ابهام و هشدار منتقدان درباره طرح «خانه به خانه» وزارت بهداشت برای شکست کرونا

سعید نمکی وزیر بهداشت از بسیج ملی ۳۰۰ هزار اکیپ تخصصی برای غربالگری و بیماریابی خانه به خانه هموطنان و شناسایی موارد مشکوک به بیماری کرونا خبر داد؛ طرحی که به گفته وی برای اولین بار در جهان اجرا می‌شود و از طریق آن قرار است نظام سلامت کشور ویروس کرونا را شکست دهد.

رسانه ها هم به نقل از وزیر بهداشت اعلام می‌کنند که این طرح ملی از امروز آغاز خواهد شد. با اعلام اجرایی شدن این طرح اظهار نظرهای متفاوتی از سوی مردم و کارشناسان حوزه بهداشت در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر می‌شود. موافقان این طرح می‌گویند سال‌ها قبل واکسیناسیون فلج اطفال در سراسر ایران در یک روز با کمک نیروهای بسیج انجام شد و حالا بسیج در طرح غربالگری خانه به خانه می‌تواند با کرونا مقابله کند. گروه مقابل اما با اشاره به اینکه در حال حاضر بسیاری از کادر درمان در بیمارستان‌ها با حداقل امکانات محافظتی مشغول به کار هستند، معتقدند ماهیت این بیماری با فلج اطفال و یا اندازه‌گیری فشار خون متفاوت است و می‌تواند باعث انتقال و گسترش ویروس کرونا شود.

به نوشته خبرگزاری ایرنا، یکی از منتقدان این طرح وزارت بهداشت، هادی انصاری، جراح و عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران است که در یادداشتی وزیر را از اجرای چنین طرحی برحذر داشته و اعلام کرده است چنین اقدامی می‌تواند به گفته او، لکه ننگی در تاریخ پزشکی ایران و نظام جمهوری اسلامی به شمار بیاید.

پس از این نقدهای تند بود که مشاور رسانه‌ای وزیر بهداشت در توئیتی نوشت: هنوز جزئیات این طرح اعلام نشده که عده‌ای در حال قضاوت و ایجاد نگرانی برای مردم هستند. این طرح در سطح ملی و در تمام کشور اجرا خواهد شد و بر اساس هر منطقه یک مدل اجرایی دارد که برای روستاها و مناطق دورافتاده یک روش و برای شهرهای بزرگ با مدل دیگری انجام می شود. به گفته وی وزارت بهداشت جزئیات طرح را اطلاع‌رسانی خواهد کرد. البته او در پاسخ به یک کاربر هم نوشته است: قرار نیست درب هر خانه یک فرد مستقر شود بلکه بخشی از تست در معابر و اماکن عمومی انجام می‌شود.

خلا اطلاع‌رسانی در این زمینه باعث شده برخی نیز در شبکه‌های اجتماعی کمپین‌هایی با عنوان اکیپ وزارت بهداشت را به منزل راه نمی‌دهیم راه انداخته‌اند و از مردم خواسته‌اند که با این افراد همکاری نکنند. طبیعی است که چنین طرحی قبل از آغاز نیازمند اقناع مردم است تا چنین حرکاتی در آن خلل ایجاد نکند.

به جای طرح خانه به خانه در ورزشگاه‌ها تیم پزشکی مستقر کنید

اما بیژن بابایی پزشک و فعال حوزه سلامت درباره این طرح می‌گوید: ما طرح‌های موفق واکسیناسیون فلج اطفال و اندازه‌گیری فشار خون داشتیم که بسیج آن را انجام می‌داد، ولی آنها بحث جدایی بود. در حال حاضر ما با یک بیماری واگیردار که از لحاظ اپیدمیولوژی در فاز ۶ قرار دارد و به سرعت از انسان به انسان منتقل می‌شود مواجهیم.

به گفته وی اگر این اکیپ‌ها قرار باشد به در خانه‌ها بروند، باید در هر خانه دستکش، گان و ماسکشان را برای جلوگیری از شیوع عوض کنند. سوال اینجاست که این تجهیزات قرار است از کجا تامین شود، در حالی که بسیاری از بیمارستان‌ها تجهیزات کافی ندارند. علاوه بر این اجرای چنین طرح بزرگی نیاز به جلسات و هماهنگی‌های بسیار دارد و زمان‌بر است و در این مدت تعداد مبتلایان بیشتر می‌شود.

بابایی در ادامه با اشاره به اینکه این طرح در صورت اجرا هم فایده‌ای برای مردم نخواهد داشت می‌افزاید: ما در شهرهای کوچک مشکل نداریم، مردم به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند و معاینه می‌شوند. مشکل اصلی در شهرهای بزرگ است که تعداد زیاد مراجعان کمر پزشکان را شکسته است.

