بلع دردناک؛ از دلایل تا درمان
عمل بلع بسیاری از ماهیچه ها و اعصاب در دهان، گلو و مری را درگیر می کند. افراد بسیاری حداقل یک بار در طول زندگی خود هنگام بلع احساس درد را تجربه خواهند کرد. اصطلاح پزشکی برای بلع دردناک اُدینوفاژی است.
به گزارش "مدیکال نیوز تودی"، با مشاهده علائمی خاص اغلب می توان دلیل احساس درد هنگام بلع را تشخیص داد.
با توجه به دلیل، علائم ممکن است شامل درد تیز و شدید یا مبهم در فک، گلو، سینه، یا مری باشند. درد ممکن است یک سمت از گلو را تحت تاثیر قرار داده و شدت آن می تواند زمانی که فرد نفس عمیق می کشد، تغییر کند.
دلایل احساس درد هنگام بلع
بیماری ها و شرایط متعددی که به عفونت، التهاب، و انسداد گلو، دهان، یا مری منجر می شوند می توانند موجب احساس ناراحتی و درد هنگام بلع شوند.
با توجه به دلیل، علائم دیگری نیز اغلب وجود دارند. دلایل زیر می توانند به بلع دردناک منجر شوند:
گلودرد
عفونت های گلو یکی از شایع‌ترین دلایل درد هنگام بلع هستند. گلودرد میکروبی یکی از این موارد و عفونتی است که به واسطه باکتری استرپتوکوک شکل می گیرد.
افراد مبتلا به گلودرد میکروبی ممکن است متوجه موارد زیر شوند:
- گره های لنفاوی متورم و حساس در یک یا هر دو سمت گردن
- درد در نرم‌کام
- نقطه های قرمز روی نرم‌کام
- تب
- لکه های سفید روی لوزه ها
تونسیلیت
تونسیلیت به عفونت و التهاب لوزه ها که دو گره لنفاوی در پشت گلو هستند، گفته می شود. تونسیلیت شایع‌ترین دلیل بلع دردناک است.
تونسیلیت شرایطی واگیردار است. عفونت های باکتریایی یا ویروسی، از جمله گلودرد میکروبی می توانند موجب تونسیلیت شوند.
اگر درد هنگام بلع ناشی از تونسیلیت باشد، افراد ممکن است متوجه موارد زیر شوند:
- لوزه های متورم
- نقطه های سفید یا زرد روی لوزه ها
- بوی بد دهان
- فک یا گردن حساس
- تب
اپی‌گلوتیت
اپی‌گلوتیت یک عفونت گلو است که موجب التهاب اپیگلوت یا دریچه نای می شود که زبانه ای در پشت گلو است که از ورود غذا به نای پیشگیری می کند.
افزون بر درد هنگام بلع، علائم معمول اپی‌گلوتیت شامل موارد زیر می شوند:
- دشواری در بلع معروف به دیسفاژی
- تب بالا
- آبریزش از دهان
- ترجیح برای نشستن در حالت خم شده به سمت جلو
یک عفونت مخمری
عفونت های مخمری در دهان، گلو، یا مری می توانند به احساس ناراحتی هنگام بلع منجر شوند. مخمر نوعی قارچ است که رشد آن در صورت فراهم شدن محیط می تواند از کنترل خارج شود.
یک باکتری به نام کاندیدا دلیل شایع عفونت های مخمری است.
از علائم دیگر عفونت مخمری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست دادن قدرت چشایی
- لکه های سفید روی زبان
- قرمزی در گوشه های دهان
ازوفاژیت
لوله غذایی که به نام مری شناخته می شود امکان انتقال غذا و مایعات از دهان به معده را فراهم می کند. ازوفاژیت به التهاب مری گفته می شود.
شایع‌ترین دلیل ازوفاژیت بیماری رفلاکس معده است که در آن اسید معده بالا آماده و وارد مری می شود.
برخی داروها و واکنش های آلرژیک می توانند دلیل ازوفاژیت نیز باشند.
افزون بر بلع دردناک، ازوفاژیت می تواند موجب علائم زیر شود:
- سینه درد
- معده درد
- گرفتگی صدا
- سرفه
- سوزش سردل
- حالت تهوع
آسیب دیدگی گلو
اگرچه نسبت به دلایل دیگر کمتر شایع است، بروز یک آسیب دیدگی در گلو نیز می تواند به احساس درد هنگام بلع منجر شود.
غذا خوردن یا نوشیدن چیزی بیش از حد داغ می تواند درون گلو یا مری را بسوزاند. همچنین، ممکن است به واسطه خوردن چیپس یا کراکر با خراشیدگی یا بریدگی در پشت گلو مواجه شوید.
