چرا بورس ریزشی شد؛ خرابی هسته معاملات یا کرونا؟/ توصیه کارشناسان به سهام‌داران

چراغ های قرمز بازار سرمایه از شنبه هفته گذشته روشن شده و در روز یکشنبه شاهد ریزش بیش از ۱۷ هزار واحدی شاخص کل بودیم. اتفاقی که هرچند ممکن است بسیاری از سهام داران را به سمت صف های فروش هدایت کند اما کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که ریزش بورس کوتاه مدت بوده و نباید در قبال آن هیجانی رفتار کرد.

چرا بورس ریزشی شده است؟

در این راستا، مصطفی صفاری-تحلیل گر بازار سرمایه- با تاکید بر اینکه مجموع چند اتفاق باعث ریزش بازار سرمایه شده است، به خبرگزاری ایسنا گفت: نخست شیوع کرونا است که نه تنها ایران بلکه همه جهان را تحت تاثیر قرار داده است. به طوریکه بورس نیویورک طی ۱۰ روز ۲۰ درصد ریزش داشته است. از سوی دیگر شاهد کاهش بی سابقه قیمت جهانی نفت و همچنین فلزات اساسی بودیم. این اتفاقات با دستورالعمل‌های سازمان بورس و تغییراتی که در بازار اعمال کرده، همزمان شده است.

وی ادامه داد: زمانی که سازمان بورس به عنوان متولی بازار اعلام می‌کند اعتقاد داریم رشد بازار کافی است، سیگنال بدی به بازار می‌دهد. همچنین بحث بین شورای بورس و هیات مدیره درمورد دامنه نوسان که دو درصد باشد یا پنج درصد، اجازه معامله بعد از یک ماه به جدیدالورودها، تغییر حجم مبنا و... که به آن ها ریسک‌های دستورالعملی گفته می‌شود به اتفاقات جهانی اضافه شده است. همچنین همیشه در نیمه دوم اسفندماه خروج پول از بازار صورت می گیرد و همه این اتفاقات باعث کاهش بیش از ۱۰ درصدی شاخص شده است.

سرمایه گذاران بورسی چه کنند؟

این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه امسال پرسودترین سال تاریخ بورس ایران بوده است، ادامه داد: اما این روزها شاهد این هستیم که همانطور که کدهای جدید بسیاری وارد بازار شد، درحال خروج از بازار هستند. باید این فرهنگ سازی صورت بگیرد که بازار سرمایه بازار بلند مدت است. یعنی فرد باید بیش از یک سال صبر کند و ورود پول‌های کوتاه مدت اشتباه است. ماندگاری در این بازار باید زیاد شود. بازار در این ماه ها هیجانی شده بود. فرد صبح سهام می خرید و ظهر می فروخت و انتظار داشت یک هفته‌ای سود کسب کند.

صفاری با تاکید بر اینکه بازار سرمایه محل انتقال ثروت از افراد عجول به افراد صبور است، گفت: زمانی که دولت از بازار سرمایه حمایت می‌کند باید گفت ریزش کوتاه مدت است. اتفاقات و هیجانات داخلی و خارجی هیجان کوتاه مدت در بازار ایجاد کرده است که سال آینده قطعا جبران خواهد شد.

علت ریزش شاخص بورس، خرابی هسته معاملات یا ویروس کرونا؟

خبرگزاری ایرنا نیز در همین باره نوشته است: روند اخیر بازار سرمایه به قدری سهامداران را نقره داغ کرده که عطای این بازار را به لقایش بخشیده اند و به مرور درحال خروج سرمایه های خود از این بازار هستند.

ترس سرمایه گذاران از چند روز پایانی سال آنها را به سمت خروج از بازار سرمایه کشانده، اکنون نقدینگی از بازاری خارج شده که تا چند وقت گذشته کارشناسان معتقد بودند سرمایه های موجود در اختیار مردم جایی به جز ورود به این بازار را ندارند.

از هفته گذشته شاخص بورس وارد فاز نزولی شد، کارشناسان علت آن را ناشی از شیوع ویروس کرونا، تاثیر آن بر بازارجهانی و نیزبرخی از مسایل داخلی مربوط به تغییر حجم مبنا، کاهش دامنه نوسان و شایعه برکناری رییس سازمان بورس اعلام کردند.

شایعات مطرح شده سرمایه گذاران را به مرز شک و تردید برای ماندگاری سرمایه های خود در این بازار کشاند که به مرور با پررنگ شدن صحبت های مطرح شده تصمیم به خروج سرمایه های خود تا زمان روشن شدن مساله کاهش دامنه نوسان و خبر استعفای رییس سازمان بورس گرفتند.

