منظره و دورنمای بیماری کووید-۱۹ حاصل از کروناویروس جدید که هماکنون تقریبا همه دنیا را تحت تاثیر قرار داده است، هر روز در حال تغییر است. تاکنون کشورهای چین، ایتالیا و ایران بیشترین آمار ابتلا و قربانی را تجربه کردهاند و کشورهایی نظیر ایالات متحده وضعیت اضطراری ملی اعلام کردهاند و به نظر میرسد به زودی سایر کشورها نیز همین رویه را اتخاذ کنند.
درک شرایط حاضر که به سرعت در حال تغییر است، دشوار است، اما به همان اندازه ضروری هم هست و کمک به خود و دیگران اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز است.
کووید-۱۹
بیماری همهگیر کووید-۱۹ که در حال حاضر به اقصی نقاط دنیا رسیده است، منظره مبهمی دارد. در حالی که منابع چینی ادعا میکنند شیوع آن در این کشور کند شده است، برخی از کارشناسان جهانی ادعا میکنند که باید قبل از کنترل این ویروس، خود را برای چند ماه شرایط سخت آماده کنیم.
کروناویروس جدید تاکنون در بیش از ۱۱۴ کشور جهان بیش از ۱۲۵ هزار نفر را مبتلا کرده است و آمار تلفات آن از ۵ هزار نفر گذشته است.
اکنون پس از گذشت چند هفته از ظهور و شیوع این بیماری، کووید-۱۹ به اصلیترین و شاید تنها موضوع مهم در جهان تبدیل شده است. نوظهور بودن کروناویروس جدید که طبق گفته مقامات چینی برای اولین بار در ماه نوامبر ۲۰۱۹ تشخیص داده شده است، دلیل این است که ما در مقایسه با سایر بیماریها اطلاعات کمی درمورد آن داریم.
تعداد مبتلایان (تا ۱۳ مارس ۲۰۲۰): ۱۴۵ هزار و ۳۳۶ نفر
تعداد قربانیان (تا ۱۳ مارس ۲۰۲۰): ۵ هزار و ۴۱۶ نفر
اکنون به منظور شناخت بیشتر از این بیماری مسری که اخیرا طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی(WHO) به وضعیت همهگیری جهانی رسیده است، آن را با ۶ بیماری مسری دیگر که بشر را درگیر کردهاند، مقایسه میکنیم.
۱. آنفلوانزای فصلی/ آنفلوانزا
بیماری عفونی کووید-۱۹ شاید اغلب با آنفلوانزای متداول مقایسه میشود، تاحدی که بسیاری از افراد میگویند کروناویروس جدید همان آنفلوآنزا است، در حالی که اینطور نیست.
اگرچه بسیاری از علائم این دو بیماری نظیر درد عضلانی، گلودرد و تب، مشابه است، اما میزان تولید مثل و تکثیر کروناویروس جدید به طور قابل توجهی بالاتر از آنفلوآنزای فصلی است. کارشناسان تخمین میزنند که هر فرد مبتلا به کووید-۱۹ بین دو تا سه فرد دیگر را آلوده میکند، در حالی که افراد مبتلا به آنفلوآنزای فصلی به طور متوسط ۱.۳ فرد جدید را آلوده میکنند.
بحث بعدی، نرخ مرگ و میر این بیماریها است. طبق گزارش پایگاه ساینس الرت، نرخ مرگ و میر حدود ۳.۵ درصدی کووید-۱۹ تأیید شده است. این در حالی است که ما اطلاعات کافی برای شناخت دقیق میزان مرگ و میر این بیماری نداریم، چرا که ممکن است بسیاری از موارد خفیفتر تشخیص داده نشده باشند.
در حالی که آنفلوآنزای فصلی تنها ۰.۱ درصد از افراد مبتلا را از بین میبرد.
سپس این واقعیت وجود دارد که ما واکسنی برای کووید-۱۹ نداریم، علاوه بر اینکه این بیماری همهگیر، توانایی غلبه بر سیستمهای بهداشتی سراسر جهان را دارد و منجر به مرگ افراد مبتلا به بیماریهای مزمن دیگری میشود که در صورت نبود کروناویروس جدید، احتمالا درمان میشدند.
