فوتبال، محبوب‌ترین ورزش جهان برای همیشه تغییر می‌کند؟
اسکاتلند قرار است اولین کشور اروپایی باشد که محدودیت‌هایی برای سرزنی کودکان در فوتبال تعیین می‌کند. اما فوتبال بدون ضربهٔ سر امکان دارد؟ ایالات متحده می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد.
این اقدام اتحادیه فوتبال جوانان اسکاتلند پس ازاطلاع یافتن از تحقیقاتی بود که نشان می‌داد خطر مرگ بر اثر زوال عقل در بازیکنان سابق فوتبال بیش از کسانی است که فوتبال بازی نمی‌کرده‌اند.
این ماجرا باعث شد که خیلی از افراد بپرسند بدون وجود بازیکنانی که در ضربهٔ سر فوتبال مهارت داشته باشند، فوتبال چه وضعی پیدا خواهد کرد.
یک راه این است که نگاهی به ایالات متحده بیندازیم که مدتی است ضربهٔ سر فوتبال را برای کودکان و نوجوانان ممنوع کرده است.
چه چیزی باعث شد که فوتبال در آمریکا تغییر کند؟
وقتی گروهی از بازیکنان و والدین آنها در سال ۲۰۱۴ در کالیفرنیا، علیه فیفا و انجمن فوتبال جوانان آمریکایی و انجمن فوتبال آمریکا شکایت و داد‌خواستی تنظیم کردند، آمریکا ناچار شد قوانین خود را تغییر دهد.
در این دادخواست آمده بود که این سه نهاد مسئول در فوتبال در مورد عوارض و صدمات ناشی از بازی فوتبال کوتاهی و اهمال کرده‌اند و باید تعداد دفعاتی که بازیکنان زیر ۱۷ سال حق ضربهٔ سر فوتبال دارند را محدود کنند.
این امر باعث شد که فدراسیون فوتبال ایالات متحده آمریکا در نوامبر ۲۰۱۵ دستوری صادر کرد که طبق آن بازیکنان زیر ۱۰ سال حق ندارند ضربهٔ سرزنی کنند و این تمرین باید برای بازیکنان بین ۱۱ تا ۱۳ ساله هم محدود شود.
این قانون از اول ژانویهٔ ۲۰۱۶ در همهٔ تیم‌های ملی فوتبال جوانان و آکادمی‌های فوتبال ایالات متحده و تیم‌های جوانان در کلوپ‌های لیگ‌های برتر فوتبال اجرا شد.
طبق این قانون به بازیکنان کمتر از ۱۰ سال نباید ضربهٔ سر فوتبال آموزش داده شود و نباید این فن را آگاهانه در بازی‌ها به کار برد. در نسخه به روز شده چنین ذکر شده است:
اگر بازیکنی به عمد در بازی ضربهٔ سر بزند، یک ضربهٔ آزاد غیر‌مستقیم به تیم مقابل درهمان نقطه تعلق می‌گیرد. اگر ضربهٔ سر عمدی در محوطهٔ دروازه انجام شود، ضربهٔ آزاد غیر‌مستقیم به موازات خط محوطهٔ دروازه و در نزدیک‌ترین نقطه به محل خطا انجام می‌شود.
به بازیکنان ۱۱ و ۱۲ ساله این فن آموزش داده می‌شود و اجازه دارند که از این ضربه در مسابقات هم استفاده کنند. تمرین‌های آموزشی ضربهٔ سر فوتبال برای این گروه سنی محدود به ۳۰ دقیقه در هفته می‌شود.
در این قوانین هم‌چنین آمده است که بازیکنی که مشکوک به آسیب ناحیهٔ سر باشد برای رسیدگی می‌تواند تعویض شود بدون آنکه این تعویض در تعداد تعویض‌های مجاز هر تیم در بازی فوتبال حساب شود.
چه اثری داشته است؟
این تغییرات فقط سه سال است اجرا شده است، هنوز شواهدی از تأثیر طولانی‌مدت آن بر بازیکنان جوان وجود ندارد. این قوانین اثر قابل‌توجهی بر چگونگی آموزش فوتبال جوانان گذاشته است.
تامی ویلسون، اسکاتلندی و مدیر آکادمی اتحادیهٔ فیلادلفیا می‌گوید:"ابتدا به این موضوع خیلی شک داشتم اما حالا طرفدار آن هستم".
"تمرین‌ها به گروه‌های سنی مختلف تقسیم شده است و در گروه سنی زیر ۱۲ سال فقط فنون خاصی از بازی آموزش داده می‌شود، نگه داشتن خط دفاعی، گرفتن آفساید‌ها و ...."
