چندهمسری مساله کیست؟
جالب آنجاست کسی که در دفاع از چندهمسری در این برنامه سخنرانی کرده بود همان روحانی خوش‌سیما و خوش‌صدا بود. شاید هم کسی باور نمی‌کرد که «علیرضا قاسمیان» در این برنامه درباره چند همسری گفت که بیش از سه میلیون خانم ازدواج نکرده در جامعه امروزمان داریم. از سوی دیگر وقتی پوستر برگزاری این کارگاه در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد طراح آن نیز صدایش درآمد.
اما مهم‌ترین واکنش‌ها به این ماجرا بازنشر دیدگاه مقام معظم رهبری درباره مقوله چندهمسری بود. سایت عماریون و روزنامه‌هایی، چون خراسان نیز به این دیدگاه پرداختند. براساس آنچه از رهبر معظم انقلاب نقل شده است «افراد شاغل در بیت رهبری اگر همسر دوم اختیار کنند، اخراج می‌شوند».
رهبر انقلاب دراین‌زمینه گفته‌اند: بنده اصلا فتوایی در زمینه استحباب تعدد زوجات در شرایط کنونی جامعه ندارم و اصلا هم‌چنین چیزی را قبول ندارم. آقایان حتی به شوخی هم نباید درباره تعدد زوجات حرف بزنند که باعث دلسردی خانم‌ها می‌شود.» جالب اینجاست در حالی شبکه ۳ سیما در برنامه یادشده سخنان آن روحانی را در باب چندهمسری پخش کرد که باشگاه خبرنگاران جوان از مجموعه‌های صدا وسیما بلافاصله بعد از واکنش‌ها به این موضوع به طور مفصل موضع رهبری را مرور کرد. همین وضعیت سبب شده تا این پرسش پررنگ‌تر شود که اگر صدا و سیما به موضع مقام معظم رهبری واقف است چگونه زمان و امکانات برای توصیه به چندهمسری در برنامه‌های خود تخصیص داده است.
حال ۳ روز دیگر یعنی ۱۷ آبان قرار است این کارگاه برگزار شود و تاکنون علاوه بر «طیبه سیاوشی» و «سیده حمیده‌زرآبادی» اعضای فراکسیون زنان مجلس، محمدرضا بادامچی عضو کمیسیون اجتماعی هم درباره برگزاری این کارگاه از خانه ملت موضع گرفته‌اند. از سوی دیگر «محمدمهدی تندگویان» معاون وزیر ورزش و جوانان و «عالیه شکربیگی» جامعه‌شناس خانواده نیز درباره چندهمسری و برپایی کارگاه برای آن موضع گرفته اند.
چرا چنین مجوزی دادید؟
یکی از مسوولان موسسه «حیات حسنی» به خبرآنلاین در پاسخ به این سوال که «شما که خود مروج چند همسری هستید، خودتان چند همسر دارید؟» گفته است: «خانم‌های هیات موسس ما با این موضوع موافق هستند و گمان می‌کنم این پرسش شما خصوصی است که از من می‌پرسید.» مهم‌ترین نکته‌ای که درباره این ماجرا مطرح است اینکه ما بیش از آنکه با مساله‌ای به نام «چندهمسری» مواجه باشیم با مشکلات مختلفی در طلاق و مهریه مواجهیم و نگرانی جامعه ما این روز‌ها بیش از آنکه چندهمسری باشد عدم رغبت به ازدواج است. چیزی که سعید خراط‌ها جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی در گفتگو با پانا، گفت: چندهمسری جایی در فهرست مسائل و مشکلات اجتماعی ندارد و موضوعی که اکنون باید در جامعه مورد توجه قرار بگیرد ازدواج و طلاق است.»
مهم‌ترین پرسش این است که از منظر جامعه‌شناختی مقوله «چندهمسری» چه جایگاهی در میان مسائل اجتماعی ایران دارد و آیا اساسا آنقدر اهمیت دارد که برای حل و فصل ارتباطات درون چنین سبکی از زندگی نیاز به برپایی کارگاه باشد.
همان نکته‌ای که «سیده حمیده زرآبادی» نماینده مجلس و عضو فراکسیون زنان در تذکر کتبی به وزرای اطلاعات و کشور گوشزد کرده بود. او در نامه خود به این دو وزیر کابینه نوشته است: «همان‌گونه که مستحضرید چند روزی است تصویری از برگزاری کارگاه آموزشی با موضوع «مهارت‌های ارتباطی خانواده‌های چند همسری» با کوشش موسسه حیات حسنی با هدف «پژوهش، تبیین، و حمایت از سبک زندگی اسلامی از جمله ازدواج‌های چند همسری اسلامی، در سطوح محلی و ملی و بین‌الملل» و دارای مجوز رسمی (به ادعای ایشان) در سطح شهر‌های قم، اصفهان و تهران پخش گردیده است.»