موارد ابتلای سالیانه به آنفلوآنزا: بین ۳ تا ۵ میلیون نفر
تعداد تلفات سالیانه: بین ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزرار نفر
۲. سارس
یکی دیگر از اعضای برجسته خانواده ویروسهای کرونا در دوران اخیر، بیماری سارس(SARS) است که با کووید-۱۹ مقایسه میشود.
سارس به عنوان سندرم حاد تنفسی نیز شناخته میشود و اولین بار در نوامبر ۲۰۰۲ در استان گوانگدونگ در جنوب چین شناسایی شد. کروناویروس سارس که باعث بیماری ویروسی تنفسی شد، سرانجام در ژوئیه سال ۲۰۰۳ کنترل شد و قبل از آن، در ۲۶ کشور آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا گسترش یافت.
اگرچه جامعه بهداشت جهانی درسهای بسیاری از سارس در زمینه مهار و درمان کووید-۱۹ گرفته و تجربیات زیادی کسب کرده است، اما کروناویروس امسال به مراتب خسارات بیشتری نسبت به سارس از خود به جا گذاشته است.
در طول شیوع بیماری سارس، ۸ هزار و ۹۸ مورد ابتلا گزارش شد و ۷۷۴ قربانی بر جای گذاشت. طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، از سال ۲۰۰۴ تاکنون هیچ مورد جدیدی از سارس دیده نشده است.
اگرچه سارس حدود ۱۰ درصد از مبتلایان را به قتل رساند و بسیار کشندهتر از کووید-۱۹ است، اما افراد خیلی کمتری را در مدت زمانی طولانیتر آلوده کرد.
کل موارد گزارش شده سارس: ۸ هزار و ۹۸ نفر
شمار تلفات: ۷۷۴ نفر
۳. مرس(MERS)
یکی دیگر از اعضای خانواده کروناویروس، "مرس"(MERS) یا سندرم تنفسی خاورمیانه است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی گزارش شد. این بیماری در ۲۷ کشور اروپا، آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی پخش شد.
به همان روشی که گفته میشود کووید-۱۹ احتمالاً از خفاشها سرچشمه گرفته و متعاقبا توسط یک حیوان دیگر که هنوز ناشناخته است، به انسان منتقل شده، "مرس" نیز از طریق شترهایی که در ابتدا این بیماری را از خفاشها گرفته بودند، به انسانها منتقل شد.
از اولین موردی که از مرس گزارش شد، ۲ هزار و ۴۹۴ نفر مبتلا و ۸۵۸ نفر قربانی شدند.
این ویروسها عمدتاً به دلیل تماس نزدیک چهره به چهره بین انسانها منتقل میشود.
اگرچه میزان مرگ و میر ۳۴ درصدی مرس بسیار بالا و بسیار بیشتر از کووید-۱۹ است، اما نرخ انتقال پایین آن در مقایسه با کروناویروس جدید، منجر به آمار تلفات نسبتاً پایینی شده است.
کل موارد گزارش شده مرس: دو هزار و ۴۹۴ نفر
شمار تلفات: ۸۵۸ نفر
۴- اچآیوی/ایدز
آیا میدانید که کروناویروس جدید تنها بیماری همهگیر در جهان نیست؟ بیماری همهگیر ایدز(AIDS) ناشی از ویروس اچآیوی(HIV) از سال ۱۹۶۰ پدیدار شد و تا به امروز ادامه دارد. با این حال طبق اعلام اطلس جهانی، اوج این بیماری در دهه ۱۹۸۰ بوده است که جهان به طور کلی از وجود آن آگاه شد.
از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰، این ویروس باعث مرگ بیش از ۳۹ میلیون نفر در سراسر جهان شده است. درمانها برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ برای مبتلایان به ایدز شروع شد و همین هفته گذشته بود که اعلام شد نفر دوم از شر این بیماری رهایی پیدا کرده و درمان شده است.
امروزه تقریباً ۳۷ میلیون نفر مبتلا به ایدز هستند و شیوع آن نسبت به زمان اوج شیوع در سال ۱۹۹۷، حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است، زیرا دسترسی به داروهای ضد ویروسی، امید به زندگی را در افراد مبتلا افزایش داده است.
