چه کنیم که تبر شهرت ریشه سحرها را نزند؟
آرزوی بسیاری جوانان پای گذاردن در مسیری است تا بدون تلاش و زحمت ره صد ساله، «شهرت» را یک شبه بدست آورند در حالیکه از بهای پرداختی آن غافل هستند.
موضوعی که با رشد فضای مجازی و محرومیت های واقعی جامعه، دامن گستر شده و عرصه را برای فرصت طلبان و سودجویان باز و بر خانواده ها تنگ کرده است. حال آنکه خانواده ها بنابر تجربه زندگی، از عاقبت کار، آگاه هستند اما زبان مشترکی برای انتقال این آگاهی به جوانان ندارند و تنها هزینه مادی و معنوی آن را می پردازند.
موضوعی که پلیس فتا هم بارها از دام هایی که برای دختران و پسران در فضای مجازی پهن می شود یا تجاوز به حریم خصوصی افراد توسط شیادان و شگردهای اخاذی آنان هشدار داده است؛ اینکه مجرمان سایبری با گشت و گذار در شبکه های اجتماعی و انتخاب برخی چهره های زیبا به آن ها پیشنهاد مدلینگ و مدل شدن در نشریات خارجی و داخلی می دهند و با اغفال نوجوانان و جوانان و دریافت رقم‌های میلیونی از کاربران تحت عنوان هزینه‌های عکسبرداری مدلینگ نه تنها پاسخگوی قربانیان خود نیستند که در صورت اصرار و پافشاری قربانی، اقدام به تهدید کاربران می‌کنند که تصاویر آنها را در فضای مجازی منتشر می‌کنند.
توصیه پلیس فتا، حفظ حریم خصوصی و شخصی توسط خود افراد و خانواده ها است زیرا حتی دستگیری و مجازات این مجرمان نمی‌تواند باعث بازگشت آبرو و حیثیت قربانیان شود و پیامدهای این دست جرایم تا سال‌ها ادامه دارد.
دیده شدن و افزایش لایک و فالوور، دو خط موازی رسیدن به ناهنجاری
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، میدان مانور مدلینگ ها، زامبی ها و چهره های فتوشاپی شده که با سر زدن به فیس بوک، اینستاگرام و کانال های تلگرامی به راحتی می توان به آلبوم به اصطلاح مدل هایی دست پیدا کرد که به تناسب دنبال کنندگان خود، میزان شهرت آنان درجه بندی می شود.
شهرتی کوتاه مدت که وقتی گرد پشیمانی به سراغشان می آید دیگر دیر شده و در برابر قانون، نه دنبال کننده ای فریادرسان آنان است و نه چاپلوسان فرصت طلب، و اینجا است که در وادی ندامت تنها می مانند.
موضوعی که رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، آن را دیده شدن به هر قیمتی عنوان می کند و می گوید: دیده شدن به اشکال مختلف از ویژگی های عموم انسان ها است، خواه موفقیت در حوزه علم باشد یا موسیقی یا ورزش و غیره. این دیده شدن یک حس خوشایندی برای آنان به ارمغان می آورد اما همه افراد بنا به اقتضائات زندگی، راه های صحیح رسیدن به شهرت را انتخاب نمی کنند و کارهای خاصی انجام می دهند که جلب توجه کنند.
سید حسن موسوی چلک با بیان اینکه فضای مجازی با توجه به بی حد و مرز بودن، سرعت انتقال تصاویر و در دسترس عموم بودن یکی از راه های دیده شدن به شمار می رود، خاطرنشان می کند: این رفتارها فارغ از جنسیت انتشار دهنده، نیاز به بررسی زمینه های فردی، شخصیتی، خانوادگی و اجتماعی فرد دارد تا بتوان تحقیق عمیق تر، درمان بهتر و پیشگیری به موقع از وقوع حوادث تلخ و پیامدها داشت.