برخی با برگزاری جلسه شورای عالی بورس در روز دوشنبه هفته گذشته و مشخص شدن تکلیف دامنه نوسان و تکذیب خبرهای مبنی بربرکناری رییس سازمان بورس گمان می کردند بازار به روند اصلی خود بازمی گردد و روند صعودی را در پیش خواهد گرفت، این درحالیست که در چند روز اخیر نه تنها شاهد آرام شدن وضع موجود در بازار و صعود شاخص بورس نبودیم بلکه با خروج حجم گسترده ای از نقدینگی از این بازار روبرو هستیم که زمینه رعب و وحشت در میان سرمایه گذاران را برای ادامه ریزش بازار فراهم کرده است.

خرابی هسته معاملات و پایان سال مالی شرکت ها از دیگر مسایلی است که نمی توان از نقش آنها در ریزش چند روز اخیر بازار چشم پوشی کرد.

خرابی هسته معاملات به قدری گسترده شده که شاهد تاثیر آن از ابتدای معاملات فرابورس در بازار روز گذشته بودیم، شدت این موضوع به حدی بود که بعد از رفع مشکل اقدام به حذف کلیه سفارشات ثبت شده در سامانه و شروع مجدد معاملات در این بازار کردند.

ریزش عجیب شاخص بورس

در این زمینه علی مهرآور، کارشناس بازار سرمایه درخصوص شاخص ترین علت ریزش بازار سرمایه گفت: ریزش چندروز اخیر بازار به قدری عجیب است که کارشناسان همچنان دنبال علت برای خروج این حجم از نقدینگی و افت شاخص بورس هستند.

وی ادامه داد: در چند وقت گذشته صحبتی در زمینه حجم مبنا مطرح شد که در کنار آن با مساله ای مانند استعفا یا برکناری رییس سازمان بورس همراه بودیم، این مساله واکنش های شدیدی را در بازار با خود به همراه داشت که به شدت بر تغییر روند بازار تاثیرگذاربود.

مهرآور خاطرنشان کرد: ریزش هفته گذشته شاخص بورس را می توان ناشی از نگرانی سهامداران در خصوص صحبت های مطرح شده ربط داد که در نهایت مشخص شد این مسایل شایعه ای بیش نبوده و قابل تحقق نیست.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: بعد از برطرف شدن این مسایل شاهد گسترش شیوع کرونا بودیم که این موضوع بر کاهش چشمگیرقیمت جهانی نفت تاثیرگذار بود.

وی با بیان اینکه با توجه به محدودیت موجود در صادرات، کاهش قیمت نفت نمی توانست تاثیر چندانی را بر بازار داخلی داشته باشد درحالی که بورس سایر کشورها به شدت از این موضوع تاثیر پذیرفتند، افزود: بازار ایران ارتباط مستقیمی با بازار بین المللی ندارد وعواقب آن بازارها با تاخیر بر بازار داخلی تاثیرگذار خواهد بود.

مهرآور اظهار داشت: با توجه به حجم نقدینگی موجود در کشور بازاری بهتر از بورس برای جذب سرمایه های در اختیار مردم وجود نداردو اینکه اکنون به چه دلیل بازار سرمایه این حجم از نقدینگی را پس زده است جای تعجب دارد.

به اعتقاد این کارشناس بازار سرمایه، بورس در وضعیت کنونی برای خرید جذاب است و سهامداران زیادی را می تواند جذب خود کند.

وی به تاثیر کندی هسته معاملات بر ریزش شاخص بورس اشاره کرد و افزود: ما اکنون در بازار با یک هسته معاملاتی همراه هستیم که مطابق با تکنولوژی روز نیست ،اگر همراه با تکنولوژی های روز هم در حرکت باشد به دلیل وجود تحریم ها نمی تواند بسیاری از آپشنها را در اختیار داشته باشد، در مجموع هسته معاملات به لحاظ سخت افزاری همچنان آپدیت نشده است.

وی با اشاره به اینکه روند نزولی بازار سرمایه در موقعیت فعلی ارتباطی به هسته معاملات ندارد، خاطرنشان کرد: در زمان خرید این نرم افزار از فرانسوی ها، حجم معاملات به میزان کنونی نبود. هر نرم افزاری به لحاظ تعداد عملیاتی که وارد هسته معاملات می شودظرفیتی دارد بنابراین نرم افزار بیش از ظرفیت تعیبن شده را نمی تواند جواب دهد و همچنین ممکن است عواقبی را هم با خود به همراه داشته باشد.