امروزه تقریباً ۶۸ درصد از موارد جهانی ایدز در کشورهای جنوب صحرای آفریقا یافت میشود. این امر عمدتاً به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و عدم آموزش جنسی بین مردم این منطقه است.
افراد مبتلا به ایدز (تا پایان سال ۲۰۱۸): بین ۳۲.۷ میلیون تا ۴۴ میلیون نفر
شمار تلفات ( تا سال ۲۰۱۹): بین ۵۷۰ هزار تا ۱.۱ میلیون نفر
۵- ابولا(Ebola)
بیماری ابولا که با عنوان EVD نیز شناخته میشود، یک بیماری قابل انتقال توسط هوا نیست، بلکه آلودگی به این ویروس فقط هنگامی رخ میدهد که شخص با مایعات و مخاط بدن فرد آلوده در تماس مستقیم باشد.
شیوع این عفونت برای اولین بار در سال ۱۹۷۶ در نزدیکی رودخانه ابولا در منطقهای که امروزه با عنوان جمهوری دموکراتیک کنگو شناخته میشود، تشخیص داده شد و منجر به مرگ بسیاری شد.
ابولا ویروس دیگری است که تصور میشود از خفاشها سرچشمه گرفته است. در این مورد به طور خاص گفته میشود که این بیماری از خفاشهای میوه نشات گرفته است.
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، ابولا بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ باعث کشته شدن حدود ۱۱ هزار و ۳۲۵ نفر شده است که میزان مرگ و میر آن به طور متوسط ۵۰ درصد اعلام شده است.
آمار ابتلا (آگوست ۲۰۱۸ تا نوامبر ۲۰۱۹): ۳ هزار و ۲۹۶ نفر
مرگ و میر (آگوست ۲۰۱۸ تا نوامبر ۲۰۱۹): ۲ هزار و ۱۹۶ نفر
۶. مننژیت
مننژیت(Meningitis) در اثر التهاب مننژ یا شامه ایجاد میشود که غشاهایی هستند که مغز و نخاع را میپوشانند. این بیماری عفونی غالباً در اثر قارچها، ویروسها و باکتریها ایجاد میشود، هرچند که پس از ضربه و آسیب به سر، انجام عمل جراحی مغز یا ابتلا به انواع خاصی از سرطان نیز ابتلا به آن امکانپذیر است.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی شیوع مننژیت به طور پراکنده در سراسر جهان رخ میدهد، به جز کمربند مننژیت آفریقا که شیوع آن گسترده است و بیشتر مرگ و میرها را شامل میشود.
این بیماری میتواند باعث علائمی مانند آنفلوآنزا و همچنین حالت تهوع، استفراغ، افزایش حساسیت به نور و یک حالت روانی گیجکننده شود.
موارد ابتلای سالیانه: تقریباً ۱.۵ میلیون نفر
تعداد تلفات سالیانه: تقریبا ۱۷۰ هزار نفر
۷. مالاریا
مالاریا از انگل ناشی میشود و توسط پشهها انتقال مییابد. علائم اولیه آن شامل تب، لرز و علائمی مانند آنفلوآنزا است که میتوانند به سرعت تبدیل به عوارض جدیتری شوند.
این بیماری به لطف سموم دفع آفات DDT در سال ۱۹۵۱ از ایالات متحده رخت بست. اکنون کمپینهایی برای دستکاری پشهها به منظور جلوگیری از انتقال و ابتلا به این بیماری در کشورهای فقیر در حال انجام است.
همانطور که سازمان بهداشت جهانی میگوید، آفریقا سهم بسیار نامتناسبی از بار جهانی مالاریا را دارد. در سال ۲۰۱۸، آفریقا شاهد ۹۳ درصد از موارد مالاریا و ۹۴ درصد از مرگ و میر ناشی از مالاریا بوده است.
موارد ابتلا (تا سال ۲۰۱۸): ۲۲۸ میلیون نفر
آمار تلفات (تا سال ۲۰۱۸): ۴۰۵ هزار نفر