از بستری شدن پیمان معادی در بیمارستان تا انتخاب شجاعانه مهدویان
فیلم «درخت گردو» ساخته محمدحسین مهدویان، عصر امروز (سه‌شنبه ۱۵ بهمن) در سانس دوم سینما رسانهِ جشنواره فیلم فجر، به نمایش درآمد.
پس از نمایش فیلم، نشست خبری «درخت گردو» با حضور محمدحسین مهدویان (کارگردان)، ابراهیم امینی و حسین حسنی (فیلمنامه‌نویسان)، سیدمصطفی احمدی (تهیه‌کننده)، مینو شریفی، مینا ساداتی، مهران مدیری (بازیگران)، هادی بهروز (مدیر فیلمبرداری)، حبیب خزایی‌فر (موسیقی) و ... با اجرای محمدرضا مقدسیان برگزار شد.
سرآغاز این نشست، صحبت‌های محمدحسین مهدویان در ارتباط با دشواری کارگردانی و فضاسازی «درخت گردو» بود. او توضیح داد: «این فیلم نسبت به فیلم‌های قبلی‌ام از چند جهت دشواری‌های بیشتری داشت. زبان، فرهنگ وجغرفیای فیلم برای من نا آشنا بود و باید این آشنایی صورت می‌گرفت. کارکردن با سه بچه کوچکی که بازی‌های سختی هم داشتند از این جهت سخت بود که باید به لحاظ فیزیکی و روحی مراقبت می‌شدند. همچنین گریم بازیگران جزو چالش‌های فیلم بود. ما در صحنه‌هایی که حیوانات را نشان دادیم، از دامپزشکانی استفاده کردیم که بدون آسیب زدن به حیوانات، صحنه‌های باورپذیر شیمیایی شدن را به تصویر بکشیم. سعی‌مان بر این بود که عمق فاجعه را بتوانیم روی پرده سینما نشان دهیم.»
او درباره همکاری با پیمان معادی در فیلم گفت: «فیلم موضوعی انسانی دارد که فراموش شده است، اما می‌تواند در جوامع بین‌المللی نمایش داده شود و کارکرد مثبتی داشته باشد. حضور پیمان معادی به عنوان یک بازیگر بین‌المللی می‌تواند به این مهم کمک کند.»
مهران مدیری: عاشق مردم کُرد هستم
مهران مدیری در ابتدای سخنانش، به بازماندگان حادثه سقوط هواپیما تسلیت گفت و جای پیمان معادی را خالی کرد و بیان داشت: «من در سال ۶۶ در سردشت حضور داشتم و تقریبا بخش بزرگی از این اتفاقات را از نزدیک دیدم. دوستی من با کارگردان، تهیه‌کننده، پیمان معادی و همچنین موضوعی که خاطرات بسیاری را برای من زنده کرد در کنار اینکه من عاشق مردم مهربان و آدم حسابی کٌرد هستم دلایلی بودند که نمی‌توانستم در فیلم حضور نداشته باشم. دوست داشتم به کسانی که در دوران جنگ با مهربانی میزبان ما بودند ادای دین کنم.»
مینا ساداتی، دیگر بازیگر فیلم هم درباره دلیل حضورش در فیلم «درخت گردو» عنوان کرد: «به نظرم مهدویان کارگردان شجاعی است. به خاطر داستان انسانی فیلم، دوست داشتم در آن حضور داشته باشم. سال‌ها بود به مسائل کردها پرداخته نشده بود. فکر می‌کنم کردها هنوز همان وضعیتی را دارند که ۳۰ سال پیش داشتند.»
مینو شریف هم که «درخت گردو»، نخستین تجربه سینمای او است، با اشاره به اصالت کردی خود گفت: « من می‌دانم فیلم‌هایی که با این زبان یا با موضوع کردها ساخته می‌شوند، معمولا دیده نمی‌شوند یا سرمایه‌گذار پیدا نمی‌کنند. کاراکتر مریم، یک زن جوان سردشتی بود و تمام تلاشم را کردم این نقش را درست بازی کنم. درست است که کرد هستم اما یادگیری این زبان سخت بود. اولین برخورد من با زبان کردی در ۱۹ سالگی بود اما باید این را بگویم که لهجه کردی، شهر به شهر و روستا به روستا با یکدیگر فرق دارد. روز اولی که بچه‌های فیلم را دیدم، متاسفانه آن‌ها اصلا حرف ما را متوجه نمی‌شدند و نیاز به مترجم داشتند.»
در ادامه نشست، مهران مدیری با اشاره به چالش‌هایی که در طول ساخت فیلم با آن‌ها رو به رو شده بود گفت: «ما صبح زود بیدار می‌شدیم و بیدار شدن در آن ساعت برای من فاجعه بود، چندبار ساعت ۶ صبح حرکت کردیم و به سنندج رفتیم و ساعت‌ها در راه بودیم. همچنین در مسیر پنج ساعت در راه بودیم، به بهانه‌های مختلف به بانه می‌رفتیم و عذاب می‌کشیدیم.»
