علت رونق بازار مسکن چه بود؟/ قیمت متعادل می‌شود
بازار مسکن شهر تهران در آذرماه به نوعی دچار شوک شد که معاملات و قیمت به طرز محسوسی افزایش پیدا کرد؛ آن هم در شرایطی که بازار چهار ماه متوالی در آرامش به سر می‌برد و معاملات به رکود تاریخی رسیده بود و نرخ‌ها ۶.۶ درصد کاهش یافته بود. به یکباره در آذرماه شاهد افزایش ۱۳۷ درصدی ماهیانه تعداد معاملات و رشد ۶.۸ درصدی قیمت بودیم. میانگین قیمت مسکن در تهران از ۱۲ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان در هر متر مربع به ۱۳ میلیون و ۴۷۴ هزار تومان، یعنی افزایش حدود ۸۰۰ هزار تومان رسید.
کارشناسان عوامل مختلفی را در رونق بازار مسکن موثر می‌دانند؛ پارامترهایی همچون انباشت تقاضای موثر طی چهار ماه اخیر، تغییر قیمت بنزین، افزایش نرخ ارز، ورود به بازه زمانی پرتعداد معاملات در ماه‌های آخر سال و پایان ماه صفر را محرک‌های اصلی بازار مسکن می‌دانند. با این حال یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است که این عوامل هم‌افزا باعث رشد معاملات و قیمت مسکن در آذرماه شده و احتمالا نمی‌تواند در ماه‌های آینده ادامه پیدا کند.
مهدی روانشادنیا با بیان اینکه میانگین قیمت اسفند ۹۷ و اردیبهشت ۹۸ ملاک نسبی برای ارزیابی بازار مسکن محسوب می‌شود گفت: زمانی که در شهریورماه تعداد معاملات و قیمت به کف رسید، تحلیل این بود که تعداد معاملات نمی‌تواند در آن سطح باقی بماند. به هر ترتیب ما نزدیک چهار میلیون واحد مسکونی در تهران داریم و ۴۰۰۰ فقره معامله تناسبی با تعداد واحدهای موجود ندارد. معمولا معاملات مسکن در تهران حدود ۱۰ هزار فقره در ماه است که در آذرماه تقریبا به این تعداد رسید.
وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد همین شرایط را در تعداد معاملات با مقداری کم و زیاد در سه ماهه آخر سال داشته باشیم. اما بعید است که قیمت به اندازه‌ای که در آذرماه رشد کرد، افزایش پیدا کند. ادعا نمی‌کنم که قیمت‌ها پایین می‌آید اما پیش‌بینی این است که این شوک در ماه‌های آینده به تدریج فروکش خواهد کرد و نرخ رشد قیمت متعادل می‌شود.
این کارشناس بازار مسکن با اشاره به سونامی قیمت مسکن در سال ۱۳۹۷ گفت: در سال ۱۳۹۸روند کلی قیمت دارای نوساناتی است و به نوعی در شرایط تراز قیمت قرار داریم که نوسانات ماهیانه طبیعی است. میانگین قیمت آذرماه تفاوت معنی‌داری با قیمت اسفند ۹۷ و اردیبهشت ۹۸ ندارد. این یعنی پایه قیمت در همین حدود است. سال آینده هم با نرخی کمتر از نرخ تورم روند افزایشی داریم و سپس چهار تا پنج سال شاهد رکود خواهیم بود؛ این رفتاری است که بازار در ادوار رونق و رکود داشته است.
روانشادنیا برداشت جامعه از ارزش پول ملی را در تغییرات بازار مسکن موثر دانست و گفت: در شرایطی که قیمت ارز بالا و پایین می‌رود در جامعه احساس نگرانی نسبت به ارزش ریال به وجود می‌آید که به خروج نقدینگی از بانک‌ها منجر می‌شود. سپرده‌گذاران برای اینکه خود را با نرخ تورم تطبیق دهند پول‌های خود را از بانک بیرون می‌آورند و اقدام به خرید سکه، ارز، مسکن یا سهام می‌کنند. در ایران گزینه‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری پیش روی خانوار وجود ندارد. به همین دلیل در چنین مواقعی اولین گزینه مسکن است که اثر خود را به شکل افزایش تعداد معاملات و افزایش قیمت در بازار نشان می‌دهد.
آذرماه ۱۳۹۸ میانگین قیمت مسکن شهر تهران به ۱۳ میلیون و ۴۷۴ هزار تومان در هر متر مربع رسید که نسبت به ماه آبان ۶.۸ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۹.۹ درصد افزایش یافت. این اولین رشد قابل توجه ماهانه از اردیبهشت ماه امسال تا کنون بوده است. بر اساس اعلام دفتر مسکن هم‌چنین در آذرماه ۱۳۹۸ تعداد ۹۶۶۴ قرارداد خرید و فروش مسکن در تهران به امضا رسیده که نسبت به ماه قبل ۱۳۷ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۹ درصد افزایش نشان می دهد.
