شرکت‌های حمل و نقل همچنان از صدور صورت وضعیت دربستی خودداری می‌کنند و به استثنائی که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای اتوبوس‌های گردشگری قائل شده است، عمل نمی‌کنند. شرکت‌هایی که ماهیت حمل و نقل توریستی دارند نیز همچنان اعلام می‌کنند اتوبوس استاندارد ندارند و آن‌ها را به اتوبوس‌های پایانه‌ای و راننده‌های وسایل حمل و نقل عمومی که تا به حال خدمات گردشگری نداده‌اند، ارجاع می‌دهند.
مدیر یکی از آژانس‌های گردشگری می‌گوید: برای جابه‌جایی مسافران در شهرها به ناچار از تاکسی‌های شهری استفاده کردیم و برای انتقال این گردشگران به شهر بعدی، از ترمینال اتوبوسی را در اختیار گرفتیم که نه تمیز بود و نه راننده آموزش‌دیده‌ای داشت. متاسفانه این واقعیت زیرساختی است که در گردشگری داریم.
یک راهنمای گردشگری نیز می‌گوید: اتوبوس‌هایی که در مسیر مهران به کار گرفته شده‌اند هنوز به خط خدمات گردشگری بازنگشته‌اند و برای جابه‌جایی گردشگران ناچاریم از اتوبوس‌های پایانه‌های مسافربری استفاده کنیم که رفتار استاندارد ندارند، تعریف گردشگری را نمی‌دانند و با خیلی از مکان‌ها و مسیرهای گردشگری آشنا نیستند. از طرفی، راننده اتوبوس در هر شهر مجبور است یک صورت وضعیت دربستی تهیه کند که هم کلی زمان صرف می‌کند و هم شرایط نامطئنی را برای مسافر خارجی پیش می‌آورد.
یک راننده اتوبوس که برای نخستین‌بار با گروهی از گردشگران خارجی همراه شده است، می‌گوید: بیشتر اتوبوس‌ها به خاطر پیاده‌روی اربعین، در مسیر مهران به کار گرفته شده‌اند، شرکت‌های حمل و نقل هم سرویس دربستی نمی‌دهند. گفته‌اند نامه سازمان راهداری برای ممنوعیت سرویس‌های دربستی تا سوم آبان‌ماه اعتبار دارد. برخی شرکت‌های حمل و نقل تهران هم یک بنر بزرگ نصب کرده‌اند که روی آن نوشته تا هشتم آبان‌ماه صورت وضعیت دربستی صادر نمی‌شود.
وی به تجربه خودش برای گرفتن صورت وضعیت دربستی اشاره می‌کند و می‌گوید: در شیراز ۳۰۰ هزار تومان پرداخت کردم و یک صورت وضعیت دربستی تا شهر کرمان گرفتم. در شهر کرمان هم باید برای مسیر یزد، صورت وضعیت دربستی دیگری بگیرم. هر بار هم باید کلی وقت بگذارم و التماس کنم که صورت وضعیت را صادر کنند؛ صورت وضعیت‌هایی که فقط ۲۴ ساعت اعتبار دارد.
او ادامه می‌دهد: برای حفظ ایمنی مسافر و اتوبوس هم که شده ناچارم شهر به شهر صورت دربستی بگیرم. اگر سانحه‌ای رخ دهد و یا پلیس مدارک اتوبوس و راننده را چک کند و این صورت وضعیت در بین مدارک نباشد، اتوبوس را متوقف می‌کند و می‌خواباند.
این وضعیت درحالی پیش آمده که معاون گردشگری پس از ابلاغ نامه دوم سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تاکید کرده بود: مطابق این نامه، مشکل تامین اتوبوس برای گردشگران خارجی باید حل شود و شرکت‌های حمل و نقل که مطابق دستور قبلی صورت وضعیت‌های دربستی صادره را باطل کرده بودند، اکنون موظفند این صورت وضعیت‌ها را مطابق تعهدات قبلی صادر و اتوبوس‌های دربستی را برای تورهای گردشگران خارجی تامین کنند.