حبیب خزایی‌فرهم درباره ساخت موسیقی «درخت گردو» توضیح داد: «تحقیقات مفصلی درباره موسیقی کردستان کردم و درنهایت به این نتیجه رسیدم که باید از این آهنگ‌ها استفاده کنم. همچنین برای موسیقی این فیلم از آهنگسازان بومی کرد استفاده کردم.»
پیمان معادی: این فیلم را عاشقانه بازی کردم
ادامه بخش این نشست، تماس تلفی با پیمان معادی، بازیگر اصلی فیلم بود. او از پشت تلفن گفت: «سیمرغ و بازتاب بین‌المللی برایم اهمیتی ندارد؛ زیرا این فیلم بسیار مهم‌تر از این حرف‌هاست. محمدحسین مهدویان را سال‌هاست می‌شناسم و می‌دانستم چقدر سینما را می‌شناسد. در طی ساخت فیلم فهمیدم عوامل این فیلم مدت‌هاست با هم همکاری می‌کنند و یک همدلی خاصی داشتند. او گروه فوق‌العاده ای دارد. این فیلم مهمی است. من این فیلم را عاشقانه بازی کردم و امیدوارم مردم آن را دوست داشته باشند.»
او ادامه داد: «اجازه می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و از محمدحسین مهدویان بابت انتخاب شجاعانه‌ای که داشت و من را برگزید تشکر کنم. همچنین از عبدالله مهربان معلم زبانم در این فیلم ممنونم که برای رسیدن من به نقش قادر بسیار تلاش کرد.از مهران مدیری که حق مطلب را ادا کرد، تشکر می‌کنم. من هم عاشق کردها هستم و از مردم کردستان تشکر می‌کنم که به من اجازه دادند لباس فاخرشان را بر تن کنم. آن‌ها درهای خانه‌هایشان را به روی ما باز کردند و اجازه بازی و نشان دادن یک دوره زمانی و یک رویداد از مردم ایران را دادند. امیدوارم حق مطلب را ادا کرده باشم و می‌خواهم سر تعظیم جلوی این مردم که طی سالیان رنج کشیده‌اند، فرود آورم.»
زندگی کولبرها؛ موضوع فیلم بعدی مهدویان؟
مهدویان هم درباره حضور پیمان معادی در این فیلم گفت: «در طول ساخت فیلم به او فشار زیادی وارد شد. او چند روز در بیمارستان بستری شد و به کمک قرص و آمپول در صحنه فیلمبرداری حاضر می‌شد. پس فکر نکنید این فیلم الکی ساخته شده است.»
هادی بهروز (مدیرفیلمبرداری) درباره شیوه‌های فیلمبرداری این فیلم توضیح داد: «تمام اتفاقات باعث شد که برای هر دهه‌ای که فیلم در آن روایت می‌شود فرمت خاصی استفاده شود که مخصوص آن دهه باشد. تجربه بسیار جذاب و جدیدی برای من بود و خوشحالم که در این فیلم حضور داشتم.»
ابراهیم امینی (فیلمنامه‌نویس) هم درباره فیلمنامه «درخت گردو» گفت: «ما تجربه کارهای قبلی را داشتیم و در تمام آن‌ها بر مبنای یک داستان واقعی فیلمنامه نوشتیم. در نوشتن یک فیلمنامه واقعی باید اول فهمید که چه اتفاقاتی و چگونه رخ داده است. پس از این مرحله باید نحوه روایت و عرضه آن‌ها را بلد باشیم سپس درباره رویدادها صحبت کنیم زیرا انگیزه انسان‌ها مشخص نیست.»
کارگردان فیلم «درخت گردو» در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به سکانس پایانی فیلم که کولبرها نشان داده شده‌اند، فیلم بعدی‌تان درباره این قشر خواهد بود، گفت: «هنوز درباره موضوع فیلم بعدی‌ام تصمیم نگرفته‌ام. با «درخت گردو» سعی کردم فیلمی بسازم که در عین حال که ملی است، نقد شیوه‌های حکمرانی در آن وجود دارد. اقلیت‌های کشورمان تاوان بسیاری برای وطن داده‌اند و همیشه کنار گذاشته شده‌اند آن‌ها برای وطن آسیب دیده‌اند؛ اما به خاطر اینکه هم‌زبان پایتخت‌نشینان نبودند کسی توجهی به آن‌ها نکرده است.»
پایان بخش این نشست خبری، صحبت‌های دو بازگر خردسال «درخت گردو» بود. ژینا زاهدی، درباره نقش خود گفت: «من در فیلم «درخت گردو» بازی کردم و از بازی در این فیلم بسیار خوشحالم، آقای مهدویان را بسیار دوست دارم و دستش را می‌بوسم.»
ماهان کریمی دیگر بازیگر کودک این فیلم نیز درباره حضورش در فیلم عنوان کرد: «در این فیلم نقش ناصر را بازی کردم، فیلم «درخت گردو» را خیلی دوست داشتم و به نظرم بازی در این فیلم اصلا سخت نبود. »
