در ۲۵ آوریل ۱۹۵۳، زیست شناسان مولکولی انگلیس، جیمز واتسون و فرانسیس کریک ساختار شیمیایی یک مولکول DNA را کشف کردند که امروزه ما به عنوان مارپیچ مضاعف میشناسیم. از آن زمان به بعد، این روز "روز جهانی DNA" نامگذاری شده است تا دستاوردهای دو دانشمند انگلیسی را نشان دهد. DNA، یا دی اکسیریبونوکلئیک اسید، ترکیب ژنتیکی یک موجود زنده را رمزگذاری میکند (دستورالعملهای ژنتیکی برای توسعه و عملکرد). حقایق جالب بسیاری در مورد DNA وجود دارد که جای تعجب دارند. ما ۱۰ واقعیت در مورد DNA انسان را برای شما گردآوری کرده ایم که بسیار جالب، مهم یا خنده دار هستند.
۱. یک دلیل بسیار خوب وجود دارد که برخی از مردم از کلم بروکلی متنفر هستند
دانشمندان بالاخره فهمیدند که چرا برخی از مردم کلم بروکلی را دوست ندارند. سبزیجات (مانند کلم بروکلی و کلم) حاوی مواد شیمیایی مانند فنیل تیتوکاربامید (PTC) هستند. این ماده شیمیایی بسته به حساسیت ژنتیکی فرد و جوانههای چشایی، میتواند باعث درک متفاوت از طعم این سبزیجات شود؛ بنابراین، برای برخی افراد، این سبزیجات میتوانند ناخوشایند یا تلخ باشند.
۲. ژنها میتوانند سالهای زندگی شما را تعیین کنند
زیست شناسان معتقدند محدودیتی وجود دارد که تا چه مدت بتوانیم زندگی کنیم. به گفته آنها، همه گونهها، از جمله انسانها از زندگی از پیش تعیین شده برخوردار هستند و فرقی نمیکند شرایط زندگی ما چقدر خوب باشد. یک سبک زندگی سالم و دسترسی به مراقبتهای بهداشتی با کیفیت میتواند امید به زندگی یک فرد را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. با این وجود، طبیعت را نمیتوان فریب داد! خود پیری ممکن است به دلیل صدمه غیر قابل برگشت DNA باشد. در حال حاضر رکورد جهانی امید به زندگی متعلق به ژان کالمن است که در سن ۱۲۲ سالگی درگذشت.
۳. دوقلوها کد ژنتیکی یکسانی دارند، اما هنوز هم میتوانند بسیار متفاوت از یکدیگر باشند
دوقلوهای همسان، اولاً، دارای DNA مشابه هستند. یعنی در واقع دوقلوها کپی از یکدیگر هستند. اما، با وجود این، دوقلوها اغلب با یکدیگر تفاوت دارند. در صورت داشتن رشته DNA مشابه، چگونه میتواند چنین باشد؟ واقعیت این است که، به عنوان مثال، حتی در رحم، کودکان میتوانند مقدار متفاوتی از مواد مغذی دریافت کنند. به همین دلیل است که دوقلوها میتوانند در اندازههای مختلف باشند؛ و این با وجود همان ساختار ژنتیکی است. همچنین، پس از تولد، رشد و پیشرفت کودکان میتواند متفاوت از نتیجه عوامل بیرونی باشد.
۴- خلاقیت ممکن است به DNA شما مرتبط شود
دانشمندان استدلال میکنند که خلاقیت میتواند با برخی خصوصیات شخصی که توسط ژن تعریف میشود همراه باشد.
۵- افراد بسیار مشابه هستند
آیا میدانید که همه مردم یکسان هستند؟ به عنوان مثال، همه ما تقریباً ۹۹.۹ ٪ از همان DNA را داریم. این را میتوان با این واقعیت توضیح داد که بسیاری از قسمتهای ژنوم ما عملکردهایی مشابه سایر حیوانات دارند. ۰.۱ ٪ باقی مانده از مجموعه DNA، مستعد ژنتیکی ما در برابر بیماریهای خاص و همچنین خصوصیاتی مانند مو و رنگ چشم را تعیین میکند؛ بنابراین، آنچه ما را منحصر به فرد میکند تنها بخش کوچکی از ژنوم ماست.
۶. غیرمعمولترین موارد ناشی از جهشهای ژنتیکی است
بعضی اوقات ژنهای نادرست میتوانند منجر به این واقعیت شوند که ظاهر یک شخص متفاوت از حالت طبیعی باشد. این تغییرات همیشه چندان بد نیستند. به عنوان مثال، الیزابت تیلور به خاطر مژههای زیبا و بی نظیرش معروف است. مژههای زیبای او نتیجه یک جهش ژنتیکی است.
۷. امکان دارد که ۲ دنباله DNA به طور همزمان وجود داشته باشد
ارگانیسمهایی با دو دنباله DNA در اساطیر یونانی شیمر chimeras نامیده میشوند که به معنای یک موجود با سر شیر، بدن بز و دم مار بوده است. بیشتر شما Venus the Chimera را در اینترنت دیده اید (گربه ونوس)، اما هیچ مدرک و دلیل روشنی از اینکه چگونه موجودی با دو دنباله DNA ممکن است ظاهر شود، نداریم.
۸- بقایای ویروسهای قدیمی در DNA ما وجود دارد که هزاران سال پیش اجداد ما را آلوده کرده اند
۸ تا ۵ درصد DNA ما ویروسی است. بخشی از این DNA ویروسی توسط ارگانیسمهای ما برای سازگاری با محیط و یا محافظت در برابر ویروسها ساخته شده است. سایر قسمتهای باقیمانده DNA ویروسی نتیجه عفونتهای دیرینه است که اجداد ما را آلوده کرده است.
۹. DNA ما شبیه ژنوم بسیاری از حیوانات و گیاهان است
برخی از شباهتها در ژنهای همه موجودات زنده جهان وجود دارد. دانشمندان معتقدند که این به این دلیل است که همه ما از یک جد مشترک تشکیل شده ایم. واضحترین مثال این واقعیت است که ما ۹۶ ٪ از نظر ژنتیکی شبیه شامپانزهها هستیم. در عین حال، ما ۹۰ ٪ شبیه گربهها، ۸۰ ٪ به گاوها و حدود ۶۰ ٪ DNA ما شبیه ژنوم مگس میوه و ۶۰ ٪ موز است.
۱۰. میلیونها جهش ژنتیکی در طول زندگی یک فرد رخ میدهد
DNA در بدن انسان حداقل در طول زندگی ۱۰، ۰۰۰ بار آسیب دیده است. بدن ما میتواند بیشتر عواقب این آسیب را حل و تصحیح کند، اما گاهی اوقات این کافی نیست. به عنوان مثال، اگر آسیب DNA جمع شود و بدن نتواند آسیب را ترمیم کند، میتواند عملکرد ژن را تغییر داده و باعث برخی بیماریها از جمله سرطان شود. این جهشها اغلب توسط عوامل محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش، مواد شیمیایی، آلودگی محیط زیست و ویروسها ایجاد میشود.
منبع: سیارک