پیشنهاد وی این است که باشگاه‌های ورزشی که در حال حاضر تعطیل هستند، در اختیار اکیپ‌های پزشکی قرار گیرند و با همکاری آزمایشگاه‌های هر منطقه، افراد مشکوک را معاینه کنند تا اگر علائم خاصی داشتند به بیمارستان‌ها فرستاده شوند. در واقع این ورزشگاه‌ها می‌توانند پله اول مراجعه مردم به جای بیمارستان‌ها باشند. در چنین شرایطی تعداد مراجعان به بیمارستان‌ها هم کاهش پیدا می‌کند.

این در حالی است که امروز علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت گفته: ۴۰ تا ۴۵ درصد موارد ابتلا به کرونا در بیمارستان رخ می‌دهد، یعنی فرد با علائم مشابه و خفیف به بیمارستان مراجعه می‌کند، اما در بیمارستان به دلیل همجواری با سایر بیماران به کرونا نیز مبتلا می‌شود.

هزینه طرح خانه به خانه صرف اکیپ‌های مستقر شود

مهدی هادوی، پزشک دیگری است که او هم در این موضوع با بابایی موافق است. به اعتقاد این عضو انجمن علمی پزشکان سلامت، طرح خانه به خانه می‌تواند باعث انتقال بیشتر ویروس و شیوع آن شود، چرا که مشخص نیست افراد این اکیپ خود ناقل بدون علامت این بیماری باشند یا نه.

از سوی دیگر هادوی می‌گوید: اجرای این طرح می‌تواند هزینه‌های زیادی داشته باشد. بر فرض اگر برای هر اکیپ یک میلیون تومان هزینه کنیم، هزینه تکمیل و آموزش آنها رقمی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان خواهد بود که این رقم را می‌تواند صرف استقرار اکیپ‌های مستقر کرد. به گفته وی از آنجا که در حال حاضر ورزشگاه‌ها تعطیل هستند، سقف بلند و تهویه مناسبی دارند. محل مناسبی هستند که اگر مردم احساس تب یا سرفه می‌کنند به پزشکان مستقر در آنجا مراجعه کنند تا علائم آنها کنترل شود.

هادوی با اشاره به این که حتی چین با حدود ۷۰ هزار مبتلا چنین کاری را انجام نداد اضافه‌ می‌کند: همه کارها را نمی‌توان به صورت جهادی انجام داد، بلکه باید پشتوانه علمی نیز داشته باشد. چرا ما باید مبدع طرحی باشیم که در هیچ کجای دنیا هیچ اپیدمیولوژیست یا متخصص عفونی و پزشکی آن را توصیه نکرده است؟

اطلاعی از طرح ندارم

در حالی که بسیاری درباره اما و اگرهای طرح خانه به خانه وزیر بهداشت صحبت می‌کنند، هستند نمایندگانی که از این طرح اطلاعی ندارند، حتی اعضای کمیسیون بهداشت مجلس.

احمد حمزه از اعضای این کمیسیون در گفت‌وگوبا ایرناپلاس با اشاره به اینکه از این طرح اطلاعی ندارد از صحبت کردن درباره آن خودداری کرد. برخی دیگر از اعضای کمیسیون نیز همچون همیشه از دسترس خارجند. در این میان بشیر خالقی، دیگر عضو این کمیسیون در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید که وزارت بهداشت در حال تلاش برای کنترل این بیماری است و اجرای این طرح هم در کنار طرح‌های دیگر شاید بتواند به کنترل اوضاع کمک کند. اما به گفته وی مهمترین وظیفه به دوش مردم است که با رعایت نکات بهداشتی و توصیه ها به این ویروس مبتلا نشوند.

فی‌البداهه به در خانه‌های مردم رفتن صحیح نیست

حیدرعلی عابدی دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است که در کنار منتقدان از این طرح استقبال نمی‌کند و معتقد است باید چنین طرحی به شکل دیگری اجرایی شود. عابدی می‌گوید: در بسیاری از کشورها چنین اکیپ‌هایی وجود دارد، منتهی آنها در مراکز جامع سلامت مستقرند. بدین ترتیب که زمانی که یک خانواده نیاز به تیم پزشکی داشت با مرکز تماس می‌گیرد و بعد این اکیپ برای بررسی وضعیت بیمار با رعایت کامل نکات بهداشتی به خانه وی می‌رود.

عابدی ادامه می‌دهد: در حال حاضر هر کس احساس تب دارد به اورژانس بیمارستان‌ها مراجعه می‌کند و همین رفت‌وآمدها و قرار گرفتن در شلوغی اورژانس‌ها می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.

