ایران از لحاظ میزان مصرف دارو در آسیا پس از چین در جایگاه دوم قرار دارد و متاسفانه داروهای مسکن در کنار قطرههای چشمی و آنتی بیوتیکها در بین مردم کشورمان بالاترین نرخ مصرف خودسرانه را دارند. مصرف بی رویه و بدون نسخه این مسکنها بدون در نظر گرفتن سوابق بیماری و زمینههای جسمی در افراد، خطرات فراوانی به همراه دارد.
داروهای مسکن غیراستروییدی از جمله ایبوپروفن، دیکلوفناک و مفنامیک اسید میتواند بر شنوایی تاثیر گذاشته، باعث ایجاد آلرژی شود، آسم را تشدید کرده، بیماریهای گوارشی و کبدی ایجاد کرده و به سلامت کلیه و قلب آسیب وارد کند. به گفته کارشناسان، مصرف بیش از اندازه استامینوفن نیز میتواند موجب آسیب به بافت کبد و تخریب آن شود.
بر همین اساس در ادامه به چند مسکن طبیعی اشاره میکنیم که میتوانید آنها را جایگزین داروهای شیمیایی کرده و ضمن تسکین درد از عوارض این داروها در امان بمانید.
زردچوبه
علاوه بر طعم و رنگ خوب، زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که یک آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی به شمار میرود. این ماده به طور همزمان هم مانع از آسیب رادیکالهای آزاد به سلولهای بدن شما میشود و هم تورم ایجاد شده در بافتهای آسیب دیده را کاهش میدهد. التهاب درد زیادی را به همراه دارد، به همین دلیل است که در بیشتر موارد برای تسکین و رفع درد از ایبوپروفن که بیشتر از آن که یک مسکن ساده باشد ضد التهاب است، استفاده میشود.
نمک اپسوم (نمک حمام)
گاهی اوقات درمان موضعی به اندازه مصرف قرص و دارو موثر است. استفاده از نمک حمام نمونه بارز این ادعاست. استراحت دادن اندامها در آب حاوی نمک حمام، میتواند درد استخوان و مفاصل و دردهای عضلانی را تسکین دهد. این روش همچنین میتواند برای زنانی که به دردهای پس از زایمان دچارند و افراد مبتلا به آرتریت (التهاب مفاصل) یا فیبرومیالژیا، تسکینی فوقالعاده باشد.
ریشه تاثیرگذاری این روش در آن است که نمک اپسوم یا نمک حمام هنگام حل شدن در آب به منیزیم و سولفات تجزیه میشود و سپس به نواحی دردناک بدن نفوذ میکند. منیزیم نقش مهمی در چگونگی ارسال سیگنالهای درد از مغز به بدن دارد، به تنظیم انقباض عضلات کمک کرده و علائم افسردگی را کاهش میدهد.
عصاره قلم و استخوان
مصرف عصاره قلم و استخوان عناصر مهمی چون کلاژن، پرولین، گلیسین و گلوتامین را به رژیم غذایی افراد اضافه میکند. این عصاره علاوه بر طعم خوبی که دارد، حاوی مواد مغذی فراوانی چون کندرویتین سولفات و گلوکوزامین نیز است که به کاهش درد و التهاب کمک میکنند. عصاره قلم و استخوان به دلیل ژلاتینی که دارد، مفاصل بدن را روغن کاری کرده و اصطکاک آنها را کاهش میدهد. اسیدهای آمینه گلیسین و پرولین موجود در آن نیز به کاهش التهاب، ماهیچه سازی و ترمیم بافت کمک میکنند.
میخک
میخک گیاهی با طبع گرم و خشک و طعم تند است که مصرف آن چه به طور خوراکی و چه به صورت استعمال موضعی می تواند درد را تسکین دهد.
میخک در قالبهای مختلف از جمله پودر و روغن در دسترس است و میتوانید از آن برای درمان سردرد، آرتریت یا سایر انواع التهاب و دندان درد استفاده کنید. این گیاه حتی میتواند برای از بین بردن عفونت های قارچی نیز مفید باشد، اگرچه به انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه نیاز است.
ترکیب ضد درد موجود در میخک اوژنول نام دارد که در بسیاری از پمادهای ضددردی که بدون نسخه در داروخانهها عرضه میشوند، یافت میشود.
روغن میخک خالص را برای رفع دندان درد یا تسکین درد مفاصل و عضلات نیز میتوان استفاده کرد، اما استفاده بیش از حد از این روغن میتواند به پوست آسیب برساند، بنابراین لازم است از استفاده درازمدت از آن خودداری کنید. افرادی که از رقیق کنندههای خون استفاده میکنند نیز لازم است به طور کامل دور میخک را خط بکشند.
عصاره کامفری
یافتههای یک مطالعه نشان میدهد که پماد ریشه کامفری میتواند در تسکین کمردرد معجزه کند. در این مطالعه، ۹۵ درصد از شرکت کنندگانی که از این پماد استفاده کرده بودند، از کاهش چشمگیر کمردرد خود خبر دادند. در دیگر مطالعات نیز به نتیجه مشابهی درباره تاثیر این گیاه بر درمان درد ناشی از آرتریت و پیچ خوردگی مچ پا دست یافتند.
به باور پژوهشگران خاصیت ضددرد کامفری در آلانتوئین و رزمارینیک اسید موجود در ریشه و برگهای آن نهفته است. رزمارینیک اسید التهاب را کاهش داده و درد را تسکین میدهد و آلانتوئین نیز به تسریع رشد سلولهای پوستی جدید شناخته میشود. با این حال توجه داشته باشید که کامفری سرطانزا بوده و بنابراین خوراکی نیست و تنها باید به صورت موضعی استفاده شود.
کمپرس سرد و گرم
استفاده همزمان از یخ و کمپرس گرم یکی از قدیمیترین و مؤثرترین راههای از بین بردن درد ناشی از جراحت یا التهاب مزمن است. با این حال برای این که موثر واقع شود، رعایت ترتیب آن لازم است.
ابتدا یخ را روی محل درد خود قرار دهید. این کار نه تنها تورم و التهاب را کاهش میدهد بلکه باعث سِر شدن ناحیه موردنظر میشود. سپس در کمتر از ۳۰ دقیقه، یخ را بردارید و بگذارید دمای ناحیه آسیب دیده به دمای اتاق برگردد و سپس کمپرس گرم را بر روی آن قرار دهید. پس از کاهش التهاب در اثر سرما، گرما گرفتگی را از بین میبرد و ماهیچههای منقبض شده در اطراف محل درد را شل میکند.
استفاده از این روش ها برای تسکین درد نسبت به روی آوردن به مسکنهای شیمیایی که عوارض ناشی از مصرف بی رویه آنها بر کسی پوشیده نیست ارجحیت دارد اما با این حال عامل بروز درد را درمان نمیکند. در نتیجه لازم است برای تعیین دقیق علت بروز درد و درمان آن به پزشک مراجعه کنید.