مهرآور با بیان اینکه انتظار ما این بود که بازار از روز گذشته به روند اصلی معاملات خود بازگردد، گفت: براساس شرایط اقتصادی حاکم در دنیا اکثر بازارها در حال بازگشت به وضعیت اصلی خود هستند، بازار چین خیلی سریع تر از زمان پیش بینی شده به مداراصلی بازگشت.

این کارشناس بازار سرمایه با پیش بینی اینکه بازار به زودی به مسیر اصلی خود باز برمی گردد، افزود: اعتماد به بازار سرمایه و ورودنقدینگی به این بازار سرمایه ای است که به سختی به دست آمده است؛ بنابراین ناراحت کننده است که بخواهیم آن را به راحتی از دستبدهیم.

رفتار معکوس حقوقی ها در بازار

ولید هلالات، کارشناس بازار سرمایه نیز گفت: ورود نقدینگی در بازار سرمایه به معنای خرید حقیقی هابیش از فروش است، در حالی که در چندوقت اخیر فرآیند خرید حقیقی ها زیاد بوده و شاهد ورود پول از سوی حقیقی ها بودیم. اماحقوقی ها برخلاف همیشه در چند روزی که شاهد افت شاخص بورس بودیم نه تنها حامی بازار نبودند بلکه در قالب فروشنده در این بازار ظاهر شدند.

وی به ریزش شدید قیمت نفت در بازار جهانی تاکید کرد و افزود: ریزش شدید قیمت نفت نگرانی هایی را برای افت نرخ کامودیتی هاایجاد کرد که این موضوع موج فروشی را در شرکت های صادرات محور به خصوص شرکت های پتروشیمی و پالایشی ایجاد کرد.

هلالات با اشاره به اینکه حدود 60 درصد از کل بازار سرمایه وابسته به بازار جهانی است، گفت: وزن بزرگی از شاخص مربوط به سهامی است که وابسته به بازار جهانی هستند و قیمت نفت بر آنها تاثیرگذار است.

این کارشناس بازار سرمایه ویروس کرونا را دیگر عامل تاثیرگذار بر ریزش شاخص بورس اعلام کرد و گفت: این موضوع نگرانی هایی رادر زمینه کاهش تقاضا ایجاد کرده است که به تناسب بر کاهش مقدار فروش و سودآوری شرکت ها تاثیرگذار بوده است.

وی افزود: تاکنون ابعاد، زمان خاتمه و میزان تاثیر گذاری این ویروس بر بازار و اقتصاد کشور مشخص نشده بنابراین بازار هم سو باگسترش این ویروس شده و شاهد ایجاد واکنش هایی از این موضوع در بازار بوده ایم.

هلالات خاطرنشان کرد: زمانی که قیمت نفت یا دلار افزایش یا کاهش می یابد بازار می داند که تا چه میزان باید ارزش سهام را تغییردهد اما کرونا موضوع ناشناخته ای است که در بازار جهانی بیش از بازار داخلی تاثیر گذاشته است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به کاهش ٣٠ درصدی شاخص داوجونز و بازگشت اعداد آن به سال 2017 گفت: بورس جهانی همه رشدی را که در سه سال اخیر به دست آورد از دست داد در حالی که در ایران شاهد چنین اتفاقی نبودیم.

وی اظهار داشت: برآیند کلی بازار بعد از برطرف شدن مساله کرونا و با توجه به قیمت دلار، صعودی است اما در بورس جهانی بازگشت بازار تاحدودی زمان بر است.

هلالات گفت: امکان دارد روز چهارشنبه آمریکا نرخ بهره را کاهش دهد هر چند این اقدام به ضرر سهام و بازار آنها خواهد بود اما به مراتب باعث تقویت کامودیتی ها در دنیا و افزایش انس طلا می شود که درنهایت به نفع بورس ایران خواهد بود.

این فعال بازار سرمایه افزود: اگر کرونا در حد کنونی باقی بماند و بیشتر نشود به دلیل وجود اهرمی مانند دلار، بازار تا چند ماه آینده دوباره به سقف قبلی خود باز می گردد و ریزش چندروز اخیر را جبران می کند.

وی هسته معاملات را دیگر عامل تاثیرگذار در ریزش شاخص بورس مطرح کرد و افزود: وجود مشکل در سامانه معاملات زمینه ایجاداختلال در خرید سهام را فراهم می کند و با عث می شود تا افرادی که قصد فروش دارند چون نمی توانند قیمت واقعی تابلو را مشاهدهکنند در خواست خود را با پایین ترین قیمت ممکن وارد کنند، این موضوع باعث می شود تا سهامی که می توانند با قیمت متعادل فروختهشوند در صف فروش قرار گیرد، این موضوع به مراتب بر روی باقی نمادها اثر می گذارد و زمینه تشدید منفی بودن بازار را ایجاد می کند.