رای تاریخی هفته گذشته در مجلس سنا که پیش از آن هم با اکثریت قاطع در مجلس نمایندگان کنگره تصویب شده بود موجب خشم آنکارا شده است. ترکیه میگوید کشتار گسترده ارمنیها در خلال جنگ جهانی اول یک قتل عام بوده اما نسلکشی نبوده است.
ارمنستان مدعی است امپراتوری عثمانی در دهه نخست قرن بیستم حدود یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر از ارامنه را به قصد از بین بردن نسل آنها کشته است.
در همین زمینه "مورگان اورتگاس"، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با انتشار بیانیهای تصریح کرد: "موضع ما همان است که رئیس جمهوری به طور مبین در ماه آوریل گذشته بیان کرد."
ماه آوریل گذشته و همزمان با سالگرد بزرگداشت یاد جانباختگان این کشتار ترامپ ضمن ادای احترام به قربانیان این کشتار را "یکی از فجیعترین جنایتهای قرن بیستم خواند" اما از واژه نسلکشی برای آن استفاده نکرد و در عوض ارمنستان و ترکیه را دعوت کرد که "با به رسمیت شناختن این واقعه درصدد پشت سر گذاشتن این بخش از تاریخ دردناک" خود برآیند.
به گزارش بیبیسی هفته گذشته در اقدامی فراجناحی، هر دو مجلس کنگره آمریکا با تصویب لایحهای این کشتار را یک نسلکشی دانستند. تصویب این لایحه که یک پیروزی سمبولیک برای ارمنستان و هزاران ارمنی مقیم آمریکا محسوب میشود با واکنش تند ترکیه روبرو شد و حتی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور تهدید که ممکن است دستور برچیدن پایگاه هوایی اینجرلیک را که نیروهای آمریکایی و کلاهکهای هستهای این کشور در آن مستقرند را صادر کند.
اردوغان همچنین تهدید کرده ممکن است در پاسخ به تهدید تحریمهای آمریکا در پی حمله ارتش ترکیه به کردها در سوریه، ممکن است پایگاه راداری کوریجیک را هم تعطیل کند.
او رایگیری در کنگره را که بیشتر یک قطعنامه نمادین بود "بیارزش" خوانده و آن را "بزرگترین توهین" به مردم ترکیه دانسته است. این قطعنامه که ترامپ هم نیازی به امضای او ندارد یک قطعنامه الزامآور برای رئیسجمهوری آمریکا نیست.
در برابر، نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان، با تقدیر و ستایش از اقدام کنگره امریکا این قطعنامه را "گامی بزرگ در راه اکرام حقیقت و عدالت تاریخی" دانسته است.
تلاش قبلی کنگره برای تصویب این قطعنامه از سوی سناتور کهنهکار جمهوری خواه، لیندسی گراهام مسدود شده بود. گراهام که از نزدیکترین سناتورهای کنگره به ترامپ محسوب میشود این اقدام را همسو با خواسته کاخ سفید انجام داده بود.
در مقابل، سناتور دموکرات باب منندز که در تصویب این سند نقش مهمی داشته روز پنجشنبه و در حالی که بغض کرده بود، گفت: "سنا با تصویب قطعنامه نسل کشی ارامنه، بالاخره تصمیم گرفت که تاریخ را تایید کند، این که آن چه بین سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۳ میلادی اتفاق افتاد به طور قطع نسل کشی بود."
سناتور منندز افزود: "برای توصیف آن واقعه هیچ واژه دیگری وجود ندارد."
مجلس نمایندگان در اواخر ماه اکتبر امسال طی قطعنامهای که با ۴۰۵ رای مثبت در برابر ۱۱ رای مخالف به تصویب رسید، کشتار حدود یک و نیم میلیون ارمنی توسط نیروهای امپراطوری عثمانی را رسما نسل کشی اعلام کرد.
ترکیه میگوید بسیاری از ارامنه ساکن امپراتوری عثمانی در جریان "نبردهای جنگ جهانی اول" کشته شدند. آنکارا آمار کشتهها را زیر سوال میبرد و آن را کشتار حساب کرده و نسلکشی را رد میکند.
به گزارش "انجمن کنگره در امور ارامنه" تاکنون ۴۹ ایالت کشتار نظاممند تقریبا ۱.۵ میلیون ارمنی در آن سالها را به رسمیت شناختهاند.
جنوب کالیفرنیا میزبان یکی از بزرگترین جوامع ارمنی در خارج از ارمنستان است و بهار هر سال تظاهرات بزرگی به یاد قربانیان این کشتارها در آنجا برگزار میشود.
حمایت از این قطعنامه در کنگره آمریکا بعد از آن بالا گرفت که ترکیه به کردهای سوریه حمله کرد. در آن عملیات حدود ۲۰۰ کرد کشته و بیش از ۲۰۰ هزار غیرنظامی آواره شدند.