کتاب‌سوزی در ایران؛ خرافه‌گری در قرن ۲۱

ادعای درمان تمام دردها، حتی سرطان و ایدز با طب اسلامی و تلاش برای القای تمام شدن دوره طب شیمیایی و سوء استفاده از باورهای عامیانه مردم، چند سالی است که از سوی چند تن از مدعیان طب اسلامی و روایی مطرح می‌شود؛ ادعایی که هرچند در بین صاحبان علم و فن خریداری ندارد اما عوارض و تبعات جبران ناپذیری برای بسیاری از بیماران به دنبال داشته است؛ به طوری که به عنوان یکی از موارد خبرساز آن می‌توان به بیماری آیت‌الله هاشمی شاهرودی اشاره کرد که به اذعان پسرش "اعتماد به طب اسلامی و دکترای اسلامی منجر به ایجاد فاصله بین درمان و از کنترل خارج‌ شدن بیماری وی شد. "

مشخص است که طب سنتی به عنوان یک شاخه علمی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و توصیه‌هایی درباره سبک زندگی و اصلاح آن دارد و به گفته مسوولان به عنوان مکمل طب نوین می‌تواند اثرگذار باشد، اما به اذعان مسوولان وزارت بهداشت موضوعی به نام «طب اسلامی» نداریم؛ به طوری که دکتر محمود خدادوست – مدیرکل سابق دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت پیش از این با اشاره به انجام مطالعه‌ای در خصوص صحت ادعاهایی درباره "طب اسلامی" به ایسنا، گفت: کارگروه نظام سلامت در اسلام که مدتی است در دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت تشکیل شده، مدت سه سال روی موضوع طب ایرانی بررسی کارشناسی انجام داده است. ما برای تعیین تکلیف این موضوع به مراجع تقلید و حدیث شناسان پژوهشکده علوم قرآنی مراجعه کردیم. نتیجه تمام این بررسی‌ها این بود که ما موضوعی به نام طب اسلامی نداریم.

در همین راستا آیت الله مکارم شیرازی نیز پیش از این در اظهارنظری با بیان اینکه سابقا در جمعی اعلام کردم که چیزی به نام طب اسلامی نداریم، گفت: در قرآن و روایات دستوراتی وجود دارد، اما طب اسلامی گفته نمی‌شود، این طبی که امروز وجود دارد طب سنتی نام دارد.

در هر حال ماجرای اخیر "کتاب‌سوزی" توسط یکی از مدعیان طب اسلامی در جمع هوادارانش، واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت؛ در همین زمینه دکتر علیرضا رییسی - معاون وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه در مراسمی آئینی با فیلم و تصویر فردی به نام "تبریزیان" که پیروانش او را «آیت الله» می‌خوانند و تحت عنوان طب اسلامی، تجارتخانه‌ای برپا کرده است، کتاب "اصول طب هاریسون" که از کتب مرجع پزشکی است را به آتش می‌کشد، خواستار برخورد قاطع مراجع علمی، فرهنگی، دینی و قضایی با این مدعی طب اسلامی شد.

علیرضا اعرافی – مدیر حوزه‌های علمیه نیز با محکوم کردم اقدام به کتاب‌سوزی، در پی این اقدام این‌گونه واکنش نشان داد: حوزه‌های علمیه و بزرگان آن تاکید بر جایگاه علم و اندیشه و نقد عالمانه، حرکت ناپسند و جاهلانه اخیر در تعرض به یکی از متون مهم علم پزشکی را که در فضای مجازی انتشار یافته است ناروا می‌دانند و حوزه‌های علمیه و بزرگان آن و شورای عالی و مدیریت حوزه‌های علمیه آن را محکوم می‌نمایند، آشکار است که این گونه تفکرات و اقدامات در حوزه علمیه جایگاهی نداشته و انتسابی به حوزه و روحانیت ندارد.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز در واکنش به این موضوع در صفحه اینستاگرام خود نوشت : «به یاری خداوند متعال و برکت انقلاب اسلامی فضای علمی کشور به سطحی از تکثر ذیل عقلانیت انقلابی رسیده است که اگر کسی ادعای علمی داشته باشد بتواند از طریق مختلف آن را محک زده و نیازی به کارهای رادیکال نداشته باشد.

اقدام سخیف آتش زدن کتاب علمی مهم رشته پزشکی و انتشار آن خطای بزرگ است که ساحت علم، عقل و منطق را خدشه‌دار می‌کند. اگر این اقدام توسط فردی که ملبس به ردای روحانیت است، صورت گیرد که خطایی مضاعف است.»

در همین راستا دکتر علیرضا زالی – رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ایسنا می‌گوید: از طرف جامعه دانشگاهی و به خصوص دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی این اقدام سخیف، جاهالانه و غیر منطقی را که نمادی از ترویج جهالت مدرن و خرافه‌گری و سیاه‌نمایی چهره مشعشع فقه پویای تشیع می‌باشد را قویا تقبیح و محکوم می‌نماییم.

وی می‌افزاید: بدیهی است چنین اقدامات نابخردانه‌ای که نشات گرفته از جهل فردی که در بستری از خصلت جاه‌طلبانه بیمارگونه شکل گرفته است، به هیچ عنوان نمونه‌ای از نگاه مترقی اسلامی به ترویج دین و ارج گذاشتن به عالم و علم پروری نمی‌باشد؛ در حالی که در آموزه‌های قرآنی ما جایگاهی بس رفیع برای عالمان ترسیم شده است، چنین رفتارهای ضد علمی، نمادی از قلوب مریض است که درمان ناپذیری آنها در قرآن هم مورد تاکید قرار گرفته است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: در شرایطی که کشور در حال پیشرفت‌های سترگ علمی است و دانشمندان ایران زمین به خصوص جامعه نجیب و فرهیخته پزشکی شجاعانه و سرافرازانه قلل علمی را فتح می‌کنند و امروز شاهد پیشرفت‌های حیرت انگیز سترگ جامعه پرتلاش و خدوم پزشکی کشور هستیم و نگاه جهانی به پیشرفت‌ها و تحولات جهش گونه علمی و آکادمیک ایران معطوف شده است، چنین رفتارهایی جز آسیب و خسران برای منافع ملی کشور چیز دیگری به بار نخواهد آورد.

وی تاکید می‌کند: لازم به ذکر است که در بین جامعه پزشکی کتاب ماخذ اصول طب داخلی هاریسون که از قدیمی‌ترین ماخذهای پزشکی در حوزه طب داخلی است و مورد استفاده پرشمار دانشجویان پزشکی و دستیاران در سراسر دنیا می‌باشد، به عنوان یکی از منابع قابل اتکا، اصیل، جامع‌الاطراف و بهره‌مند از یافته‌های نوین علمی در مجامع علمی جهانی شناخته شده است. به آتش کشیدن چنین کتاب ماخذی که از یک جایگاه ممتاز معنوی در بین آحاد پزشکی جهان برخوردار است، ضربه مهلکی به مبانی دیپلماسی عمومی خواهد زد و می‌تواند چهره‌ای غیرواقعی از ایران در نزد دیگران ترسیم نماید.

زالی در پایان صحبت‌ هایش تاکید می‌کند: به دلیل اهمیت این اقدام جاهلانه در آسیب زدن به منافع عمومی ملی کشور، لازم است در اسرع وقت نهادهای امنیتی و قضایی و حقوقی کشور وارد عمل شده و با طراحی اقدامات تنبیهی و حقوقی مقتضی، جبران مافات نمایند.