در بخش دیگری از این نامه آمده است: «سه معضل اصلی اشتغال، اقتصاد و ازدواج گریبانگیر درصد بالایی از جوانان این سرزمین است که هر سه این مقوله‌ها رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. نبود بازار کار مناسب، بیکاری، مشاغل کاذب و در پی آن مشکلات اقتصادی، مقوله‌های خطرناکی همچون نرخ بالای طلاق، عدم رغبت جوانان به ازدواج و ازدواج سفید را در پی داشته است. حال در این زمان که به دلیل فشار‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌های حداکثری اعمال شده بر مردم، حفظ آرامش در جامعه در دستور کار وزارتخانه‌های اطلاعاتی و امنیتی قرار گرفته است آیا ترویج فرهنگ چندهمسری منتج به افزایش نارضایتی بیش از نیمی از جامعه بالاخص زنان و در نتیجه ایجاد التهاب در کشور نخواهد شد؟ آیا مجوز برگزاری چنین کارگاه‌هایی که نه تنها مشکلی از مشکلات اجتماعی جوانان و جامعه را حل نمی‌کند بلکه سبب افزون طلبی و زیاده‌خواهی قشر خاص و بعضا متمول جامعه و در پی آن افزایش شکاف طبقاتی، ایجاد ناامنی و هرج و مرج در کشور خواهد بود یک تصمیم کارشناسانه و مدیریتی است با عنایت به اهمیت موضوع و جلوگیری از تنش‌های احتمالی اجتماعی در سطح جامعه و نیز جهت تحکیم بنیان خانواده، حفظ آرامش زنان اسلامی و ایرانی و جلوگیری از ترویج ساختار‌های هنجارشکنانه خواهشمند است به قید فوریت و در اسرع وقت دستور فرمایید موضوع مورد بررسی دقیق و کارشناسانه قرار گرفته و از نتیجه اقدامات به عمل آمده اینجانب را مطلع نمایید.»
سست شدن بنیاد خانواده و اقتصاد
موضع‌گیران در برابر برپایی «کارگاه مهارت‌های ارتباطی خانواده‌های چندهمسری» براین نکته تاکید دارند که چنین رویه‌ای می‌تواند موجب سست‌شدن بنیاد خانواده شود. در عین حال موضوع اقتصاد بسیار مهم‌تر و تاثیرگذارتر از آن است که با تکیه بر چندهمسری بتوان بنیاد خانواده را تحکیم بخشید. برای مثال محمدرضا بادامچی، نماینده مردم تهران گفته است: «ترویج چند همسری باعث سست‌شدن بنیان خانواده‌ها است و باید جای ترویج چند همسری مشکلات اشتغال جوانان را حل کنید تا آن‌ها بتوانند ازدواج کنند.»
او دراظهارنظر خود توضیح داده است: «برگزاری کارگاه آموزشی با هدف ترویج چند همسری تنها باعث از بین رفتن قبح موضوع در جامعه و ناپایدار کردن سلامت خانواده می‌شود. حتی امکان دارد که برخی از افراد با این‌گونه تبلیغات به این موضوع روی آورده که نتیجه آن از هم پاشیدن خانواده خواهد شد. در حال حاضر شرایط اقتصادی به گونه‌ای پیش رفته که حتی برخی از متولدین دهه ۶۰ هم نتوانستند به دلیل نبود شرایط به خصوص وضعیت اشتغال ازدواج کنند. به جای برگزاری این کارگاه‌ها و ترویج چندهمسری وضعیت اقتصادی را بهبود بخشیده و شرایط ازدواج را برای جوانان تسهیل کنیم تا ما شاهد وجود افراد ۴۰ ساله با تحصیلات عالیه نباشیم که به دلیل نداشتن شغل امکان ازدواج ندارند.»
بادامچی با انتقاد از پخش برنامه‌ای در صدا و سیما با موضوع ترویج چند همسری گفت که انتظار می‌رود رسانه ملی در پخش برنامه‌های خود نظارت بیشتر داشته و تجدیدنظر کند. این رویه تنها به بنیان خانواده آسیب رسانده و یکی از غیراصولی‌ترین کار‌ها به شمار می‌آید. در همین حال محمدمهدی تندگویان معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نیز توجه به مقوله اقتصادی را مهم‌تر از مولفه‌های تاثیرگذار دیگر دانسته و گفت: «از کسانی که می‌خواهند در خصوص ترویج ازدواج دوم فرهنگ‌سازی یا کمک کنند، خواهش می‌کنم که این هزینه را به خیرین ازدواج بدهند تا جوانان کشور که دچار موانع اساسی در امر ازدواج هستند، مشکلات‌شان حل شود. وقتی با مشکل اساسی‌تری روبرو هستیم، مطرح کردن این موضوع نمی‌تواند جزو اولویت‌های ما قرار بگیرد. از سوی دیگر کشور ما کشوری نیست که از لحاظ ساختار جنسیتی دچار مشکل باشد و نیاز داشته باشیم تا موضوع ازدواج دختران یا زنان دچار تجرد قطعی را مطرح کنیم.
شرایط فعلی فرهنگ ما چنین موضوعاتی را نمی‌پذیرد و ترویج چنین موضوعاتی نیز جوابگو نیست. جامعه فعلی ما با موضوعات مختلف فرهنگی، مسائل اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی موجود این فرهنگ را نمی‌پذیرد. هنوز نتوانسته‌ایم برای موضوع ازدواج ساماندهی مناسبی داشته باشیم که حالا بخواهیم روی مدل‌های مختلف ازدواج بحث کنیم.» عالیه شکربیگی جامعه‌شناس نیز در این باره به موضع‌گیری پرداخته است. او که رییس کارگروه خانواده در معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری نیز هست گفته است: افرادی که چندهمسری را تبلیغ می‌کنند، تیشه به ریشه خانواده در ایران می‌زنند، آن‌ها باید به این موضوع توجه داشته باشند که این مقوله در فرهنگ ما قابل قبول نبوده، نیست و نخواهد بود.
وگرنه ادمهای متمول سالم می تونن بدون ازدواج مجدد به کسانی که برای تشکیل خانواده مشکل اقتصادی دارند کمک کنند .و آدمهایی که مشکل اقتصادی ندارن و نیاز عاطفی دارند با ازدواج با همسنگ خود( که مسئول یک خانواده دیگه نیست) مشکلشون را حل کنند.و به مردم باید آموزش داد اگر کسی هم اصلا دلش نمی خواد ازدواج کنه این را بپذیرن و تو کار هم فضولی نکنند