همه چیز مثل روزهای عادی است اما نه « دقیقا» عادی. مرکز اصلی خونگیری تهران، یعنی سازمان انتقال خون در خیابان وصال، این روزها کمی شلوغتر از روزهای اول فرودین و ایام نوروز است. خونگیری از هشت صبح تا هشت شب ادامه دارد و اپراتورها میگویند این روزها دستگاه شمارهخوان بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ شماره در روز صادر میکند. به نظر قابل توجه است و حتی ممکن است باعث شود مجبور شوید چند دقیقهای برای رسیدن نوبت و انجام غربالگریها صبر کنید اما تعداد مراجعان هنوز مثل روزهای عادی قبل از همهگیری کرونا نیست.
در مرکز وصال، آدمها با دلایل مختلفی برای اهدای خون آمدهاند. آقایی ۳۴ ساله که ماسک و دستکش دارد و منتظر نوبت است تا اطلاعات شناسنامهای را ثبت کند میگوید: «اخیرا دکتر برایم تشخیص غلظت خون داده و گفته حتما باید خون بدهی. شنیدم این روزها کمبود خون است و برای اهدای خون آمدهام. البته نمیدانم خونهای غلیظ را هم میشود اهدا کرد یا نه اما همین کار از دستم برمیآمد.»
اپراتورهای مراکز انتقال خون این روزها موظفند علاوه بر گرفتن اطلاعات مراجعان، بیش از قبل مراقب نظم سالنها و حفظ فاصله بین آدمها باشند. به محض اینکه روی صندلی کنار مراجع دیگری در صف انتظار بنشینید کسی با روپوش سپید ظاهر میشود و از شما میخواهد که فاصله ایمن را حفظ کنید. حتی تبسنجیهای جلوی در هم از این نگرانی و الزام به رعایت فاصله یک و نیم متری بین آدمها کم نمیکند. یکی از اپراتورها میگوید: «درست است که کسانی که تب دارند را اصلا پذیرش نمیکنیم اما تب فقط یکی از مشخصههای بیماری است. هنوز خیلی چیزها در مورد این بیماری نمیدانیم و فعلا فقط میتوانیم بیشتر احتیاط کنیم.»
پزشکان مراکز انتقال خون هم نگرانیهای مشابه دارند. علاوه بر همه سوالهای معمولی که برای اطمینان از وجود شرایط اهدای خون پرسیده میشود، سوال «در یک ماه گذشته احساس سرماخوردگی داشتید یا نه» به فهرست اضافه شده است. حتی کسانی که احساس کردهاند که تب داشتهاند، نمیتوانند از این مرحله عبور کنند و باید برای اهدای خون صبر کنند.
مثل همیشه، کسانی که برای اولین بار برای انتقال خون مراجعه میکنند کمی ترس و دلهره دارند. به نگرانیها، ترس از احتمال انتقال ویروس از راه خون هم اضافه شده است. دختری که برای اولین بار برای اهدای خون آمده، میگوید: «از یک هفته قبل از تولدم برنامه داشتم که به محض اینکه ۱۸ سالم تمام شد برای اهدای خون مراجعه کنم. کمی نگران بودم چون گفتهاند جاهای شلوغ احتمال ابتلا به کرونا بیشتر است ولی بعد از یک هفته دل دل کردن بالاخره تصمیمم را گرفتم. حالا که فعلا سالم هستم و علایم ندارم، چه بهتر که خون اهدا کنم تا اگر فردا مریض شدم غصه نخورم که این امکان را از دست دادهام و کاری که دوست داشتم را انجام ندادهام. کمی نگرانم چون هنوز معلوم نیست که ویروس از طریق خون هم منتقل بشود یا نه ولی وقتی دیگران خون میدهند، من هم دوست دارم خون بدهم.»
یکی از کارکنان بخش خونگیری میگوید: «بعد از یکی دو فراخوان جدیدی که سازمان انتقال خون منتشر کرده، تعداد مراجعان برای اهدای خون کمی بیشتر شده اما میزان مراجعه هنوز بسیار کمتر از زمان مشابه سال قبل یا حتی دی و بهمن و قبل از اعلام شناسایی کرونا در کشور است. درست است که یک بیماری مسری در کشور وجود دارد اما بیمارانی که نیاز همیشگی به خون دارند، کسانی که مبتلا به سرطانند و همین طور بیمارانی که به جراحی نیاز دارند، هنوز طبق معمول وجود دارند و نیازشان به قوت خود باقی است. خون هم نه تولید آزمایشگاهی دارد، نه میشود آن را وارد کرد. چارهای غیر از اینکه سازمان فراخوان بدهد و مردم برای کمک حاضر شوند وجود ندارد.»
اهدای خون، در مجموع بیش از نیمساعت زمان نمیبرد. اگر بالای ۱۸ سال سن و بیش از ۵۵ کیلوگرم وزن دارید و همچنین مبتلا به بیماری خاص نیستید، در سال گذشته جراحی پشت سر نگذاشتهاید و مشکوک به ابتلا به کرونا هم نیستید، با اهدای خون میتوانید کمکی به دیگران بکنید.