نقش ناباروری در کاهش تعهد و کیفیت زناشویی
باروری و تولیدمثل، از امور اساسی زندگی انسان و یکی از اصول زناشویی است. درواقع مهم‌ترین مسئله پس از زنده‌بودن، زنده ماندن یا به‌عبارت‌دیگر بقاء و تولید مثل است. طبق تعاریف، درصورتی‌که در زندگی زوجین پس از یک سال نزدیکی بدون پیشگیری، حاملگی اتفاق نیفتد، آن‌ها نابارور نامیده می‌شوند. ناباروری، اغلب یک رویداد ناخوشایند در زندگی افراد و خانواده‌هاست. این واقعه معمولاً یک رویداد مختل‌کننده در زندگی است که زندگی افراد را در سطح شخصی، ارتباطی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به گفته متخصصان، ناباروری مشکلات روانی زیادی برای زن و مرد به وجود می‌آورد که بر بسیاری از جوانب زندگی زوجین ازجمله بهزیستی روان‌شناختی، ارتباط‌های زناشویی، رابطه جنسی و کیفیت زندگی آنان، تأثیر خواهد گذاشت. ناباروری ممکن است به دلیل فشارهایی که ازلحاظ روانی به افراد وارد می‌کند و تأثیری که بر کیفیت زندگی زوجین دارد، باعث مشکلات وسیعی مانند احساس درماندگی، تعارض، سرخوردگی، افت شدید عزت نفس و کاهش اعتمادبه‌نفس، کناره‌گیری و انزوا، مشکل در هویت، احساس نازیبایی و بی‌معنایی زندگی شود.
همچنین به ناباروری به‌عنوان رویدادی نگریسته می‌شود که مولد بحران و استرس و آسیب‌پذیری روان‌شناختی در افراد است و گاهی موجب کاهش رضایت زناشویی می‌شود.
در همین خصوص، گروهی از محققان کشور از دانشگاه تهران، پژوهش را انجام داده‌اند که در آن موضوع تعهد زناشویی و کیفیت ارتباط در بین زوجین بارور و نابارور مورد مقایسه علمی قرار گرفته است.
در این مطالعه، 200 نفر از زوجین مراجعه‌کننده به بیمارستان فوق‌تخصصی صارم تهران، شامل ۹۶ زوج نابارور و ۱۰۴ زوج بارور مشارکت داشتند و داده‌های مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آوردند. این داده‌ها سپس با استفاده از روش‌ها و نرم‌افزارهای کامپیوتری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌های این پژوهش نشان داد که مسئله ناباروری از میزان تعهد زوجین نسبت به زندگی زناشویی می‌کاهد و در کیفیت برقراری روابط زوجین تأثیر منفی می‌گذارد.
بر این اساس، سعید شاه‌حسینی تازیک، محقق گروه مشاوره خانواده دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران و دو همکار دیگرش در این تحقیق می‌گویند: «در بین دو گروه زوجین بارور و نابارور در رابطه بین تعهد زناشویی و کیفیت ارتباط تفاوت معنی‌داری دیده شد. به این معنا که وقتی تعهد زناشویی در زوجین بارور افزایش می‌یابد، کیفیت ارتباط با شدت بیشتری نسبت به زوجین نابارور افزایش پیدا می‌کند».
محققین فوق در تبیین این یافته‌ها می گویند: «ناباروری به‌عنوان یک استرس بزرگ از طریق تحمیل مشکلات روان‌شناختی چون سرخوردگی، احساس درماندگی تعارض، کناره‌گیری و انزوا، تأثیر منفی بر روابط بین فردی و اختلال در عملکرد و رضایت جنسی زوجین می‌گذارد و قدرت سازگاری کلی زوجین و همین‌طور سازش آن‌ها با ناباروری را کاهش می‌دهد».
آن‌ها می‌افزایند: «همچنین، ناباروری باعث تحمیل ترس از آینده در زندگی مشترک می‌شود که این نگرانی و ترس نیز خود به‌منزله یک عامل استرس‌زا روابط زوجین را به‌صورت منفی تحت تأثیر قرار می‌دهد و رابطه زوجین را خدشه‌دار می‌کند و از صمیمیت رابطه آن‌ها می‌کاهد. درنتیجه امید آن‌ها برای کسب صمیمیت و محبت از یکدیگر کمرنگ می‌شود و سعی می‌کنند به‌جای سرمایه‌گذاری، بر رابطه زناشویی، روی زندگی شغلی، تفریحی یا تحصیلی سرمایه‌گذاری کنند تا کمبودشان را جبران کنند. به‌علاوه، این نوع رابطه ممکن است شرایطی را برای روابط فرازناشویی فراهم کند که درنهایت تعهد زوجینی زیر پا گذاشته شود».
شاه‌حسینی تازیک و همکارانش که یافته‌های خود را فصل‌نامه علمی پژوهشی «افق دانش» منتشر کرده‌اند، معتقدند که «می‌توان با درنظرگرفتن آموزش‌های روان‌شناختی لازم برای این افراد از پیامدهای ناخوشایند آن جلوگیری کرد».
نشریه «افق دانش» به‌صورت چهار شماره در سال توسط دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد به چاپ می‌رسد.