"ما به آنها آنچه مناسب سن‌شان است، یاد می‌دهیم. یعنی وقتی بچه‌ها کمی بزرگ‌تر شدند وقت آن می‌شود که کمی بیشتر ضربهٔ سر را تمرین کنیم. می‌توانیم از توپ‌های سبک‌تر استفاده کنیم تا شدت ضربه کمتر باشد".
"ما فکر می‌کنیم صدمات فوتبال آمریکایی بیشتر از طرف بازیکنان دیگر است نه ضربهٔ سر به توپ. به همین دلیل است که ما از راهنمایی‌های متخصصان پزشکی استقبال می‌کنیم".
خطر بیمه
مقایسه با فوتبال آمریکایی سازنده است چون این ورزش هم ورزشی است که در آن مدام ضربه‌ها و صدمات ناحیهٔ سر بازیکنان مورد بحث و توجه است.
بخصوص پس از آنکه در سال ۲۰۰۲ دکتر بنت اومالو، آسیب‌شناس، مغز مایک وبستر، بازیکن سابق را در سن ۵۰ سالگی بررسی کرد و دریافت که بافت‌های داخلی آن به شدت آسیب دیده‌اند .
دکتر اومالو بیماری جدیدی را کشف کرد و آن را بیماری مغز‌آسیبی مزمن یا سی‌تی‌ای گذاشت. لیگ برتر فوتبال آمریکایی، ان‌اف‌ال، ابتدا به این یافته‌ها چندان اعتنایی نکرد اما در سال ۲۰۱۸ دریافت که شرکت‌های بیمه روز به روز بیشتر از تحت پوشش قرار دادن بازیکنان فوتبال برای صدمات ناحیهٔ سر خودداری می‌کنند.
این خطر بزرگی برای ثبات و تداوم فعالیت‌های ورزشی بود چون اگر بیمه‌گذاران بازیکنان را تحت پوشش قرار نمی‌دادند، بیشتر افراد از این که به ورزش به طور حرفه‌ای بپردازند، خودداری می‌کردند چون می‌دانستند اگر آسیبی ببینند هیچ حمایتی از آنها نخواهد شد.
در آن زمان مجلهٔ پاسیفیک نوشت:" و چنین است که دنیا به آخر می‌رسد، نه با انفجاری بزرگ بلکه فقط با سیاست شرکت‌های بیمه".
در همان زمان در بریتانیا، انجمن خیریهٔ آسیب‌های مغزی "هد وی" اعلام کرد که لازم است تحقیقات بیشتری در مورد صدمات ناشی از فوتبال انجام شود.
"پرسش‌هایی در مورد محدودیت سنی وجود دارد. گمان بر این است که این سن ۱۲ سال است. یعنی کودک ۱۳ ساله اشکالی ندارد که ضربهٔ سر به توپ بزند. از کجا می‌توانیم چنین حکمی بدهیم؟"
"مشکلی که در برابر ما قرار دارد، بدون تحقیقات مستند و کافی در مورد بازی‌های جدید این است که کجا می‌توانیم خطی میان خطرات پذیرفتنی و نتایج مسلم تمرین‌های سالم بکشیم".
اقدام اتحادیه فوتبال جوانان اسکاتلند برای ممنوعیت ضربهٔ سر برای بازیکنان زیر ۱۲ سال و عملی شدن برنامه‌های آن، انجمن‌ها و اتحادیه‌های ملی سراسر جهان را در برابر پرسش‌هایی قرار می‌دهد.
اما گوردون اسمیت، مدیر سابق اتحادیهٔ فوتبال جوانان اسکاتلند از پیشنهاد این ممنوعیت استقبال کرده است و گفت که بازیکنان جوان می‌توانند روش‌ها و فنون ضربهٔ سر فوتبال را با توپ‌های سبک‌تری یاد بگیرند و تمرین کنند.
او می‌گوید: "ما بهتر است از توپ‌های پلاستیکی استفاده کنیم تا بازیکنان جوان بدون آنکه توپ واقعی به سرشان بخورد بتوانند فنون ضربهٔ سر فوتبال را یاد بگیرند. به آنها گفته می‌شود که وقتی پیش بروند ضربهٔ سر بخشی از بازی فوتبال خواهد بود اما بلافاصله لازم نیست که در ضربهٔ سر از توپ‌های بزرگ و سنگین استفاده کنند".
" بهتر است از توپ‌های نرم استفاده کنند تا مهارت‌های آنها شکل بگیرد و اثر بدی هم برسلامت آیندهٔ آنها نداشته باشد".