به گفته وی اگر ما اکیپ‌های سلامت جامع آماده داشته باشیم، می‌توانیم خانواده‌ها را حمایت کنیم و به آنها آرامش دهیم. در واقع خانواده ای که در خانه نشسته می‌داند که اگر مشکلی پیدا کرد، کسی هست که بیاید و بررسی و وضعیت را مشخص کند که چه نوع مشکلی وجود دارد، بنابراین احساس امنیت می‌کند. اما اینکه فی‌البداهه به در خانه‌های مردم بروند صحیح نیست. چرا که قابلیت اجرا ندارد و همچنین می‌تواند عوارض مختلفی را برای مردم ایجاد کند.

بی شک این روزها که نمکی و پزشکان و مدیران همراهش در خط مقدم مبارزه با ویروس دردسرآفرین کرونا هستند، وظیفه همه پشتیبانی از آنهاست و نقد دلسوزانه نیز می تواند یکی از بهترین کمک ها به این عزیزان باشد.

هشدار سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ نسبت به شناسایی کرونایی‌ها از در منازل

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر ضرورت پرهیز از سیاسی کردن موضوع مقابله با کرونا، اعزام ٣٠٠ هزار اکیپ به منازل برای مقابله با شیوع کرونا را غیرمنطقی توصیف کرد و خواستار جلوگیری از آن شد.

بهرام پارسایی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: وزارت بهداشت اخیرا گفته می‌خواهد ۳۰۰ هزار اکیپ را به در منازل برای مقابله با کرونا بفرستد، این موضوع برای اولین بار در دنیا می خواهد در کشور ما اتفاق بیفتد و گاهی این اتفاق با بسیج جامعه پزشکی برای گرفتن فشار خون مقایسه می‌شود در حالی که یک قیاس مع‌الفارق است.

وی در ادامه سیاسی شدن موضوع مقابله با کرونا را خطرناک توصیف کرد و با تاکید بر ضرورت پرهیز از این امر، افزود: من خیلی نگران این موضوع هستم، اگر صحبت متخصصین امر را بخوانید به شدت نگران کننده است. چین به عنوان کشور توسعه یافته و اقتصاد دوم جهان هنوز به چنین نتیجه‌ای نرسیده ولی ما می‌خواهیم این کار را انجام دهیم در حالی که این بیماری آنقدر سرعت سرایتش بالاست که جای آزمون و خطا ندارد.

نماینده شیراز در مجلس یادآور شد: تعداد افراد این اکیپ‌ها حداقل یک میلیون نفر است و ابتدا باید مسجل شود که خود این یک میلیون نفر سالم هستند و آیا کیت‌ها و زمان لازم برای تشخیص سلامت این تعداد را داریم؟ بر اساس کدام تجربه یا روش علمی قرار است این کار انجام شود و از کجا معلوم که ویروس از خانه‌های مردم به آنها و بالعکس منتقل نشود؟ ما از وزارت بهداشت می‌خواهیم به خاطر سلامتی و حفاظت از جان مردم از شتابزدگی در انجام چنین کارهایی پرهیز کند.

پارسایی ادامه داد: حتی روش آمارگیری که خیلی حساس و بدون خطر بوده و از قبل دارای برنامه است بسیار زمان بر بوده و به صورت خانه به خانه ‌هم انجام نمی‌شود. به نظر من این امر در کوتاه مدت ناممکن است و چند ماه زمان می‌برد و خودش میزان شیوع بیماری را افزایش می‌دهد. امیدواریم با تدبیر بیشتری به این موضوع نگاه شود. قطعا عواقب این کار نیز به عهده کسانی است که مصر به انجام این کار هستند. من به عنوان یک شهروند در خانه‌ام را روی این اکیپ‌ها باز نمی‌کنم.

وی با بیان اینکه «بسیاری از متخصصین با این تصمیم بهت‌زده شده‌اند»، گفت: خواهش می‌کنیم با این روش موجب انتشار بیشتر این ویروس نشوند و همه مردم را به خطر نیندازند چرا که این امر می‌تواند تهدیدی برای جامعه باشد.

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس با بیان اینکه «جامعه پزشکی، پرستاری و کادر درمان در حال انجام وظیفه انسانی، اخلاقی و پزشکی خود هستند»، گفت: این امر قابل تقدیر است و وزیر بهداشت هم قطعا از سر دلسوزی می‌خواهد کاری انجام دهد، اما برای سلامتی مردم باید از سیاسی کردن این موضوع دست برداریم و هر اقدامی در راستای نجات جامعه از این ویروس می‌توانیم انجام دهیم.

وی یادآور شد: درست است درصد کشندگی این ویروس دودرصد است ولی همین هم کم نیست و افراد پا به سن گذاشته و بیمار از همین جامعه هستند، این که مکررا بگوییم کسانی که سیستم ایمنی قوی دارند بیمار نمی شوند ممکن است باعث بی احتیاطی برخی افراد و به خطر افتادن جان افراد ضعیف تر شود.

پارسایی در پایان با اشاره به انتشار اخباری در مورد ساخت کیت تشخیص کرونا در داخل کشور نیز خواستار پرهیز از آزمون و خطا و رعایت دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی در این‌باره شد.