«در شب ۲۴ تیر ۱۳۹۴ مردم تا صبح بیدار بودند که خبر توافق هستهای را بشنوند. خبر توافق رسید، مردم به خیابان ریختند و شادی کردند. ۴ سال بعد در شب ۱۸ دی ۱۳۹۸ مردم منتظر خبر انتقام ایران از آمریکا بودند؛ انتقامی که به خاطر ترور سردار سلیمانی در عراق صورت گرفت. شاید هیچکس فکر نمیکرد سرنوشت دولت روحانی از برجام به اینجا ختم شود. رابطه ایران و آمریکا به حساسترین نقطه خود رسیده است. هر لحظه امکان دارد این دو کشور پنجه در پنجه به زور آزمایی جدی بپردازند.
دنیای سیاست دقیقا یعنی همین. هیچوقت نمیشود در مورد آینده با قاطعیت صحبت کرد و از دوستیها و دشمنیها گفت. روزی ظریف با جان کری وزیر وقت خارجه آمریکا در وین قدم میزد حالا در فضای واقعی و مجازی، با پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده اره میدهند و تیشه میگیرند.
آنهایی که در سال ۹۶ به حسن روحانی رای دادند، به دنبال تداوم برجام و گفتمان مذاکره بودند. بسیاری از همانها امروز از دولت و دیگر نهادها میخواهند در برابر آمریکا بایستند و حتی از برجام خارج شوند. شاید بشود در این تحولها نقش انتخاب را دید. مردم ایران در سال ۹۲ و ۹۶ به حسن روحانی رای دادند تا ایران در مسیر مذاکره قرار بگیرد. در سال ۲۰۱۶ نیز آمریکاییها به دونالد ترامپ رای دادند و او با سیاستهایش تقریبا تمام رشتههای جهان را پنبه کرد.
اگر آمریکاییها به جای ترامپ به هیلاری کیلنتون رای داده بودند حالا داستان جهان فرق میکرد. نه این که آمریکاییها رفتار خود را در قبال ایران تغییر میدادند، نه اما حداقل دیوانهبازیها ترامپ را انجام نمیداد چون بازی سیاست جهان را بهتر از رییس جمهور مو بور آمریکا میدانست.
در خود ایران هم از این اگرها بسیار داریم. مثلا برخی میگویند اگر در سال ۸۴، انتخاب دیگری میکردیم امروز سرنوشت متفاوتی داشتیم و اصلا با مشکلات گذشته روبهرو نمیشدیم. اما به قول آن شعر معروف ایرانی: «ای جان در اگر نتوان نشست».
سیاستهای ترامپ، سیاستهای ایران را هم تغییر داد. توپ از زمین مذاکره به زمین نبرد افتاده است. شاخه زیتون جای خود را به موشک داده است.
قطعا وضع موجود هم تا آخر ادامه پیدا نمیکند. مثلا همین انتخابات پیش روی آمریکا میتواند تحولات گستردهای در سیاست جهانی ایجاد کند.
شاید در پایان اشاره به این نکته حائز اهمیت باشد که هرگاه در ایران دولتی طرفدار گفتوگو به سرکار آمد، آمریکاییها با تصمیمهای غلط خود، آنها را در گوشه رینگ قرار دادند و مسیر دولتها را در ایران عوض کردند.