با توجه به محل و میزان آسیب دیدگی ممکن است تنها درد یک سمت گلو وجود داشته باشد یا پایین‌تر رفته و مری را نیز درگیر کند.
تشخیص
تشخیص دقیق برای درمان احساس درد هنگام بلع اهمیت دارد. پزشکان ممکن است آزمایش های مختلفی را برای تشخیص توصیه کنند. پس از بررسی سابقه پزشکی و معاینه بدنی، پزشک ممکن است آزمایش های تشخیصی زیر را انجام دهد:
کشت گلو. پزشک برای کشت گلو نمونه ای از مخاط گلو را با وسیله ای شبیه گوش پاک کن می گیرد. این نمونه برای تشخیص این که آیا حاوی هر گونه ارگانیسمی هست که شاید موجب یک عفونت شود، آزمایش می شود.
آزمایش های خون. آزمایش های خون از جمله شمارش گلبول های سفید به پزشک در تشخیص وجود عفونت کمک می کنند.
بلع باریم. بلع باریم یک آزمایش پرتو اکس ویژه از مری است. پیش از تصویربرداری، پزشک از فرد می خواهد مایعی حاوی باریم را مصرف کند. باریم مسیرهای که غذا از دهان تا معده طی می کند را به خوبی آشکار می کند.
سی‌تی اسکن. پزشکان از سی‌تی اسکن برای تهیه تصاویری از گلو استفاده می کنند. این تصاویر به پزشک در تشخیص هر گونه ناهنجاری مانند تومور ها در گلو یا مری که ممکن است موجب بلع دردناک شوند، کمک می کند.
درمان
درمان برای احساس درد هنگام بلع به طور کلی به دلیل بروز این شرایط بستگی دارد.
مصرف دارو روشی استاندارد برای درمان برخی انواع خاص عفونت است. پزشکان معمولا داروهای ضد قارچ را برای درمان عفونت های مخمری توصیه می کنند و آنتی بیوتیک ها را برای درمان عفونت های باکتریایی، از جمله گلودرد میکروبی استفاده می شوند.
زمانی که افراد به عود تونسیلیت مبتلا هستند یا اگر این شرایط واکنش خوبی به دارو ندارد، پزشک ممکن است لوزه ها را طی یک عمل جراحی به نام توسیلکتومی خارج کند.
درمان های خانگی
افراد می توانند از درمان های خانگی زیر برای رهایی کوتاه مدت از بلع دردناک استفاده کنند:
مصرف ضد التهاب ها. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می توانند تورم و التهاب در دهان، گلو، و مری را کاهش داده، بلع را تسهیل و درد را کاهش دهند.
مصرف ضد اسیدها. داروهای ضد اسید بدون نسخه برای کاهش درد ناشی از رفلاکس اسید معده موثر هستند.
استفاده از اسپری های گلو. این اسپری ها می توانند گلو را بی حس کرده و عمل بلع راحت‌تر و با درد کمتر صورت بگیرد. گزینه های بدون نسخه این محصولات در دسترس هستند.
غرغره کردن آب نمک. آب نمک ممکن است التهاب را کاهش داده و درد ناشی از بلع را کمتر کند. یک قاشق چایخوری نمک به یک لیوان آب گرم اضافه کرده و این محلول را چند بار در روز غرغره کنید.
نوشیدن مایعات گرم. نوشیدنی های گرم مانند چای های گیاهی ممکن است به کاهش درد کمک کنند. از مصرف نوشیدنی های داغ پرهیز کنید زیرا می تواند گلو را بسوزاند.
دوش آب گرم. بخار ناشی از دوش آب گرم ممکن است به کاهش هرگونه التهاب مسئول بلع دردناک کمک کند.
پرهیز از الکل و تنباکو. مواد موجود در الکل و تنباکو می توانند بافت نرم دهان، گلو و مری را تحریک کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
بلع دردناک اغلب طی چند روز بهبود می یابد، به ویژه اگر به واسطه یک سرماخوردگی رخ داده باشد. با این وجود، در برخی موارد به کمک پزشکی حرفه ای برای تشخیص دلیل و ارائه درمان نیاز است.
در صورت مواجهه با شرایط زیر مراجعه به پزشک را مد نظر قرار دهید:
- دلیل بلع دردناک مشخص نیست
- درد برای بیش از یک هفته ادامه داشته یا تشدید شده است
- لکه های سفید در پشت گلو وجود دارند
تشخیص این که بلع دردناک چه زمانی می تواند نشانه ای از یک موقعیت اضطراری باشد نیز اهمیت داد. اگر بلع دردناک با موارد زیر همراهی می شود، فرد باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشد:
- تورم گلو
- دشواری در تنفس
- مشکلات باز کردن دهان
آبریزش غیرمعمول دهان
