منتظر ریزش سنگین بازار سرمایه باشیم؟
بورس تهران در ادامه روند افزایشی خود، روز یکشنبه نیز با ۱۷۷۶ واحد افزایش در شاخص، به ۴۵۴ هزار و ۶۱۸ واحد رسید. ارزش ۱۶۵۳ تریلیون تومانی بورس اوراق بهادار تهران و شاخصی که هر روز از رکورد روز قبل خود عبور می‌کند، نگرانی‌هایی را درباره یک ریزش سنگین، ایجاد کرده است. احتمالی که به گفته یک کارشناس بازار سرمایه اگر مفروضات فعلی تغییر نکنند، چندان بالا نیست.
بهرنگ اسدی، کارشناس بازار سرمایه گفت: در رابطه با رشد بازار سرمایه در مقطع فعلی، باید چند پارامتر را در نظر بگیریم که یکی از آنها، امکان داد و ستد و ظرفیت‌های مرتبط با آن در بازارهای موازی است. عملیات داد و ستد در بازارهای موازی به آسانی سابق نیست و با توجه به مسائل خاصی که در این بازارها به‌وجود آمده و همچنین سیاست‌گذاری‌های انجام شده، طبیعی است بازار سرمایه با اقبال مواجه شود. بخش عمده‌ای از ورود جریان نقدینگی ناشی از همین مسئله است.
بازار سرمایه از تغییرات اقتصاد کلان جلوتر است
وی با اشاره به روند گذشته رشد بورس گفت: بازار سرمایه در ادوار گذشته، با تأخیر یا وقفه نسبت به سایر بازارها در تعدیل خود اقدام می‌کرد و جریان نقدینگی به آن وارد می‌شد. اتفاقی که الان افتاده این است که با توجه به مسائل بازارهای موازی، این وقفه خیلی کوتاه‌تر شده و حتی در مواردی، بازار سرمایه نسبت به تغییرات اقتصاد کلان، جلوتر است.
اسدی افزود: ریزش سنگین در بازار سرمایه، به‌طور عمومی و در سطح کلیه نمادها احتمال بالایی ندارد؛ چرا که امسال کسری ضمنی بودجه، از طریق پولی کردن یا استقراض مستقیم از بانک مرکزی انجام نشده و برای جبران آن از اوراق استفاده شده است. علاوه بر این، تورم عمومی فعلی، وقفه‌ای برای رشد اسمی قیمت‌ها ایجاد می‌کند. این موضوع در سال آینده رؤیت خواهد شد و بازار هم این را می‌داند.
بیشترین احتمال ریزش مربوط به کدام سهام است؟
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: شرکت‌های صنایع پتروشیمی و فلزات و سایر شرکت‌هایی که با قیمت‌های جهانی مرتبط هستند، از ریسک کاهش قیمت‌های جهانی به‌واسطه افزایش نرخ برابری دلار به ریال، تقریباً مصون خواهند ماند. یعنی اگر قیمت‌های جهانی برخی از اینها افت داشته باشد، به دلیل اینکه نرخ برابری دلار به ریال در سال آینده افزایش می‌یابد، سودها نیز به لحاظ اسمی افزایشی خواهد بود.
اسدی بزرگ‌ترین خطر بازار سرمایه را مربوط به سهام بدون جریان نقدینگی دانست و توضیح داد: بیشترین بخشی که در بازار سرمایه با خطر ریزش مواجه است، سهم‌هایی هستند که به اسم سفته‌بازی شناخته می‌شوند و معامله آنها با قیمتی بیش از ارزش ذاتی‌شان انجام می‌شود.
تنظیم‌گری بدون مداخله انجام شود
وی درباره تأثیر فروش تعهدی سازمان بورس در اسفندماه و تأثیر آن بر بازار سرمایه گفت: این اگر چه در ابتدا به چند نماد محدود است، اما لازم است دیر یا زود فراگیرتر شود. ما باید نقش تنظیم‌گری را نسبت به ارزش‌گذاری بازار در عین حال که مداخله نمی‌کنیم، حفظ کنیم و به سمتی برویم که همه ابزارهای مورد نیاز برای کشف قیمت ایجاد شوند. همچنین دیگر حوزه‌هایی که می‌توانند بر نهاد تنظیم‌گری فشار بیاورند، برچیده شوند، زیرا سیاسی کردن تصمیمات تخصصی کارشناسی، به بازار لطمه وارد می‌کند.
ادامه جولان نقدینگی در بازار بورس
وی بار دیگر به ریسک برخی نمادها اشاره کرد و گفت: ریزش عمومی سنگین و معناداری برای شاخص کل پیش‌بینی نمی‌شود، ولی این احتمال برای نمادهای کوچکی که بالاتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند، وجود دارد. اصلاح شاخص کل تا زمانی که مناسبات بازارهای دارایی ما به شکل فعلی است، جزئی خواهد بود و نقدینگی در بازار جولان می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه درباره پیش‌بینی اصلاح جزئی در بازار سرمایه توضیح داد: این احتمال در صورت ثبات مفروضاتی مانند حفظ مناسبت بین بازارها، مناسبات گردش وجوه بین بازارها، مسائل پرداخت‌های بانکی و نیز متغیر برون‌زایی مانند بحران‌های جهانی مطرح می‌شود. سازمان بورس به‌عنوان مقام ناظر باید همواره بازار را رصد کند. اطلاع‌رسانی‌ها درباره سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و تقویت صندوق‌ها نیز از دیگر اقدامات مفید سازمان هستند.
دامنه نوسان نسبت به پارامترهای اقتصاد ایران کوچک است
اسدی درباره تأثیر مداخله در بازار سرمایه و حمایت معامله‌گران حقوقی بر رشدهای اخیر شاخص گفت: مداخله، مصادیق مختلفی دارد. در بلندمدت مداخلات جدی در بازار سرمایه ایران صورت گرفته است. به‌عنوان مثال، دامنه نوسانی تعیین شده که به نسبت پارامترهای اقتصاد ایران، کوچک است. درصد سهام شناور و ترکیب مالکیت شرکت‌های حقوقی نیز از جنس مداخله هستند. با این حال، این قبیل مداخلات و بازار سرمایه ایران در هم تنیده شده‌اند و نمی‌توان اقدامات حقوقی‌ها را به مثابه مداخله جدی دانست.
وی افزود: مداخلات وجود دارد و باید در لحظه خاصی که تصمیم مدیریتی گرفته می‌شود، مداخله‌ای که بیشترین فایده و کمترین هزینه را دارد، انتخاب کرد. مداخله‌ها تا زمانی که در چارچوب هزینه-فایده باشند، معقولند و صرف اینکه اقدامی در طبقه‌بندی مداخله قرار گیرد، نمی‌تواند محل اشکال باشد.
بازار سرمایه دیر یا زود وارد ترازنامه خانوار ایرانی می‌شد
اسدی در ادامه گفت: بازار سرمایه دیر یا زود وارد ترازنامه خانوار ایرانی می‌شد. با اینکه این حجم از اقبال در مدت کوتاهی به بازار سرمایه تا حدودی تعجب‌برانگیز است، اما مایه امیدواری است. بهتر بود از مدت‌ها پیش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم معرفی و تقویت می‌شد. با این حال، اکنون هم می‌توانیم دامنه انتخاب خانوار برای نهادها و ابزارهای کارآمد را گسترش دهیم. این کار در حال انجام است، اما می‌تواند سرعت بیشتری داشته باشد.