وی یادآور می شود: شهرت جذابیتی دارد و کسی از شهرت و دیده شدن بدش نمی آید. حتی شاهدیم که افراد مشهور مانند هنرمندان هم سعی دارند با لباس خاص، پیام خاص یا بودن در جاهایی خاص بیش از آن دیده شوند. یا شاهدیم افرادی با انتشار تصویر به سطل انداختن کودک کار یا حیوان آزاری می خواهند دیده شوند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره چرایی این نوع دیده شدن می گوید: در سطح کلی، به کمبودها و ناکامی هایی که افراد در زندگی فردی و اجتماعی دارند برمی گردد؛ از سویی دیگر هم ویژگی دوران جوانی است که از روی کنجکاوی، شیطنت، ندانم کاری یا جبران خلاء های زندگی دست به کارهایی می زند تا دیده شود.
نرود میخ آهنین والدین بر سر سبز فرزندان
خطرآفرینی و افزایش احتمال از هم پاشیدگی کانون گرم خانواده، هزینه تراشی برای عمل های زیبایی در جهت نزدیک شدن به الگوهای دروغین، تغییر ذائقه و معیار و نگرش جوانان به مقوله ازدواج و همسریابی و آسیب های اجتماعی دیگر ماحصل و از تبعات به شهرت رسیدن یک شبه و دیده شدن است.
شهرتی که چنان گریبان شخص را گرفته که گاه هشدارها و نصیحت های اولیای خانه و جامعه هم در سنگ خارای این نوع دیده شدن فرونمی رود.
موسوی چلک در این باره، آموزش درست برای رعایت حقوق شهروندی به معنای عام، احترام گذاشتن و تعدی نکردن به حقوق دیگران و داشتن رفتاری مطابق قوانین، ارزش ها و هنجارهای جامعه که از آن به اجتماعی شدن یاد می شود را از مهمترین روش های کاهش آسیب دیده شدن عنوان و خاطرنشان می کند: خانواده در کنار مدرسه و سایر محیط های اجتماعی یکی از مهمترین کانون هایی است که در اجتماعی شدن فرزندان نقش دارد اما متاسفانه امروز در شرایطی قرار داریم که خانواده ها توان مدیریت رفتار فرزندان در فضای مجازی را ندارند. خانواده در کنار مدرسه و سایر محیط های اجتماعی یکی از مهمترین کانون هایی است که در اجتماعی شدن فرزندان نقش دارد اما متاسفانه امروز در شرایطی قرار داریم که خانواده ها توان مدیریت رفتار فرزندان در فضای مجازی را ندارند.
وی ادامه می دهد: دلایل متعددی بر این امر متصور است، یا اطلاعات والدین از فضای مجازی کمتر از فرزندان است یا به دلیل سبک رفتاری حاکم در خانواده میان والدین و فرزندان زبان مشترکی وجود ندارد یا احترام والدین از سوی فرزندان حفظ نمی شود که اینها خود باعث می شود قدرت مدیریت والدین در خانه کمرنگ شود.
خلاء سواد رسانه ای را با آموزش پر کنیم
این آسیب شناس با یادآوری اینکه خلاء سواد رسانه ای و استفاده از فضای مجازی به شدت در فضای فرهنگی احساس می شود، توضیح می دهد: جلوی تکنولوژی و فناوری های نوین را نمی توان گرفت اما آنچه که مهم است اجازه ندهیم که تاخر فرهنگی اتفاق بیافتد یعنی کالایی وارد شود و روش درست استفاده از آن آموزش داده نشود.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از فضای مجازی هم نیاز مبرم به آموزش درست و به موقع داشت که متاسفانه این امر اتفاق نیافتاد، ادامه می دهد: حال که این فضا وارد زندگی همه افراد شده، نباید گذاشت استفاده نادرست از آن به ترویج فرهنگی غیر از فرهنگ جامعه منتج شود. در چنین فضایی، افزایش اعتماد به نفس و اتکا به داشته ها و همچنین تربیت و دیدگاه خانواده، تنها ناجی جوانان از غرق شدن در جاده یکطرفه فضای مجازی است. اینکه برای آگاهی جوانان وقت مناسب اختصاص داده شود، نیازهای آنها مورد توجه قرار گیرد و به خواسته‌هایشان بها داده شود تا فرهنگ ایرانی، تحت تاثیر تهاجمات قرار نگرفته و همواره اصیل باقی بماند.
